Βόρεια Πιερία: H περιοχή – αρχαιολογικός θησαυρός που μένει αναξιοποίητη. Τα ευρήματα αλλάζουν την Ιστορία, τη φιλολογία, τη γλωσσολογία!

Αρχαία Πύδνα, επισκοπικό συγκρότημα Λουλουδιών, αρχαία Μεθώνη: 7.000 χρόνια αδιάκοπης ιστορίας (από την νεολιθική εποχή μέχρι την ύστερη βυζαντινή) έχουν έρθει στο φως στον Δήμο Πύδνας – Κολινδρού. Παρόλα αυτά, η πρόσβαση των πολιτών και των τουριστών που επισκέπτονται τον δήμο σε αυτήν την απύθμενη πολιτισμική και ιστορική γνώση είναι γεμάτη… εμπόδια.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΤΙΕΓΚΟ ΣΑΕΣ – ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ

Το 2016 άνοιξε τις πύλες του στον Δήμο Πύδνας-Κολινδρού η Επισκέψιμη Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου. 

Το συγκεκριμένο έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και ο προϋπολογισμός του ανήλθε στα 3.981.263,38 ευρώ.

Παρόλο που αποτελεί ένα κτίριο – κόσμημα (κάτι που φαίνεται άλλωστε και από τον προϋπολογισμό του), που πληροί όλες τις προδιαγραφές, από υπερσύγχρονα συστήματα ασφαλείας μέχρι την κατάλληλη προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρία, η Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου είναι τελικά επισκέψιμη μόνο από τις 08:00 μέχρι τις 14:30 τις καθημερινές, και μάλιστα, οι ενδιαφερόμενοι πολίτες και τουρίστες του δήμου πρέπει να κλείσουν… ραντεβού εάν θελήσουν να εισέλθουν, επικοινωνώντας προηγουμένως με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας.

Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου / Το οικόπεδο (συνολικού εμβαδού 7.387 τ.μ.) στο οποίο έχει κατασκευαστεί η Μουσειακή Αποθήκη ανήκε στην πρώην Κοινότητα Μακρυγιάλου, η οποία και το παραχώρησε στο Υπ. Πολιτισμού προκειμένου να κατασκευαστεί το κτήριο.

«Έχουμε φτιάξει ένα κτήριο 3,5 περίπου εκατομμυρίων ευρώ, υπερσύγχρονο, και μένει ανεκμετάλλευτο, μένει άψυχο, χωρίς νόημα», αναφέρει η κ. Μαρία Καρανίκα, αρχαιολόγος της περιοχής και υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η κ. Καρανίκα είναι επικεφαλής Επιτροπής Πολιτών του Δήμου Πύδνας-Κολινδρού που στις 7 Μαΐου, με επιστολή τους προς το υπουργείο Πολιτισμού, ζήτησαν «Η Μουσειακή Αποθήκη να είναι επισκέψιμη όλες τις εργάσιμες ημέρες και όλες τις εργάσιμες ώρες της εβδομάδας και όχι (όπως συμβαίνει έως τώρα) κατόπιν συνεννοήσεως με την ΕΦΑ Πιερίας.»

Η απάντηση από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς ήρθε στις 30 Ιουνίου και σύμφωνα με αυτήν «συστήνεται η επίσκεψη κατόπιν συνεννοήσεως» στη μουσειακή αποθήκη «λόγω έλλειψης φυλακτικού προσωπικού».

Όπως αναφέρει η κ. Καρανίκα «όταν λειτουργεί ένας μουσειακός οργανισμός πρέπει να υπάρχουν άτομα που να υποδέχονται το κοινό και να προσέχουν μήπως γίνει καμιά ζημία».
Ωστόσο, δεδομένου της σημαντικότητας και του πλήθους των ευρημάτων που έχουν αποκαλυφθεί στην βόρεια Πιερία (κατά την άποψη του αρχαιολόγου κ. Μάνθου Μπέσιου, που ήταν επικεφαλής των ανασκαφών στην περιοχή από το 1982 έως το 2014, με τα ευρήματα από τις ανασκαφές στη βόρεια Πιερία μπορεί να γίνει το πιο πλήρες αρχαιολογικό μουσείο στη Βόρεια Ελλάδα έπειτα από αυτό της Θεσσαλονίκης) η κ. Καρανίκα αναρωτιέται γιατί δεν γίνεται πρόσληψη αρχαιοφυλάκων προκειμένου η μουσειακή αποθήκη να είναι, έστω και τις συγκεκριμένες ώρες και ημέρες, άμεσα ανοιχτή στο κοινό.

