Η σκόνη των Βουλευτικών σιγά σιγά καταλαγιάζει και η γενική διαπίστωση -πέραν από τους κερδισμένους και χαμένους για τους οποίους γίνεται αναφορά πιο κάτω-, είναι ότι για πρώτη φορά, σε κυπριακές εκλογές το «κυπριακό» έχει υποχωρήσει ως κριτήριο για ψηφοφόρους και υποψηφίους. Από τον προεκλογικό και μετεκλογικό λόγο, απουσίαζαν εκτενείς τοποθετήσεις και αντιπαραθέσεις ουσίας για το εθνικό μας ζήτημα σε σύγκριση με προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Είναι ενδεικτικό ότι λέξεις όπως «κατοχή», «πρόσφυγες» κλπ ακούστηκαν ελάχιστα στα τηλεοπτικά πάνελ και τις συζητήσεις… Κυριάρχησαν σε αυτές τις εκλογές τα θέματα της διαφθοράς, της διαχείρισης της πανδημίας, της οικονομίας κλπ…
Απόντος λοιπόν του «Κυπριακού» από την Κύπρο (!) και τις Βουλευτικές της Εκλογές, από τα χθεσινά αποτελέσματα, εξάγονται συμπεράσματα σημαντικά για το μέλλον και τον συσχετισμό δυνάμενων της πολιτικής ζωής του τόπου. Ποιοι είναι οι χαμένοι και ποιοι οι κερδισμένοι των χθεσινών Βουλευτικών Εκλογών.
Οι μεγάλοι και μικροί χαμένοι των εκλογών
Ο μεγάλος ηττημένος είναι το ΑΚΕΛ. Το κόμμα της κυπριακής αριστεράς που από το 25,6% των Βουλευτικών του 2016 βρέθηκε στο 22,3% στις χθεσινές εκλογές, έχει λάβει τα χειρότερα ποσοστά του μετά το 1974. Σε πραγματικούς αριθμούς απώλεσε 20.000 ψήφους. Απώλειες που πέραν από τα νούμερα και τους αριθμούς, αντανακλούν την βαθιά ανικανότητα του κόμματος να κεφαλαιοποιήσει την αποστροφή του εκλογικού σώματος έναντι του Συναγερμού και της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, από την φθορά 8 χρόνων διακυβέρνησης και τα χωρίς προηγούμενο σκάνδαλα διαφθοράς.
Γιατί γκρεμίζεται το ΑΚΕΛ; Το ΑΚΕΛ όσο δεν απαλλάσσεται από το φάντασμα και την «φιλοσοφία» Χριστόφια, που δεν είναι τίποτε άλλο από την ρηχή, αφελή σε βαθμό επικινδυνότητας και μπακαλίστικη προσέγγιση της πολιτικής, θα πληρώνει με απώλειες αυτή του την εμμονή. Μέχρι την «αποχριστοφιοποίηση» -κατά την «αποσταλινοποίηση» του Χρουτσώφ-, το κόμμα είναι δεδομένο ότι θα πηγαίνει από ήττα σε ήττα. Περισσότερη από την μισή Κεντρική Επιτροπή του κόμματος είναι στενοί συγγενείς και συνεργάτες του τέως προέδρου, ενώ τη μισή προεκλογική περίοδο οι ακελικοί απολογούνταν και προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν τα έργα και τις ημέρες του Χριστόφια. Το ΑΚΕΛ με φανατισμό και υστερικές εκδηλώσεις επέμενε και επιμένει στην γραμμή της «σκληρής επαναπροσέγγισης» και της υποχώρησης στο κυπριακό. Η ιστορική συγκυρία ωστόσο, με τον Ερντογάν να διεξάγει 3 πολέμους σε ένα χρόνο, να διαλαλεί τις γαλάζιες του πατρίδες, να ισλαμοποιεί τα κατεχόμενα και την Τουρκία και να διαμηνύει ότι δε συζητά τίποτε άλλο για το κυπριακό πέραν από τη διχοτόμηση, καθιστά από αφελή και ανεύθυνη μέχρι αυτοκτονική την στάση αυτή του ΑΚΕΛ. Κάτι που ενεργοποιεί το ένστικτο επιβίωσης των ψηφοφόρων, έστω με έναν αντιφατικό τρόπο που εκφράζεται όχι ως άμεση αντίθεση στην «επαναπροσέγγιση» (την οποία μάλιστα μπορεί και να υπερασπίζονται οι ίδιοι η ψηφοφόροι σε ρητορικό επίπεδο λόγω κομματικής συνήθειας), αλλά ως διαισθητική δυσπιστία για την αφέλεια, γενικώς του κόμματος. Πάντως για να αναλυθεί το «φαινόμενο» ΑΚΕΛ χρειάζονται εκτενέστερες αναλύσεις που για οικονομία χώρου δεν μπορούν να γίνουν εδώ. Σίγουρο είναι ωστόσο ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρξουν εσωτερικές διεργασίες και αλλαγές.
