ΣΤΗΝ τελευταία δημοσία παρέμβασή του ἐπί τῶν ἐθνικῶν θεμάτων ἡ ὁποία ἔγινε παραμονές τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 2019 στήν Θεσσαλονίκη ὁ πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλῆς ἀπηύθυνε σέ συμμάχους καί ἑταίρους τήν ἑξῆς προειδοποίηση:
«Θέλουμε μέν καλές σχέσεις μέ ὅλους τούς γείτονές μας. Πιστεύουμε στό διάλογο. Μέ ὅλους θέλουμε νά συνεργαστοῦμε. Ἀλλά δέν μᾶς πτοοῦν ἀπειλές καί ἐκβιασμοί. Γιατί, ὅπως ἤδη ἐλέχθη ἀναφορικά μέ τήν αὐριανή Ἐπέτειο τοῦ Ὄχι, ἡ Ἑλλάδα ἀπορρίπτει τήν ἐπικράτηση τῆς ἰσχύος ἔναντι τοῦ δικαίου. Γι’ αὐτό καί συστάσεις καί προτροπές πού μᾶς καλοῦν τάχα νά “λογικευτοῦμε καί νά τά βροῦμε”, πολύ δέ περισσότερο πιέσεις φίλων, συμμάχων ἤ ἑταίρων, δέν γίνονται δεκτές, ἄν προσκρούουν στό ἐθνικό συμφέρον. Χρέος δικό μας εἶναι νά ὑπερασπιζόμαστε τά δίκαια καί τά συμφέροντα τῆς Ἑλλάδας. Στή Θράκη, στό Αἰγαῖο, στήν Κύπρο μετριέται ἡ ἀντοχή τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Καί πρέπει νά πείθει ἅπαντες ὅτι αὐτή ἡ ἀντοχή εἶναι μεγάλη, ἀποφασισμένη καί ἀμετακίνητη.».
Ἔκτοτε ἐκύλησε πολύ νερό στ’ αὐλάκι καθώς ἡ μείζων κρίσις πού προεκλήθη στίς σχέσεις τῶν δύο χωρῶν στό Αἰγαῖο τό περασμένο καλοκαίρι ὁδήγησε στήν ἐπανάληψη τῶν διερευνητικῶν συνομιλιῶν. Ἡ ἀπρόκλητη καί ὀξεῖα ἐπίθεσις πού ἐξαπέλυσε στό πρόσωπο τοῦ κυρίου Καραμανλῆ ὁ προκάτοχός του στήν πρωθυπουργία Κώστας Σημίτης γιά τήν ἐγκατάλειψη τοῦ Ἑλσίνκι ἀπετέλεσε ἀφορμή γιά νά λύσει ὁ κύριος Καραμανλῆς τήν σιωπή του ἀπό τό 2009 στρεφόμενος πρώτη φορά ἀπό τότε κατά πολιτικοῦ ἀντιπάλου του. Ἀπετέλεσε ὅμως καί μία πρώτης τάξεως εὐκαιρία γιά νά ἀποσταλεῖ νέο ἐπικαιροποιημένο μήνυμα πρός τούς συμμάχους καί συνοδοιπόρους ἀνάλογο τῆς Θεσσαλονίκης. Ἡ ἀκροτελεύτιος φράσις τῆς δηλώσεως πού ἀκολουθεῖ ὅτι «ἔχουμε διαφορετικές ἀντιλήψεις μέ τόν κύριο Σημίτη καί ὅσους συμμερίζονται τίς ἀπόψεις του» θά μποροῦσε νά ἑρμηνευτεῖ ὡς μήνυμα καί πρός διάφορα κυβερνητικά κέντρα. Εἰδικῶς ὅταν συνοδεύεται ἀπό τήν ἄποψη, ὅτι διαπραγματευόμεθα μόνο ὑφαλόκρηπῖδα/ΑΟΖ καί ὅτι «διαφορετικές ἀπόψεις θά μέ βρίσκουν πάντα ἀντίθετο». Ὡστόσο, τό πιθανώτερο εἶναι νά τά ψέλνει ὁ κύριος Καραμανλῆς στόν κύριο Σημίτη γιά νά τά ἀκούσουν οἱ …συνοδοιπόροι. Πού πράγματι ἐξακολουθοῦν νά πιέζουν στό παρασκήνιο «νά τά βροῦμε». Ἀξιοσημείωτο ἐπίσης τέλος εἶναι ὅτι ὁ κύριος Καραμανλῆς ἐπαινεῖ τούς κυρίους Ἀντώνη Σαμαρᾶ καί Εὐάγγελο Βενιζέλο γιά τήν πολιτική τοῦ ἐνταφιασμοῦ τοῦ Ἑλσίνκι κατά τήν διακυβέρνηση 2012-2015.