«Δύο άτομα. Δύο άτομα φτάνουν για αυτήν την μουσειακή αποθήκη. Να βγει μια προκήρυξή η οποία θα λέει για έξι μήνες να προσληφθούν δυο αρχαιοφύλακες ορισμένου χρόνου. Δηλαδή το ίδιο το υπουργείο μας λέει ότι υπάρχει έλλειψη προσωπικού. Ε, βγάλτε μια προκήρυξη, αφού είστε το ίδιο το υπουργείο», αναφέρει.

«Το θέμα είναι ότι είναι αρνητικό το υπουργείο»

Το Politic.gr ήρθε σε επικοινωνία με τον δήμαρχο του Δήμου Πύδνας-Κολινδρού κ. Αναστάσιο Μανώλα, ο οποίος δήλωσε:

«Εγώ αυτό το οποίο επιθυμώ είναι η Μουσειακή Αποθήκη να είναι επισκέψιμη όσο το δυνατόν περισσότερο. Αν δεν είναι δυνατόν να υπάρχει ένα κανονικό ωράριο, δηλαδή όπως είναι στα μουσεία, να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο. Να ξέρει όμως ο πολίτης ότι, παραδείγματος χάρη, λειτουργεί Τρίτη-Πέμπτη-Παρασκευή. Αυτό βέβαια είναι το δεύτερο καλύτερο για μένα. Το καλύτερο είναι να λειτουργεί κανονικά, όπως λειτουργούν όλα τα μουσεία. Δηλαδή και εγώ δεν επιθυμώ να λειτουργεί με ραντεβού».

«Το θέμα είναι ότι είναι αρνητικό το υπουργείο», δηλώνει από την πλευρά του ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού του Δήμου Πύδνας- Κολινδρού κ. Προβατίδης Λάζαρος.

Ο «κλειδωμένος» αρχαιολογικός θησαυρός

Το 2012 σε ανασκαφές που γινόταν στην αρχαία Μεθώνη βρέθηκαν 191 ενεπίγραφα αγγεία, πολλά εκ των οποίων χρονολογούνται από το 730 π.Χ., εποχή από την οποία σώζονται ελάχιστα παραδείγματα ελληνικής γραφής, και ειδικά στη Μακεδονία, όπου τα ενεπίγραφα ευρήματα είναι εξαιρετικά σπάνια.

Ενεπίγραφος αμφορέας που βρέθηκε στην αρχαία Μεθώνη / Μεταξύ των ενεπίγραφων αγγείων που βρέθηκαν στο «Υπόγειο», μια υπόσκαφη κατασκευή στην αρχαία πόλη, βρίσκεται «το ποτήρι του Ακεσάνδρου», το οποίο έχει χαραγμένο ένα ποίημα σε ιαμβικό ρυθμό: «…Ακεσάνδρου εμί ποτέριον […] όμμ- ή χρεμ]άτον στερήσ[ετ]αι». Δηλαδή: «είμαι το ποτήρι του Ακεσάνδρου κι (όποιος με πάρει) θα χάσει τα μάτια του (ή τα χρήματά του).

Ενεπίγραφο αγγείο που βρέθηκε στην αρχαία Μεθώνη

Μερικά από αυτά αγγεία εκτέθηκαν το 2014 σε προσωρινή έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, έκτοτε, δεν έχουν εκτεθεί ξανά στο κοινό.

