21.1.22

Σκοπιμότητα δε θα πει σκοπός. Ενα απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Μαλεβίτση “Οι Παράκτιοι άνθρωποι”

"... Τώρα κλαίνε μόνο τα παιδιά. Άλλοτε κλαίγανε και οι ομηρικοί ήρωες. Αλήθεια, πότε κλαίει κανείς; Κλαίει όταν υπάρχει ένα μέγα κέρδος ή μια μεγάλη απώλεια. Και τι θα πει μεγάλο κέρδος ή μεγάλη απώλεια; Θα πει πως δίνεις υπέρτατη αξία σε ορισμένα συμβάντα. Και τι θα πει δίνεις υπέρτατη αξία; Θα πει πως από αυτά εξαρτάς τη μοίρα σου, την ίδια σου την αξία, που κινδυνεύει να εκπέσει σε απαξία, σε τίποτα. Άρα για να δώσεις αξία σε ορισμένα συμβάντα, πρέπει να νιώθεις σίγουρος. Και δεν νιώθεις σίγουρος, μόνο όταν βρίσκεσαι στην ακρογιαλιά.
 Όταν αντιμετωπίζεις τον επίφοβο ωκεανό. 
Κλαίνε οι παράκτιοι. 
Οι ηπειρωτικοί δεν κλαίνε. 
Αλλά αυτό θα πει πως ο ηπειρωτικός κόσμος, ο κόσμος της σιγουριάς δεν έχει αξίες. 
Τις αξίες της ζωής τις τρυγάς από τις ακρώρειες των αβύσσων. 
Με τον έσχατο κίνδυνο. 
Είναι το κέρδος από τον κίνδυνο της έσχατης απώλειας.
 Μόνο άνθρωποι που κινδύνεψαν έδωσαν αξίες στον κόσμο. 
Αξία είναι η κερδισμένη απώλεια, τη στιγμή του κέρδους, όχι κατόπιν. 
Η ελευθερία, π.χ. είναι αξία τη στιγμή που την αποκτάς από τον θάνατο. Η ελευθερία υπάρχει μόνο ως ¨Ελευθερία ή Θάνατος¨. 
Μόνη ελευθερία δεν νοήται. 
Γι΄αυτό και η ελευθερία στις σύγχρονες κοινωνίες κινδυνεύει, διότι είναι ελευθερία κληρονομημένη, είναι ελευθερία της σιγουριάς, της ενδοχώρας. 
Της χώρας όπου εξέλειψαν οι αξίες. 
Οι αξίες ανταλάσσονται με την απώλεια. 
Στην ενδοχώρα οι αξίες ανταλλάσσονται πάλι με αξίες. 
Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο με οικονομικές αξίες. 
Δηλαδή οι αξίες της ενδοχώρας ανταλλάσσονται με χρήμα.
 Και ο έρωτας.
 Και όλοι οι έρωτες. 
Υπαρχει μια γενική εξίσωση. 
Όλα ανταλλάσσονται. Δεν νοήται απώλεια. 
Αλλά ούτε και κέρδος.
 Οι σύγχρονοι ηπειρώτες ανταλλάσσουν ασμένως την ελευθερία τους με υλικά αγαθά. 
Εξισώνουν την ελευθερία τους με τόσο τοις εκατό αύξηση του βιοτικού επιπέδου τους. 
Το συμβόλαιο της ανταλλαγής λέγεται “σκοπιμότητα”. 
Σκοπιμότητα δε θα πει σκοπός. 
Θα πει μετάθεση του σκοπού στο μέλλον. 
Θα πει δρόμος προς έναν μελλοντικό σκοπό. Τούτο θα πει πως οι άνθρωποι δεν ζουν άμεσα αλλά έμμεσα. 
Το παρόν είναι το μέσον. 
Δηλαδή ζουν το εκάστοτε παρόν προσωρινά. Αυτή η “προσωρινοποίηση” της ζωής, είναι ο μέγιστος ευνουχισμός της. 
Σημαίνει πως η ζωή απεκδύθη την αμεσότητα της, και συμμορφώθηκε με τον εξωτερικό φυσικό χρόνο, τον μαθηματικά ισομερή, ομοιόμορφο και γραμμικό χρόνο. 
Δεν ζει το έσχατο κάθε στιγμή, αλλά έθεσε το έσχατο στην εσχατιά του φυσικού χρόνου, που ποτέ δεν έρχεται. 
Και η πλήρωση έγινε οριστικά ανεκπλήρωτη. Διότι ο φυσικός χρόνος δεν έχει πλήρωση, δεν έχει τέρμα. 
Η πλήρωση, που είναι η ύψιστη ολοκλήρωση, η ύψιστη αλήθεια, αφ΄ης έγινε ανεκπλήρωτη, μετατράπη σε ψεύδος. 
Αυτή είναι η ολοκληρωτική παράδοση στην επιπέδωση της ενδοχώρας, η πλήρης εξωτερικοποίηση...”


Ενα απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Μαλεβίτση “Οι Παράκτιοι άνθρωποι”, εκδόσεις Ευθύνη, 2002: