16.12.22

Λαίμαργος και αδηφάγος. Μια ανάρτηση του συγγραφέα-καθηγητή Ν. Βαρμάζη

Η λαιμαργία, ως γνωστόν, ανήκει στα επτά θανάσιμα αμαρτήματα του Δάντη, όπως και η συγγενική απληστία. Είναι δυο αμαρτήματα με τα οποία σχετίζονται τα δύο επίθετα του τίτλου, ο λαίμαργος και ο αδηφάγος.Η αρίθμηση και η κατάταξή τους στην επτάδα έγινε από την Δυτική Εκκλησία, στα ίδια αμαρτήματα όμως, όπως φαίνεται, «πέφτουν» και οπαδοί των άλλων δογμάτων και θρησκειών, ακόμη και πρόσωπα που είναι χορτάτα, ακόμη και πρόσωπα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, που οφείλουν να γίνονται υποδείγματα εγκράτειας στους πολλούς.
Το λαίμαργος είναι σύνθετο από το λαιμός,(= γνωστό μέρος του σώματος, το οποίο περιέχει τον λάρυγγα που καταβροχθίζει) που ενώνει το κεφάλι, ( δηλαδή τον νου, το λογικό,) με τον κορμό του ανθρώπου, που μεταξύ άλλων περιέχει την καρδιά, τον κόσμο των συναισθημάτων.
Το β΄συνθετικό είναι το επίθετο μάργος ( = μανιακός, αχόρταγος. «Γαστήρ μάργη» στον Όμηρο). Κανονικά το επίθετο έπρεπε να είναι λαιμόμαργος αλλά με απλοποίηση έγινε λαίμαργος.Από το λαιμός έχουμε πολλές λέξεις μεταξύ των οποίων και το λαιμητόμος (λαιμός+ τέμνω), ένα εργαλείο που έδρασε στη Γαλλική Επανάσταση, το οποίο, κατά τον Κοραή, ήξεραν να χρησιμοποιούν καλά οι χασάπηδες, οι οποίοι και διακρίθηκαν τότε στη χρήση της λαιμητόμου. Από το μάργος έχουμε το ρήμα μαργώνω= μουδιάζω από το κρύο, ξεπαγιάζω.
Το αδηφάγος έχει πρώτο συνθετικό το επίρρημα άδην υπερβολικά, μέχρι σκασμού) και τον αόριστο έφαγον του ρήματος εσθίω.