Αναφερόμενος στα ενεπίγραφα αγγεία της αρχαίας Μεθώνης ο καθηγητής αρχαίας ελληνικής φιλολογίας του ΑΠΘ Γιάννης Τζιφόπουλος είχε δηλώσει: «Τα νέα ευρήματα αλλάζουν την Ιστορία, τη φιλολογία, τη γλωσσολογία. Η ελληνική γλώσσα, όπως φαίνεται στα ενεπίγραφα αγγεία του ύστερου 8ου και του πρώιμου 7ου αιώνα π.Χ., όχι μόνο υπάρχει, αλλά εμφανίζεται με παγιωμένη γραμματική και συντακτική δομή».

«Αυτά (τα ενεπίγραφα αγγεία) από όσο γνωρίζω εγώ είναι εδώ, στην Μουσειακή Αποθήκη, σε κάποιο χώρο αποθηκευτικό», αναφέρει η κ. Καρανίκα και προσθέτει:

«Είναι τρεις αίθουσες πάνω στον εκθεσιακό χώρο της Μουσειακής Αποθήκης. Εκεί υπάρχει μια αίθουσα που προοριζόταν για να μπουν οι επιγραφές της αρχαίας Μεθώνης, η οποία είναι κλειδωμένη και κλειστή και δεν υπάρχει τίποτα μέσα.»

Τα εγκαταλελειμμένα αρχαία

Ωστόσο, τα προβλήματα όσον αφορά την ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων του Δήμου Πύδνας-Κολινδρού δεν αφορούν μόνο τη λειτουργία της Μουσειακής Αποθήκης.

Μπορεί να μοιάζει απίστευτο, αλλά στην περιοχή της αρχαίας Πύδνας, στην παραλία, υπάρχουν παρατημένες αρχαιότητες στην είσοδο beach bar.

«Οι αρχαιότητες που βρίσκονται σε περιφραγμένο υπαίθριο ιδιωτικό χώρο της Πύδνας, αφορούν κυρίως σε μεγάλα λίθινα αρχιτεκτονικά μέλη… Η υπηρεσία προγραμματίζει τη μεταφορά τους μόλις το επιτρέψουν οι τεχνικές δυνατότητές της», αναφέρει η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην απάντησή της στην επιστολή της Επιτροπής Πολιτών, η οποία έθιξε και το συγκεκριμένο ζήτημα.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει η κ. Καρανίκα, στην απάντηση της Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων δεν αναφέρεται τίποτα για τις παρατημένες αρχαιότητες που βρίσκονται στο Γυμνάσιο Μακρυγιάλου, στον χώρο δηλαδή της πρώην αρχαιολογικής αποθήκης (παράρτημα της ΕΦΑ Πιερίας, πρώην ΚΖ΄ ΕΠΚΑ Πιερίας), αρχαιότητες οι οποίες, εφόσον υπάρχει η Μουσειακή Αποθήκη, θα μπορούσαν να μετακινηθούν εκεί.
Μεταξύ των αρχαίων στο Γυμνάσιο Μακρυγιάλου υπάρχουν «επιτύμβιες στήλες με διακόσμηση αφημένες στον εξωτερικό χώρο», εκτεθειμένα και αφύλακτα, όπως αναφέρει η κ. Καρανίκα.
Οι αρχαιότητες στο Γυμνάσιο είναι καλυμμένες με νάυλον και στα παραπήγματα υπάρχουν οστά και κεραμική από παλιές ανασκαφές.

Εικόνες από τα αρχαία στο Γυμνάσιο Μακρυγιάλου:

Επίσκεψη αρχαιολογικών χώρων… και πάλι με ραντεβού

Εκτός από την Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου στον Δήμο Πύδνας-Κολινδρού υπάρχει το βυζαντινό επισκοπικό συγκρότημα στις Λουλουδίες Κίτρους (η ίδρυση του οποίοι χρονολογείται το 479 μ.Χ.).

 «Και αυτός ο χώρος μπορεί να επισκεφθεί μόνο κατόπιν συνεννόησης σύμφωνα με το ΦΕΚ», αναφέρει η κ. Καρανίκα, ενώ τόσο αυτός ο χώρος όσο και η αρχαία Πύδνα, λειτουργούν από τις 07:30 έως τις 14:30, τις καθημερινές.

