τη λυγερή μορφαίνετε το κάθε που αγγίζτε.
(Μίλτων και Βάτττος, Ειδύλλιον II) Θεόκριτος
Πιέρια, ένα βουνό στη σκιά του Ολύμπου ή μάλλον, απέναντι από τον Όλυμπο. Ίσως η...
καλύτερη θέα του Ολύμπου είναι όταν τον κοιτάζεις από τα Πιέρια.
Από τα Πιέρια ο Όλυμπος γίνεται καλύτερος. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που τα Πιέρια είναι ένα μοναδικό βουνό.
Πιερία: Πιερίς -ίδος, η χώρα της Μακεδονίας εις τα σύνορα της Θεσσαλίας προς Β. του Ολύμπου, πατρίς του Ορφέως, διότι ενταύθα ήκμασεν η λατρεία των Μουσών, αίτινες τούτου ένεκα ονομάζονται και "Πιερίδες". Ομώνυμον εν αυτή όρος ην το "Πίερον", εξ ου απεκομίζετο εν Ελλάδι η πολυζήτητος Πιερική πίσσα".
Κάτ. Πιεριώτης, Πιερίτης, Πιεριεύς.
Η απέραντη πράσινη θάλασσα. Ένα καταπράσινο βουνό, όπου κοιτάζεις, βλέπεις πυκνό πράσινο. Μερικές φορές σε σκεπάζει, σε ενσωματώνει, σε κατακλύζει, σε ξεπερνάει. Δεν το αντέχεις τόσο πράσινο!
"Ο κυρίως Όλυμπος και τα Πιέρια όρη ανήκουσι εις τον παραμεσογειακόν βαλκανικόν τύπον με φυτοκοινωνίας εκ παραμεσογειακών ειδών καθώς και τοιούτων φυτών της Μέσης Ευρώπης ιδίως εις τας υψηλοτέρας περιοχάς των ορέων τούτων. Τοιαύτα φυτά των βορείων χωρών είναι π.χ. η Frangula rupestris Schur., Aubrietia intermedia Heldr. Et Orph, Cotoneaster vulgaris Lindl, Saxifraga spruneri Boiss, S. rotundi-folia L., Arabis bryoides Boiss, Euphorbia capitulata Rchb. Aquilegia amaliai Heldr., Silene vulgaris Garcke, Gampanula rotundifolia L., Arctostaphylos uva ursi Spr. Vaccinium myrtillus L. κ.ά". (Χ. Διαπούλης)
Όταν επισκέπτεσαι τα Πιέρια, πείθεσαι ότι παύει να ισχύει η ρήση του Γιάννη Τσαρούχη πως το ιερό στοιχείο του ελληνικού τοπίου είναι οι γυμνοί βράχοι. Εν μέρει, ισχύει αυτό που είπε ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ότι το κυρίαρχο στοιχείο της ελληνικής φύσης είναι οι θάμνοι. Ναι, οι θάμνοι, αλλά και τα δέντρα, τα ψηλά δέντρα, τα δέντρα της δεύτερης και τρίτης ηλικίας, τα δέντρα που συνυπάρχουν αλλά και κυριαρχούν πάνω στους θάμνους, τα δέντρα που αθροίζουν και πολλαπλασιάζουν την ενιαία αίσθηση του απέραντου πράσινου, σε όλες τις αποχρώσεις του.
Πιέρια. Ακούς, μυρίζεις, βλέπεις, ψηλαφείς, αισθάνεσαι...
"Κείνη η γοητεία είχε πάρει σάρκα και οστά
διασπείροντας τις προσπάθειες". (Α.Ρεμ.).
Με τρεις συμμαθητές, Γιάννηδες και οι τρεις, περάσαμε τη μέρα μας στα Πιέρια.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός πέρασε από την περιοχή, περί το 1765, και κάρφωσε ένα σιδερένιο σταυρό πάνω σε ένα πεύκο, ο οποίος σώζεται!
Τελικός προορισμός η Άνω Μηλιά, πνιγμένη στο πράσινο. Πήραμε το "Μονοπάτι της αγάπης", μία μοναδική διαδρομή, διαμορφωμένη με πολύ -προσωπική- δουλειά, φροντίδα και μεράκι από τον Οικολογικό Σύλλογο Άνω Μηλιάς. Το ονόμασαν έτσι γιατί σε κάποια πλατώματα δίπλα στο ποταμάκι, έπλεναν οι γυναίκες τα ρούχα και έσπευδαν οι φουστανελάδες για το φλερτ.
"Ω! Φτωχή αγαπημένη μου ψυχή, ίσως δεν θα χάσουμε την αιωνιότητα"! (Α.Ρεμ.).
Το πράσινο που ζαλίζει, η φύση σε απογείωση, σε έξαρση, σε έκρηξη.
"Χάρη εσύ δεν πήρες απ’ τα ρόδα
της Πιερίας, κι όταν θα πεθάνεις,
θα κείτεσαι εκεί, χωρίς ποτέ
στη μνήμη κανενός να ξαναζήσεις
αιώνια στα δώματα του Άδη
το βήμα σου θα σέρνεις με τους άλλους
θαμπούς νεκρούς, χαμένη, αφανής".
Σαπφώ
(Απόδοση: Διονύσης Καψάλης)
Ο Ανάχαρσις, ο νεαρός Σκύθης λόγιος,
δεν πέρασε από την Πιερία.
Έφτασε με βάρκα ως τα Τέμπη.
Αντίκρυσε τον Όλυμπο, αλλά δεν πέρασε από τη βόρεια πλευρά του.
Ούτε ο Τούρκος περιηγητής του 17ου αιώνα Εβλιά Τσελεμπή, πέρασε από την περιοχή ή τουλάχιστον δεν κατέγραψε κάτι στα βιβλία του.
