21.12.22

Περί περίθαλψης...και τι σημαίνει πολιτισμός

Πριν από χρόνια κάποιος είχε ρωτήσει τη Μάργκαρετ Μιντ ποιο είναι το αρχαιότερο σημάδι πολιτισμού: 
η διακεκριμένη Αμερικανίδα ανθρωπολόγος δεν αναφέρθηκε σε κάποιο τεχνούργημα, όπλο ή λατρευτικό αντικείμενο, αλλά σε ένα μηριαίο οστό 15.000 ετών που είχε σπάσει κι έπειτα συγκολληθεί.
Σ’ εκείνο τον προϊστορικό κόσμο, εάν έσπαγες το πόδι σου, ούτε να κυνηγήσεις για να φας μπορούσες ούτε να αμυνθείς από τα σαρκοβόρα, συνεπώς πέθαινες. 
Το ότι κάποιος θεράπευσε το σπασμένο πόδι αυτού του ανθρώπου, το ότι του παραστάθηκε, τον προστάτευσε και τον τάιζε μέχρι κυριολεκτικά να σταθεί στα πόδια του, είναι, για τη Μιντ, το πρώτο σημάδι πολιτισμού. 
Άρα πολιτισμός είναι πρωτίστως η παροχή βοήθειας και περίθαλψης στα μέλη της κοινωνίας που έχουν ανάγκη. ...
Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας αναφέρει πως ο όρος «περίθαλψη», που είναι σε χρήση από τα μεσαιωνικά χρόνια, σημαίνει την παροχή βοήθειας, φροντίδας (υγειονομικής) ή την περιποίηση κάποιου. 
Κοινωνική περίθαλψη είναι εκείνος ο τομέας κρατικής πολιτικής με αντικείμενο την ανακούφιση σε ιατροφαρμακευτικό, οικονομικό ή άλλο επίπεδο των λιγότερο ευνοημένων πολιτών. 
«Περιθάλπω», εκτός από την παροχή ιατρικής βοήθειας σε οργανωμένη μονάδα όπως είναι το νοσοκομείο, σημαίνει «προσφέρω προστασία και βοήθεια σε όποιον έχει ανάγκη».
Το ρήμα, που δίνει και την «περίθαλψη», παράγεται από τα «περί+θάλπω», όπου το «θάλπω», που πιθανώς να συνδέεται ετυμολογικά με το αρχαίο επίθετο «θαλυκρός» (θερμός, φλέγων), σημαίνει «μεταδίδω ήπια και ευχάριστη ζέστη», «ζεσταίνω», «θερμαίνω».
 Από το ρήμα παράγεται το «θάλπος» και η «θαλπωρή», η αίσθηση της ζεστασιάς και της ασφάλειας και μεταφορικά η ατμόσφαιρα της εγκαρδιότητας και της τρυφερότητας. ...

(Από άρθρο του Παύλου Μεθενίτη στο φύλλο της 17ης-18ης Δεκεμβρίου 2022 στην Εφημερίδα των Συντακτών.)