1678 - μία μαρτυρία Άγγλου διπλωμάτη Sir Paul Rycaut για το Υπόδουλο Γένος των Ελλήνων

Αλλά το θέμα μας τώρα είναι ακόμη περισσότερο τραγικό, δηλαδή το γκρέμισμα των ιερών της θρησκείας, η αποπομπή του βασιλικού ιερατείου από τις εκκλησίες τους, και η μετατροπή αυτών των εκκλησιών σε τζαμιά. Τα μυστήρια του θυσιαστηρίου κρύβονται σε μυστικές και σκοτεινές τοποθεσίες. Τέτοιες είδα στις πόλεις και τα χωριά που ταξίδεψα και μοιάζουν μάλλον με κρύπτες ή τάφους παρά με εκκλησίες… Έτσι, η σταθερή εγκαρτέρηση, τώρα στις μέρες μας, της ελληνικής Εκκλησίας εκεί πέρα, παρά την καταπίεση και την περιφρόνηση που υφίσταται από τον Τούρκο, είναι μία επιβεβαίωση της αλήθειας της, όχι λιγότερο πειστική από τα θύματα και τη δύναμη π ου την συνόδευσαν στις πρώτες απαρχές της. Γιατί είναι πράγματι αξιοθαύμαστο να βλέπει και να αντιλαμβάνεται κανείς με πόση σταθερότητα, κουράγιο και απλότητα αγράμματοι και φτωχοί άνθρωποι κρατούν την πίστη τους.
Sir Paul Rycaut, Άγγλος διπλωμάτης, 1678.
P. Rycaut, The Present State of the Greek and Armenian Churches, Λονδίνο 1678