Του Πάνου Χατζηγεωργιάδη
Μουσικοσυνθέτης, Λογοτέχνης και Δημοσιογράφος
Συνήθως θα ακούσει κάποιος να θέτει το ερώτημα το εάν η εποχή διαμορφώνεται απο τον άνθρωπο ή αν ο άνθρωπος είναι γέννημα και θρέμμα της εποχής όπου έζησε. Θεωρώ πως η αλήθεια ως σχεδόν σε όλα τα ζητήματα της ζωής, στέκει κάπου στην μέση. Ερχόμενος λοιπόν σε επαφή με το υλικό του λυρικού θεάτρου και ειδικότερα της Ελληνικής ή κατ άλλους Αθηναικής οπερέτας, είδος εξειδικευμένο του λυρικού που πρακτικά σημαίνει μικρή όπερα, σκέπτεσαι πολλάκις το πως όλα τούτα δημιουργήθηκαν μέσα σε εξαιρετικά ακόμη και με τα σημερινά γνωστά δεδομένα δύσκολες κοινωνικές συνθήκες μιάς και η Ελληνική οπερέτα έδρασε κατά τις πρώτες δεκαετίες του ταραχώδους προτεραίου αιώνος και το πως έδρασαν μέσα στην νεοελληνική κοινωνία του τότε.
Μιά κοινωνία η οποία πάντοτε εκ της εθνεγερσίας και εντεύθεν αναζητούσε την πολιτισμική της ταυτότα αναμεταξύ ανατολής και δύσης και πάντοτε ως γέφυρα πολιτισμών έδρασε συνδιαστικά και πολλές φορές πρωτοτύπησε δημιουργώντας το δικό της με σαφείς επιρροές πάντοτε, μουσικό ιδίωμα.
Στην περίπτωση της Ελληνικής οπερέτας, θα έλεγε κανείς δέ, πως οι συνθέσεις που οι Έλληνες μουσουργοί και συνθέτες δημιούργησαν ναι μεν είχαν σαφή δυτικότροπο προσανατολισμό αναφορικά με την βασική τους δομή, όμως σε μεγάλο βαθμό κατάφεραν να συνθέσουν μουσικά θέματα τα οποία δεν μιμήτισαν εξ ολοκλήρου την δυτική τεχνοτροπία, αλλά συνέθεσαν και μια σειρά αξιολογότατου μουσικού υλικού το οποίο χαρακτηρίζεται απο την δική του πρωτοτυπία και μπορεί κάλιστα να σταθεί αυτόνομο ως ένα είδος που άνθισε στην χώρα μας.
Ο πλέον σημαντικός τόσο σε έργο όσο και σε ποιότητα και αξία συνθέτης της Ελληνικής μας οπερέτας υπήρξε ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης και προς τούτο με αφορμή την αναφορά στην οπερέτα αξίζει μια ιδιαίτερη αναφορά. Ο Σακελλαρίδης γεννιέται στην Αθήνα λίγο πριν την ανατολή του 20ου αιώνα εις τα 1883. Την πρώτη του επαφή με την μουσική την έχει με τον πατέρα του ήδη διαπρεπή μουσικό και μεταρρυθμιστή της Βυζαντινής μουσικής ο οποίος πέραν της μουσικής του κατάρτισης υπήρξε ιεροψάλτης και φιλόλογος Ιωάννη Σακελλαρίδη, αλλά ο ίδιος ο Θεόφραστος συνέχισε τις μουσικές του σπουδές και στο εξωτερικό και ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία.
Πρωτοφαίνεται στα μουσικά πράγματα ήδη απο το 1902 όπου σε δικά του έργα πραγματοποιούνται άκρως επιτυχημένες συναυλίες μετά του πατρός και του αδελφού του Άρη (ο οποίος υπήρξε Βαρύτονος) στο Μόναχο καθώς και στην Ιταλία και την Αίγυπτο πριν οικογενειακώς επιστρέψουν στην Αθήνα.
Στα 1903 συνθέτει την πρώτη του όπερα σε ελληνικό λιμπρέτο και με τίτλο “Ο Υμεναίος”, ενώ τον επόμενο χρόνο παρουσιάζει εκ νέου και άλλες συνθέσεις του στο Αθηναικό κοινό. Συνεργάζεται επίσης με την “Νέα Σκηνή” του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Επίσης απο το 1907 ως και το 1913 διασκευάζει ξένες μουσικές συνθέσεις για τις επιθεωρήσεις της εποχής με γενικό τίτλο “Παναθήναια”.