Ἀναλυτικῶς, ὅλη ἡ δήλωσις τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ ἔχει ὡς ἑξῆς:
Συνεχίζει ὁ κ. Σημίτης νά γράφει γιά τή λεγόμενη «ἐπιτυχία» τοῦ Ἑλσίνκι. Ἔχω πάντα ἐπιφυλάξεις ὡς πρός τό κατά πόσο αὐτές οἱ δημόσιες τοποθετήσεις διευκολύνουν τόν χειρισμό κρίσιμων ἐθνικῶν θεμάτων καί, μάλιστα, σέ μιά δύσκολη φάση τους πού εἶναι τώρα σέ ἐξέλιξη. Ὅμως, ἡ ἐμμονή καί ἡ συνεχής ἐπανάληψη ἐπιβάλλουν νά εἰπωθοῦν τελικά κάποια πράγματα, γιά λόγους ἱστορικῆς ἀκρίβειας. Καί ἀφοῦ παραβλέψω τήν ἀναφορά σέ μιά συνάντηση πού δέν ἔγινε ποτέ μέ αὐτήν τή σύνθεση καί μέ αὐτό τό περιεχόμενο.
Γιά νά ποῦμε τά πράγματα μέ τό ὄνομά τους: ἡ δῆθεν «ἐπιτυχημένη» στρατηγική τοῦ Ἑλσίνκι ὁδηγοῦσε τήν ἐδαφική ἀκεραιότητα τῆς Ἑλλάδας, τήν ἑλληνική κυριαρχία νησιῶν καί βραχονησίδων, στή δικαιοδοσία τοῦ Διεθνοῦς Δικαστηρίου τῆς Χάγης! Ἀπό τά Ἴμια μέχρι τό Ἑλσίνκι, ἡ κυβέρνηση Σημίτη ζητοῦσε οὐσιαστικά ἀπό ΗΠΑ καί Εὐρωπαίους ἑταίρους νά ὠθήσουν τήν Τουρκία νά προσφύγει στή Χάγη ἐναντίον μας γιά τά Ἴμια καί τίς λεγόμενες «γκρίζες ζῶνες». Φρόντιζε νά συμπεριληφθοῦν ἀντίστοιχες προβλέψεις στά ἐπίσημα Εὐρωπαϊκά κείμενα. Δέν ἔχει ξανασυμβεῖ κράτος, καί μάλιστα Εὐρωπαϊκό, νά ζητᾷ ἀπό ὅλον τόν κόσμο νά θέσει τρίτο κράτος σέ δικαστική ἀμφισβήτηση τήν ἐδαφική του ἀκεραιότητα! Μέ τή συμφωνία τῆς Μαδρίτης τόν Ἰούλιο 1997, ἔγινε καί ἕνα ἀκόμα σοβαρό ὀλίσθημα. Ἀναγνώρισε ὅτι ἡ Τουρκία ἔχει νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα καί ἐνδιαφέροντα στό Αἰγαῖο, τά ὁποῖα ἔχουν μεγάλη σημασία γιά τήν ἀσφάλεια καί τήν ἐθνική της κυριαρχία καί ὅτι ἡ Ἑλλάδα δέν θά μποροῦσε νά ἀσκήσει μονομερῶς κανένα δικαίωμά της! Προφανῶς οὔτε τό μονομερές δικαίωμά της νά ἐπεκτείνει τά χωρικά της ὕδατα, ὅπως ρητά προβλέπεται ἀπό τό Διεθνές Δίκαιο γιά ὅλες τίς χῶρες.
