Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που εκφράζουν «παρεκκλίνουσες» απόψεις από τις ορθοπολιτικά αποδεκτές δεν κινδυνεύουν φυσικά να καταλήξουν σήμερα στην πυρά όπως στον Μεσαίωνα. Όμως, όλο και πιο συχνά χάνουν άδικα και με απαξιωτικό τρόπο την πανεπιστημιακή τους έδρα, με πρόσφατο παράδειγμα την Kathleen Stock από το Πανεπιστήμιο του Sussex (ΗΠΑ).
Το μεγάλο «παράπτωμα» της αριστερής φιλοσόφου και παραδοσιακής φεμινίστριας Stock ήταν η επιμονή της στο προφανώς «κοινότυπο γεγονός» ότι τα βιολογικά φύλα είναι μόνο δύο. Αυτό και μόνο όμως ήταν αρκετό για να κατηγορηθεί για «τρανσ-εχθροπάθεια» φέρνοντάς την αντιμέτωπη μ΄ ένα αυξανόμενο «κλίμα μίσους». Βρέθηκαν μάλιστα και 600 καθηγητές διάφορων πανεπιστημίων (αμερικανικών και ευρωπαϊκών) να την καταδικάσουν δημοσίως. Στο όνομα μάλιστα μιας δήθεν «ακαδημαϊκής ελευθερίας», όπου κυριαρχούν βεβαίως «πολεμικές έννοιες» (“Kampfbegriffe”) του τύπου : Transgender-Mainstreaming, Critical Whiteness ή Postcolonial Studies.
Είναι γεγονός ότι σε όλα τα δημοκρατικά συντάγματα η ελευθερία της τέχνης, της επιστήμης, της έρευνας και της διδασκαλίας είναι κατοχυρωμένη σαν αυταπόδεικτα «πολύτιμα αγαθά». Ωστόσο, αυτές οι συνταγματικές ελευθερίες υπόκεινται σε δεσμεύσεις και περιορισμούς, καθώς η «πίστη στο σύνταγμα» αποτελεί προϋπόθεση για τον καθένα. Και ορθώς, αφού ο πειρασμός να εργαλειοποιήσει κάποιος τις επιστήμες για δικούς του σκοπούς παραμένει διαχρονικά μεγάλος : τις φυσικές επιστήμες για την «απόδειξη έλλειψης εναλλακτικών λύσεων» και τις ανθρωπιστικές επιστήμες κυρίως για ιδεολογική προστασία και όχημα κυριαρχίας και απαξίωσης πολιτικών αντιπάλων.
Φαίνεται όμως πως η ελευθερία της επιστήμης απειλείται σήμερα και από την ίδια την επιστημονική κοινότητα. Και αν αυτό είναι περισσότερο δύσκολο με τις φυσικές επιστήμες, τα πράγματα γίνονται εντελώς ασαφή και δυσδιάκριτα στις ανθρωπιστικές επιστήμες, που, έτσι και αλλιώς, έχουν παράδοση ταύτισης με την κυρίαρχη ιδεολογική άποψη.
Ο κίνδυνος της ιδεολογικής μονοκαλλιέργειας στα αγγλοσαξονικά πανεπιστήμια (και όχι μόνο) είναι πάντως ορατός, όπως και η αυξανόμενη ανακριτική κουλτούρα για επιστήμονες που «παρεκκλίνουν» και είναι «εκτός συστήματος». Όσοι αντιστέκονται σήμερα στην ιδεολογική μονοκαλλιέργεια κατασυκοφαντούνται, λοιδορούνται και υβρίζονται, συχνά με σοφιστίες που προδίδουν ιδεολογικές εμμονές. Το δυσάρεστο είναι ότι αυτή η «σοφιστική τέχνη» εξακολουθεί να υφίσταται μετά από 2.500 χρόνια και μάλιστα καλύτερα από ποτέ. Είναι γεγονός πάντως ότι στην μετανεωτερική μας εποχή φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι και ιστορικοί από τον λεγόμενο «συντηρητικό χώρο» είναι δυσεύρετοι στα πανεπιστήμια, αλλά ακόμα και οι κλασικοί αριστεροί αποτελούν πλέον μικρή μειοψηφία.
ΑΡΔΗΝ