Επισκοπικό συγκρότημα στις Λουλουδιές Κίτρους / Ένα μοναδικό βυζαντινό συγκρότημα στην Ελλάδα, όπου το μαγευτικό φυσικό
τοπίο με θέα στον Όλυμπο συνδυάζεται άψογα με τα απομεινάρια μιας
μεγαλοπρεπούς κατασκευαστικής δομής.

«Και αυτοί οι αρχαιολογικοί χώροι θα έπρεπε, πιστεύω, τώρα που είναι η τουριστική σεζόν να λειτουργούν 08:00 με 20:00, όπως οι περισσότεροι αρχαιολογικοί χώροι στην Ελλάδα» αναφέρει η κ. Καρανίκα, ενώ καταγγέλλει πως «μπαίνοντας στον κόμβο του Μακρυγιάλου δεν υπάρχει πουθενά μια ταμπέλα που να λέει αρχαία Πύδνα ή επισκοπή Κίτρους. Αν πάτε στις Λουλουδιές, στον αρχαιολογικό χώρο, χάνεστε. Δεν υπάρχει σήμανση».

Το επισκοπικό συγκρότημα στις Λουλουδιές ιδρύθηκε το 479 μ.Χ. Ενώ η Πύδνα διορίστηκε έδρα επισκόπων, ο ίδιος ο επίσκοπος κατοικούσε στις Λουλουδιές. Σήμερα, ο επισκέπτης
μπορεί να δει την οχύρωση με τους πύργους της, τη βασιλική, το επισκοπικό μέγαρο,
τα ψηφιδωτά δάπεδα, τους τάφους, τα πηγάδια, τον κεραμικό κλίβανο και τους
φούρνους γυαλιού.

Μικρό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Πύδνας / Δύο χιλιόμετρα νότια του σύγχρονου Μακρυγιάλου, βρίσκεται η θέση της αρχαίας Πύδνας, μιας πόλης που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Μακεδονίας, χάρη στο λιμάνι της και τη στρατηγική της θέση.

Χρυσές πόρπες από τάφο στην αρχαία Πύδνα, 4ος αι. π.Χ. / Μόνο στο βόρειο νεκροταφείο της αρχαίας Πύδνας ερευνήθηκαν τουλάχιστον 3.000 τάφοι από την ύστερη εποχή του χαλκού έως την ύστερη αρχαιότητα, οι περισσότεροι ασύλητοι.

Ο δήμαρχος του Δήμου Πύδνας-Κολινδρού κ. Μανώλας επισημαίνει πως σήμανση δεν υπάρχει ούτε στη Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου, ώστε ο επισκέπτης να αναγνωρίζει τι είναι ουσιαστικά αυτό το κτίριο. 

«Αυτήν την στιγμή δεν υπάρχουν πινακίδες. Κάποιος από μακριά, για παράδειγμα, δεν μπορεί να καταλάβει ότι αυτή είναι μια Μουσειακή Αποθήκη», επισημαίνει.

Στις 16 Ιουνίου η Βουλεύτρια Πιερίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κ. Μπέττυ Σκούφα κατέθεσε αναφορά στη Βουλή για την Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου στηρίζοντας την Επιστολή – Αίτηση της Επιτροπής Πολιτών της βόρειας Πιερίας. 

«Είναι πραγματικά άδικο να διαθέτουμε έναν υπερσύγχρονο χώρο πολιτισμού, ο οποίος εδώ και αρκετά χρόνια παραμένει αναξιοποίητος», αναφέρει στην αναφορά της η κ. Σκούφα.

Επιστολή προς το Υπουργείο Πολιτισμού για «την ανάδειξη του μουσειακού χαρακτήρα» της Μουσειακής Αποθήκης Μακρυγιάλου είχε αποστείλει στις 26 Μαΐου και η Ένωση Ξενοδόχων Πιερίας.

ΠΗΓΗ: https://politic.gr