Ίσως θεωρούν ότι το κοινό τους είναι από τη φύση του μάλλον αθώο,
προστατευμένο και αυτάρεσκο, με αποτέλεσμα να χρειάζεται οπωσδήποτε να ενημερωθεί για ορισμένα από τα αρνητικά χαρακτηριστικά της πραγματικότητας – προκειμένου να επαναπροσδιορίσει τις προσδοκίες του από τους άλλους και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Υποτίθεται ότι χωρίς τον σκοτεινό ρεαλισμό των ειδήσεων η χώρα ίσως υιοθετήσει ξανά την επικίνδυνη τάση να ωραιοποιεί τα προβλήματά της και να αισθάνεται απερίσκεπτα ικανοποιημένη με τον εαυτό της.
Αν αφήσουμε για λίγο στην άκρη τη λογική της συγκεκριμένης θέσης, έχουμε τουλάχιστον την ευκαιρία να σκεφτούμε πώς πρέπει να επιλέγουν το αντικείμενό τους οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί. Αντιμέτωποι με άπειρες δυνητικές ιστορίες, οφείλουν να επιλέξουν όσες απαντούν σε εκείνο που οι ίδιοι θεωρούν ως κυρίαρχη ανάγκη, της χώρας. Εκείνο που η χώρα χρειάζεται περισσότερο να ακούσει τη δεδομένη στιγμή -προκειμένου να αντισταθμίσει τις αδυναμίες της- οφείλει να καθορίζει τη διαδικασία επιλογής των ειδήσεων.
Η λογική αυτή δεν είναι άγνωστη στους σύγχρονους ειδησεογραφικούς οργανισμούς. Προβληματική είναι η κρίση τους ως προς το ποια είναι στην πραγματικότητα η ανάγκη της χώρας. Οι περισσότερες χώρες όχι μόνο δεν θεωρούν ρόδινη την κατάσταση τους, όχι μόνο δεν είναι υπερβολικά εύπιστες ή ανόητα αισιόδοξες, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Βρίσκονται σε κίνδυνο για λόγους διαφορετικούς από εκείνους που διαπιστώνουν έμμεσα τα μέσα ενημέρωσης. Υπονομεύουν τις ελπίδες τους μέσω του υπερβολικού φόβου, του άγχους και του ζόφου. Γνωρίζουν σε μεγάλο βαθμό τη σωρεία των προβλημάτων τους, παρ’ όλ’ αυτά εμφανίζονται αποχαυνωτικά μικρές, ταπεινές και αδύναμες για να τα αντιμετωπίσουν. Δεν βλέπουν πώς μπορούν να υπερβούν την παρακμή, τις διαλυμένες σχέσεις, τους ανεξέλεγκτους εφήβους, το άγχος της κοινωνικής θέσης, της σωματικής αδυναμίας και της οικονομικής καταστροφής.
Και εδώ οι ειδήσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο: όχι με το να μας υπενθυμίζουν καθημερινά μόνο τις χειρότερες αποτυχίες της κοινωνίας, αλλά επίσης -κατά καιρούς- με το να διαπαιδαγωγούν και να καθοδηγούν τις ικανότητές μας για υπερηφάνεια, προσαρμοστικότητα και ελπίδα. Η εθνική παρακμή επισπεύδεται όχι μόνο, ούτε κατά κύριο λόγο, εξαιτίας της συναισθηματικής αισιοδοξίας, αλλά και από μία εκδοχή κλινικής κατάθλιψης προερχόμενης από τα μέσα ενημέρωσης.
Η αρχιτεκτονική μπορεί να προσφέρει ένα χρήσιμο παράδειγμα ως προς τον τρόπο με τον οποίο η περιστασιακή ανάδειξη του θετικού φέρνει χρήσιμα αποτελέσματα. Τα μέλη της ομάδας που ανέλαβε τον σχεδιασμό του ποδηλατοδρόμιου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012 (περίπου μισό χιλιόμετρο από το Βόρειο Γούλιτς) αντιλαμβάνονταν πολύ καλά τις πολλές προκλήσεις που αντιμετώπιζε η Βρετανία -τους ταξικούς διαχωρισμούς και τις οικονομικές ανισότητες, τις εκπαιδευτικές αποτυχίες και τις στεγαστικές ελλείψεις, τα υψηλά ποσοστά διαλυμένων γάμων και τον εκφυλισμό στη συμπεριφορά και την ηθική-, όμως σε αυτή την περίπτωση αποφάσισαν να μη μείνουν σε αυτές.
Αντίθετα, επέλεξαν να δημιουργήσουν μία κατασκευή που εκφράζει εύγλωττα την ευγένεια, τον μοντερνισμό, την ταξική αρμονία και τη συμφιλίωση με τη φύση, ελπίζοντας ότι αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά ίσως ενισχυθούν γενικότερα στη χώρα μέσα από την αποτύπωσή τους σε ένα ποδηλατικό κέντρο από γυαλί, ατσάλι και κόκκινο κέδρο. Το κτίσμα αποτελούσε ύμνο στην κολακεία. Άφηνε να εννοηθεί ότι η χώρα κατείχε ήδη ορισμένες επιθυμητές αξίες που στην πραγματικότητα ήταν απλώς εκκολαπτόμενες ή περιοδικού χαρακτήρα.
Έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε την κολακεία ως συναισθηματική και επικίνδυνη, μία διαφυγή από την πραγματικότητα, όμως με αυτό τον τρόπο υποτιμάμε τη διαδικασία μορφοποίησης της πραγματικότητας. Όταν επαινούμε ένα παιδί για τις πρώτες ταπεινές του προσπάθειες να είναι ευγενικό (π.χ. όταν μοιράζεται ένα παιχνίδι με το παιδί κάποιου γείτονα) και το χαρακτηρίζουμε υπέροχο, το καθοδηγούμε να εξελιχθεί πέρα από το σημείο στο οποίο βρίσκεται εκείνη τη στιγμή. Ευελπιστούμε ότι μεγαλώνοντας θα καταλήξει να διαθέτει τα χαρακτηριστικά που, για να το κολακέψουμε, λέμε ότι έχει ήδη.
Στις ειδήσεις ισχύει ό,τι και στην αρχιτεκτονική. Παράλληλα με τη συνήθη επικέντρωσή τους στην καταστροφή και το κακό, οφείλουν να ανταποκρίνονται στον ζωτικό στόχο να φιλτράρουν και να συμπυκνώνουν κατά καιρούς ένα μέρος της ελπίδας που χρειάζεται μια χώρα για να πλοηγηθεί ανάμεσα από τις δυσκολίες της. Ενώ βοηθούν την κοινωνία αποκαλύπτοντας τα παραπτώματα και αντιμετωπίζοντας με ειλικρίνεια τα βάσανά της, οι ειδήσεις δεν πρέπει να αμελούν τον εξίσου σημαντικό ρόλο της δημιουργίας μιας πλασματικής κοινότητας που φαντάζει αρκετά καλή, ανεκτική και λογική ώστε να θέλουμε να συμβάλλουμε σε αυτήν.
ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΑΛΑΙΝ ΝΤΕ ΜΠΟΤΤΟΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ
Εικόνα: https://gr.pinterest.com/pin/519673244501468817/
https://www.lecturesbureau.gr/1/why-are-news-agencies-so-focused-on-the-dark-side-1795/