Τό 1999 μέ τό Ἑλσίνκι, ἡ ΕΕ ὡς Πόντιος Πιλᾶτος θά προωθοῦσε τήν προσφυγή τῆς Τουρκίας στή Χάγη ἐναντίον μας γιά «ἐκκρεμεῖς συνοριακές διαφορές καί ἄλλα συναφῆ θέματα», μέχρι τά τέλη τοῦ 2004! Ὄχι μόνο γιά τήν ὑφαλοκρηπῖδα/ΑΟΖ πού εἶναι ἡ μόνη διαφορά πού ἀναγνωρίζουν ὅλες οἱ ἑλληνικές κυβερνήσεις ἀπό τό 1974. Καί ὄχι ἀπό κοινοῦ μέ τήν Ἑλλάδα μέ συνυποσχετικό. Μονομερῶς! Δηλαδή, ἡ Τουρκία θά προσδιόριζε μόνη της τά ἐπίδικα θέματα. Καί, καθώς ἡ Ἑλλάδα ἀποδεχόταν ἀκόμα τότε τήν ὑποχρεωτική δικαιοδοσία τῆς Χάγης, δέν θά εἶχε ἐπιλογή. Αὐτομάτως ἀποδεχόταν τό ἄνευ προηγουμένου: ὅτι ἐδάφη της, κυριαρχία της καί ὅ,τι ἄλλο θεωροῦσε ἡ Τουρκία «συναφές» θά ἐτίθεντο ὑπό δικαστική αἵρεση. Καί, ἐνῷ στό Ἑλσίνκι ἡ Τουρκία κέρδιζε αὐτό πού διακαῶς ἐπεδίωκε ἐπί 36 χρόνια, δηλαδή τόν χαρακτηρισμό της ὡς ὑποψήφιας χώρας γιά ἔνταξη στήν ΕΕ, ἡ Ἑλλάδα δέν φρόντισε νά λάβει ὡς ἀντάλλαγμα οὔτε κἄν τά αὐτονόητα: τήν ἄρση τοῦ casus belli καί τόν ἔμπρακτο σεβασμό ἀπό τήν Ἄγκυρα τοῦ διεθνοῦς δικαίου στό σύνολο του, ἰδίως δέ τοῦ Δικαίου τῆς Θάλασσας. Ἀντιθέτως, θέταμε οἱ ἴδιοι τήν ἐδαφική μας ἀκεραιότητα ὑπό ἐπανεξέταση.
Στό ἄρθρο τοῦ κ. Σημίτη ἀναφέρεται μάλιστα ὅτι διαφορά μας πρός ἐπίλυση μέ τήν Τουρκία δέν εἶναι μόνον ἡ ὑφαλοκρηπίδα, ἀλλά καί τά χωρικά μας ὕδατα! Ἀπό πότε; Καί μᾶς ἐγκαλεῖ ὅτι τάχα δέν ἀξιοποιήσαμε τό Ἑλσίνκι, γιά νά «ἐπιλύσουμε» καί αὐτό τό ζήτημα! Φαίνεται, γι’ αὐτό ἡ κυβέρνηση Σημίτη διαπραγματευόταν μέ τήν Τουρκία ἀποκλειστικά τό ἀδιαπραγμάτευτο δικαίωμα ἐπέκτασης τῶν χωρικῶν μας ὑδάτων στά 12 ν.μ.! Γιά νά «ἐπιλύσει» τό ζήτημα τῆς ὑφαλοκρηπίδας –πού τό Ἑλσίνκι ἔκανε πακέτο μέ ὅλες τίς τουρκικές διεκδικήσεις– μέ τρόπο ἀποδεκτό ἀπό τήν Τουρκία!