Τον Αύγουστο του 1911, η όπερα του με τίτλο “Περουζέ” στο θέατρο “Ολύμπια”, το ιστορικό θέατρο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα κάνει πραγματικά θραύση επί δύο ολόκληρα χρόνια κάτι που σηματοδοτεί την επιτυχία την στιγμή που ήταν τοίς πάσι γνωστόν το πόσο ολιγόχρονες ήταν τότε οι ζωές των επί σκηνή παρουσιαζόμενων έργων κάθε είδους και ειδικότερα ενός ειδικού είδους για τα νεοελληνικά δεδομένα, ως το λυρικό μας θέατρο. Θα προηγηθεί στα 1909 η πρώτη Ελληνική οπερέτα σε δική του σύνθεση με τίτλο “Σία κι αράξαμε”
Έκτοτε και απο το 1914 όπου σημαίνει την απαρχή του πρώτου μεγάλου πολέμου ως και το τέλος της ζωής του, ο Σακελλαρίδης θα σημειώσει πολλές και μεγάλες επιτυχίες στο λυρικό μας θέατρο συνθέτοντας ογδόντα οπερέτες (σε σύνολο εκατό μουσικών έργων) με μεγαλύτερη του επιτυχία απο όλες, την οπερέτα “Ο Βαφτιστικός” η οποία απο καιρού εις καιρόν ανεβαίνει ακόμη ανά την χώρα συγκινώντας ξανά και ξανά με την μουσική της αξία, την δροσιά που αποπνέει και θέματα που παραμένουν αναλλοίωτα στον χρόνο. Απο το 1935 ως τα 1947 θα συνθέσει μουσικά θέματα για τις επιθεωρήσεις του Αλέκου Σακελλάριου και του Δημήτρη Γιανουκάκη, εξαίρετου συγγραφικού διδύμου της εποχής. Οι μουσικές του συνθέσεις υπήρξαν τόσο δημοφιλείς ώστε να αλλαχθούν οι στίχοι των αρχικών έργων και να μετατραπούν σε επιτυχίες ξανά απο την Σοφία Βέμπο. Ο Σακελλαρίδης υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας Ελλήνων θεατρικών συγγραφέων και αν και για πενήντα ολόκληρα χρόνια διασκέδασε τόσο το Αθηναικό όσο και το Ελληνικό κοινό γενικώς, θα πεθάνει μόνος και παμπτωχος στα 1950 και θα ταφεί δημοσία δαπάνη στο Α κοιμητήριο των Αθηνών.
Η μουσική του παρουσία για πέντε ολόκληρες δεκαετίες, γέμισε τις ψυχές του κόσμου με αισιοδοξία, λυρισμό και αγάπη προς την ποιοτική μουσική καθώς ο ίδιος υπήρξε ένας άρτια καταρτισμένος μουσικοσυνθέτης και βαθύς γνώστης του αντικειμένου, ο οποίος υπηρέτησε πιστά το έργο του και υπέγραψε τις μεγαλύτερες επιτυχίες κυρίως του λυρικού μας θεάτρου ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και με το δημοτικό μας τραγούδι χρησιμοποιώντας φόρμες του στις δικές του συνθέσεις.
Γενικώς ο Σακελλαρίδης υπήρξε εις εκ των ογκόλιθων του Ελληνικού μουσικού ρεπερτορίου με δυτικότροπες σαφως επιρροές που τις επέβαλλαν το είδος που κατά κύριο λόγο ησχολήθει, δίχως όμως σε καμιά περίπτωση να αποστρέψει το βλέμμα απο τη μουσική ζωή του τόπου, κάτι που προσδίδει στο έργο του μιάν αξιοσημείωτη πρωτοτυπία και κάτι που θα έλεγε κανείς πως τον καταστά διαχρονικό και άξιο λόγου ιδιαίτερα στις μέρες μας ως σημείο αναφοράς.
Ο Σακελλαρίδης υπήρξε ένα φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση που όλοι όσοι επιθυμούν να ασχοληθούν με τον οιοδήποτε τρόπο με το είδος, οφείλουν να γνωρίζουν την πολυσχιδή και πολυεπίπεδη προσφορά του στα μουσικά πράγματα της χώρας. Άνθρωποι ως ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης επήγαν τα μουσικά πράγματα εμπρός βοηθώντας την άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου της νεοελληνικής κοινωνίας στο σύνολο της και για αυτό και μόνον τον λόγο αξίζει μια έστω και ελάχιστη αναφορά στο έργο του.
Περισσότερα εδώ: https://www.timesnews.gr