Όμως, από ένα κείμενο στην εφημερίδα Ελεύθερος Άνθρωπος, 10.6.1932 και με υπογραφή "Πεζοπόρος", διαβάζουμε για μια ανάβαση στα Πιέρια σε μια περιοχή όπου περπατήσαμε χτες.
"Τα Πιέρια όρη είνε βόρειος παραφυάς του Ολύμπου. Στέκονται απέναντί του σεμνά, ομαλά και εράσμια. Προ του μεγαλείου του διαθέσουν την χάριν και την συμμετρίαν των. Αν υπήρξε ο Όλυμπος έδρα του Δωδεκάθεου, αυτά ετιμήθηκαν με άλλην μοναδικήν αρετήν υπήρξαν μακρά κατοικία των χαριεστέρων και ευγενεστέρων πλασμάτων της αρχαίας ελληνικής φαντασίας. Προ του να κατέλθουν αι Μούσαι εις τον νοτιώτερον Ελικώνα εξωράισαν τα Πιέρια με την ιδανικήν ευμορφίαν των. Αι κόραι του Διός υπό την σκιάν της μεγαλειώδους κατοικίας του εφόρευον εις ό,τι ευγενές συγκινεί την ανθρώπινην καρδίαν και εις ό,τι υψηλόν τείνει ο ανθρώπινος νους. Στα ίδια Πιέρια αντήχησε και η μελωδία του μεγάλου γόητος Ορφέως. Στους απαλούς πρόποδας του Ολύμπου και των Πιερίων έθαλλον κι ανθούσαν οι λειμώνες, στους οποίους έβοσκον οι ίπποι των θεών. Τα Πιέρια δίπλα στον μέγαν Ολύμπον υπήρξαν το συμπλήρωμα της αρχαίας ελληνικής φυσιολατρείας, της συνταυτιζομένης με το θρησκευτικόν αίσθημα. Πλανηθώμεν μερικάς ημέρας στο ωραίον όρος, το εύχωμον, το καλοδασωμένον από πεύκην, ελάτην, οξείαν, το εύδιον και συμπαθές...
Έχει πολλάς τας αναβάσεις και όλαι δίνουν ευχαρίστους εντυπώσεις. Ορίστε να το αναβώμεν μιαν φοράν από Κατερίνης στο χωριό Μηλιά επί της ανατολικής πλευράς των Πιερίων. Συντομεύομεν αν θέλωμεν την απόστασιν εις μιαν ώραν αυτοκινητικώς. Από εκεί στο χωριουδάκι Μόρνα με τα 40 σπίτια του άλλη ώρα...
(Με) αληθείς κήπους θεϊκής προελεύσεως. Παντού η παλαιά σκιά δρόσος των Μουσών.
Από το Καταφύγιο στην Κατερίνην γνωρίζομεν άλλας θαυμασίας ωραιότητας των Πιερίων. Δάση μυθικής δαψιλείας από έλατα, αγριόπευκα, λιάχα, οξειές, βελανιδιές, γαύρους, οστριές, αγριοκαστανιές. Στην ωραίαν τοποθεσίαν Μπάσια παραθερίζουν ποιμένες. Η Ελατούσα (Σκουτέρα) χωρίον πράσινον όσον θα ήνε βέβαια ο παράδεισος. Αλλά όλαι αι υπώρειαι των Πιερίων κατάφυτοι τόποι, εξαίρετοι προς ανάπτυξιν μεγάλης παραγωγής καρπών. Γίνεται βαθμιαία εξημέρωσις αγρίων δένδρων. Μεταξύ των ωραίων χωρίων και η Κάτω και Άνω Μηλιά. Στην κατάφυτον δευτέραν θα συναντήσωμεν αρκετούς παραθερίζοντας. Από το χωριουδάκι Βρυάζα υδρεύθη η Κατερίνη και εξυγιάνθη".
"A! Τα πνευμόνια μου καίγονται, τα μηλίγγια μου στριγκλίζουν! Η νύχτα κυλά στα μάτια μου, κάτω από αυτόν τον ήλιο! Η καρδιά μου… τα μέλη μου…". (Α.Ρεμ.).
Το φαγητό, ή μάλλον το "συμπόσιο", στον Κώστα ήταν αντάξιο των προσδοκιών που μας καλλιέργησε ο εκ της περιοχής καταγόμενος Γιάννης Πο. Ο έτερος Γιάννης Πα., έφερε μαζί του τσίπουρο δικό του, καυτερή πιπεριά και τσατσιπέλι, μια σάλτσα ποντιακή, πολύ πικάντικη και πολύ κατάλληλη για το τσίπουρο.
"Εντούτοις, όταν ήμουν έτοιμος να κοάξω! Σκέφτηκα στα παλαιά συμπόσια να ψάξω το κλειδί, μήπως και βρω ξανά την όρεξη μου". (Α.Ρεμ.).
Φεύγοντας, περάσαμε και από τις καστανιές του Γιάννη Πο.
"Τράπηκα σε φυγή. Ω Μάγισσες, Ω Δυστυχία, Ω Μίσος, είναι που σε σας τον θησαυρό μου εμπιστεύθηκα... Ονειρεύτηκα σταυροφορίες, εξερευνητικά ταξίδια που κανείς δεν είχε υπόψη του, ανιστόρητες δημοκρατίες, καταπνιγμένους θρησκευτικούς πολέμους, επαναστάσεις των ηθών, μετακινήσεις φυλών και ηπείρων• Πίστευα σ’ όλα τα μάγια". (Α.Ρεμ.).
Πιερίηθεν: από την Πιερίαν
"Αυτά είναι παρελθόν. Σήμερα ξέρω πώς να δοξάσω την ομορφιά". (Α.Ρεμ.).