Τό Δεκέμβριο 2004, ὅταν κρινόταν ἡ ἔναρξη ἐνταξιακῶν διαπραγματεύσεων τῆς Τουρκίας στίς Βρυξέλλες, ἡ δική μας προτεραιότητα ἦταν πράγματι ἡ ἀπεμπλοκή μας ἀπό τό τετελεσμένο τοῦ Ἑλσίνκι. Πίστευα καί πιστεύω ὅτι, πέραν τῆς ὑφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, τίποτε ἄλλο ἀπό ὅσα θέτει ἡ Τουρκία δέν μπορεῖ νά τεθεῖ ὑπό διαπραγμάτευση ἤ δικαστική αἵρεση. Τό προηγούμενο τοῦ Ἑλσίνκι ἦταν πλέον πραγματικότητα, ἀλλά ἔπρεπε νά ἀποδυναμωθεῖ.
Προσθέσαμε τή διατύπωση ὅτι στή Χάγη θά πᾶμε «ἐφόσον ἀπαιτεῖται», γιά νά ἀποφύγουμε νά συρθοῦμε γιά θέματα πού δέν ὑφίστανται. Διαμορφώσαμε μία νέα στρατηγική πού μετέτρεπε τά προβλήματα μέ τήν Τουρκία ἀπό ἑλληνο-τουρκικά σέ Εὐρω-τουρκικά. Ἡ ΕΕ, ἀπό τό νά παραπέμπει τήν ἐδαφική μας ἀκεραιότητα στή Χάγη, γεγονός ἀδιανόητο, ἐπόπτευε πλέον ἡ ἴδια καί μέ τή δική μας ἐνεργό συμμετοχή τή συμμόρφωση τῆς Τουρκίας μέ τίς σχέσεις καλῆς γειτονίας καί τό Διεθνές Δίκαιο, ὡς προαπαιτούμενο τῆς ἐνταξιακῆς διαδικασίας (Διαπραγματευτικό Πλαίσιο μέ τήν Τουρκία, Ὀκτώβριος 2005).
Πρόσθετη ἀπόδειξη τῶν κινδύνων πού περιέκλειε τό Ἑλσίνκι εἶναι ὅτι αὐτό ἐνταφιάστηκε καί τυπικά τόν Ἰανουάριο 2015, ἀπό τήν κυβέρνηση Σαμαρᾶ. Μέ δήλωση πού κατέθεσε ὁ τότε Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Εὐ. Βενιζέλος στά Ἡνωμένα Ἔθνη, ἡ χώρα μας δέν ἀναγνωρίζει τήν ὑποχρεωτική δικαιοδοσία τοῦ Δικαστηρίου τῆς Χάγης γιά θέματα ἐδαφικῆς μας κυριαρχίας, συμπεριλαμβανομένων τῶν χωρικῶν μας ὑδάτων.
Εἶναι πράγματι ἀληθές ὅτι ἔχουμε διαφορετικές ἀντιλήψεις μέ τόν κ. Σημίτη καί ὅσους συμμερίζονται τίς ἀπόψεις του. Γιά ἐμᾶς τά πράγματα εἶναι ξεκάθαρα. Δέν διαπραγματευόμαστε ἐθνική κυριαρχία καί δέν τήν θέτουμε στήν κρίση κανενός. Μοναδικό θέμα πρός ἐπίλυση μέ τήν Τουρκία: ἡ ὑφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Διαφορετικές ἀντιλήψεις θά μέ βρίσκουν πάντα ἀντίθετο.