26.12.23

Μυστήριο 111 Ο πήλινος στρατός της Ελευσίνας

Εως και τις 11 Φεβρουαρίου 2024, η 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης εγκαινιάζει τη νέα εποχή του ανακαινισμένου εργοστασίου ΙΡΙΣ με το Μυστήριο 111 
Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας από τον διεθνή καλλιτέχνη Juan Esteban Sandoval. 

Μία έκθεση-αφιέρωμα στους ανθρώπους που εργάζονται στην Ελευσίνα και στην ευρύτερη Δυτική Αττική, ένα τεράστιο συλλογικό πορτρέτο που αντιπροσωπεύει όσους έχουν σφυρηλατήσει με τη δουλειά τους, τη σωματική τους προσπάθεια και τη ζωή τους τη σημερινή εικόνα του τόπου όπου κατοικούν.

Το έργο αποτελείται από 2.000 χειροποίητα πήλινα κράνη με σημείο αναφοράς το εργατικό δυναμικό της περιοχής και την έννοια της εργασίας μέσα από τη ματιά των κατοίκων του Θριάσιου πεδίου. 
Ο Sandoval επισκέφτηκε εργοστάσια στην Ελευσίνα και στη Δυτική Αττική, συνομίλησε με τους εργάτες, ενώ, μετά και από ανοιχτή πρόσκληση συμμετοχής προς την τοπική κοινότητα, περισσότεροι από 1.000 εν ενεργεία ή συνταξιούχοι εργαζόμενοι συμμετείχαν στο έργο συμπληρώνοντας ένα ερωτηματολόγιο με προσωπικά τους στοιχεία, όπως τα ονόματα των αγαπημένων τους προσώπων, τα χόμπι και τις προτιμήσεις τους. 
Το υλικό αυτό, μαζί με λέξεις που συγκεντρώθηκαν από εργαζόμενους της ευρύτερης περιοχής για τη σημασία που έχει γι’ αυτούς η εργασία, αποτέλεσε τη βάση με την οποία δούλεψε ο κολομβιανής καταγωγής καλλιτέχνης για να διακοσμήσει το κάθε κράνος ξεχωριστά. 
Όλα τα κράνη εκτίθενται σε μία μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση στο πρώην εργοστάσιο χρωμάτων, η οποία συνοδεύεται από ένα ηχητικό τοπίο που δημιούργησε αποκλειστικά για το έργο ο διεθνής sound artist Γιώργος Μωραΐτης, συνθέτοντας μία ξεχωριστή βιωματική εμπειρία για τον επισκέπτη με πολλαπλές αναφορές στο βιομηχανικό περιβάλλον της περιοχής.

Ο Juan Sandoval, δουλεύοντας σε όλο τον κόσμο με κοινότητες και συλλόγους, αναπτύσσει συμμετοχικά έργα που συνομιλούν με το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργούνται. Τα τελευταία χρόνια, η έρευνά του επικεντρώνεται στην ιδέα της χειρωνακτικής εργασίας και στον ρόλο που διαδραματίζει ο εργαζόμενος στις διαδικασίες οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού μετασχηματισμού. 
Με το Μυστήριο 111 Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας, ο καλλιτέχνης προβάλλει τα αποτελέσματα του κόπου χιλιάδων ανθρώπων που μετέτρεψαν, μέσα σε λίγες δεκαετίες, μια γεωργική γη σε ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα της χώρας, τις πολλαπλές επιπτώσεις αυτού του μετασχηματισμού αλλά και τις συνεχείς μεταβάσεις, τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται ακόμα και σήμερα.

Το κράνος επιλέγεται ως κεντρικό στοιχείο του έργου καθώς αφενός πρόκειται για ένα αντικείμενο που χρησιμοποιείται καθημερινά για την προστασία των εργαζομένων σε όλους τους τομείς της βιομηχανικής δραστηριότητας, αφετέρου το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα κράνη –ο πηλός– παραπέμπει στα καθημερινά και τελετουργικά αντικείμενα που έχουν βρεθεί στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Λειτουργεί έτσι ως σύμβολο που συνδέει το σύγχρονο βιομηχανικό παρελθόν και παρόν της πόλης με την αρχαία ιστορία της.  
Με την ολοκλήρωση της έκθεσης, τα πήλινα κράνη θα μοιραστούν στους συμμετέχοντες. Με τον τρόπο αυτό, το έργο δεν θα σταματήσει να υπάρχει αλλά θα παραμείνει ζωντανό μέσα στην πόλη στην οποία και για την οποία δημιουργήθηκε.

Παράλληλα, στο πλαίσιο της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν μία σειρά εργαστηρίων κεραμικής για τους κατοίκους της περιοχής, ενώ τα πήλινα αντικείμενα που θα δημιουργηθούν από τους συμμετέχοντες θα ψηθούν σε αυτοσχέδιο καμίνι που θα βρίσκεται στο εργοστάσιο ΙΡΙΣ την ημέρα των εγκαινίων. Περισσότερες πληροφορίες θα ανακοινωθούν σύντομα.

Το Μυστήριο 111 Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας είναι ένα έργο που κατορθώνει να ενεργοποιήσει την τοπική κοινότητα της περιοχής, της πόλης αλλά και της ευρύτερης Δυτικής Αττικής, ένα έργο που εγείρει ερωτήματα για τη φύση, την εξέλιξη αλλά και το μέλλον της εργασίας και ταυτόχρονα για την αξία του πολιτισμού σήμερα σε μία βιομηχανική πόλη, ένα έργο που προβληματίζει, που προκαλεί.