Στους χαμένους επίσης είναι και οι Οικολόγοι. Οι «πράσινοι της Κύπρου» φαίνεται ότι πλήρωσαν το άνοιγμά τους στις τάξεις των επαναπροσεγγιστών. Οι κύπριοι οικολόγοι είχαν σχετικώς ξεκάθαρες θέσεις στο κυπριακό και στέκονταν με (επίσης) σχετική σοβαρότητα απέναντι σε κοινωνικά και περιβαλλοντολογικά θέματα. Θεώρησαν ότι με το να εντάξουν στις τάξεις τους επαναπροσεγγιστές – δικαιωματιστές, θα διεύρυναν τα ποσοστά τους, όπως τους έδειχναν εξάλλου και όλες οι δημοσκοπήσεις. Έχασαν όμως. Και μάλλον οι απώλειες είναι πολύ πιο σοβαρές απ’ αυτό που αντανακλούν τα ποσοστά: το κόμμα πλέον είναι μια μικρή Βαβέλ που δύσκολα θα μπορεί να συγκροτήσει έναν ενιαίο λόγο και μια συγκεκριμένη γραμμή στο κυπριακό κυρίως αλλά και σε κοινωνικά θέματα. Μάλιστα τις 2 από τις 3 έδρες που τελικώς κέρδισε το κόμμα, τις έλαβαν νεοφερμένοι, εκτοπίζοντας τα παλαιά στελέχη του κινήματος από τη Βουλή.
Χαμένη και η Ελένη Θεοχάρους με την «Αλληλεγγύη» η οποία έμεινε εκτός Βουλής πληρώνοντας την συνεργασία και το πολιτικό σωσίβιο που έριξε στον Δημήτρη Συλλούρη, τέως πρόεδρο της Βουλής και πρωταγωνιστή στα αποκαλυπτικά βίντεο του Al Jazeera, με τα σκάνδαλα των χρυσών διαβατηρίων.
Κάπου μεταξύ ήττας και νίκης…
Το ΔΗΚΟ ίσως να ανήκει στους «χαμένους», ο Παπαδόπουλος όμως δεν έχασε. Το ΔΗΚΟ καταγράφει απώλειες ποσοστών 3,3%, που σε πραγματικούς αριθμούς μεταφράζονται σε περίπου 10.000 ψήφους. Σημειώνεται ότι από το κόμμα αποχώρησαν σταδιακά, μέχρι και πριν μερικούς μήνες, στελέχη με σημαντικό έρεισμα στους ψηφοφόρους του κόμματος και εντάχθηκαν σε άλλους νεοσύστατους σχηματισμούς. Το ΔΗΚΟ ωστόσο διατηρεί τις έδρες του (9 από τις 56) και μάλιστα αυτές τις κατέχουν κυρίως άνθρωποι της γραμμής «Τάσσου Παπαδόπουλου». Η περίπτωση του ΔΗΚΟ μπορεί να ερμηνευθεί ως μια «τελευταία ευκαιρία» που δίνουν οι ψηφοφόροι στον υιό Παπαδόπουλο ο οποίος είναι κοινό μυστικό ότι έδωσε τα χέρια με το ΑΚΕΛ (άγνωστο το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας) με προοπτική τις προεδρικές Εκλογές που είναι σε δύο περίπου χρόνια.
Η ΕΔΕΚ*, του Μαρίνου Σιζόπουλου, το κόμμα του που ίδρυσε ο μακαρίτης γιατρός Βάσος Λυσαρίδης, το μόνο που τοποθετείται ανοιχτά για τις αντιδιζωνικές του θέσεις, ανήκει στους ελαφρώς χαμένους. Κέρδισε 4 έδρες, αύξησε το ποσοστό της κατά μισή μονάδα (αλλά συντάχθηκε μαζί της η Συμμαχία Πολιτών του Γιώργου Λιλλήκα), αλλά κυρίως έχασε την 4η θέση που κατείχε παραδοσιακά, από τους ακροδεξιούς του ΕΛΑΜ. Η ΕΔΕΚ από την επομένη των εκλογών βρίσκεται σε μετέωρη θέση και θα κριθεί από τις επόμενες κινήσεις της ηγεσίας του κόμματος, ο ρόλος που θα έχει στο πολιτικό γίγνεσθαι της Κύπρου. Το φάσμα των προοπτικών για την ΕΔΕΚ είναι ευρύ: από το να αποτελέσει την «μαγιά» για έναν ευρύτερο αντιδιζωνικό πόλο με αξιώσεις και προοπτικές κυβερνησιμότητας, μέχρι να καταντήσει δεκανίκι των μεγάλων κομμάτων μέχρι σιγά σιγά να αφομοιωθεί.
Οι κερδισμένοι
Οι μεγάλοι κερδισμένοι των εκλογών είναι το παρακλάδι της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο, το ΕΛΑΜ, ακολούθως η Δημοκρατική Παράταξη (ΔΗΠΑ), απόσχιση του ΔΗΚΟ που φλερτάρει με τον Συναγερμό και τον Αναστασιάδη, αλλά και ο ίδιος ο Αναστασιάδης και ο Συναγερμός.
Το ΕΛΑΜ, το κόμμα της ακροδεξιάς αύξησε εντυπωσιακά τα ποσοστά του, από 3,7% σε 6,8% και διπλασίασε τις έδρες του από 2 σε 4. Είναι πλέον το 4ο κόμμα στη Βουλή πίσω από τον ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ και το ΔΗΚΟ. Η αύξηση των ποσοστών και των εδρών του ακροδεξιού κόμματος, δεν οφείλονται σε κάποια ουσιαστική πολιτική στροφή του αφού τις θέσεις του στα μείζοντα ζητήματα, όπου αυτές υπάρχουν, εξαντλούνται στα τσιτάτα και την συνθηματολογία. Το ΕΛΑΜ καταφέρνει ουσιαστικά χωρίς να κουνάει ούτε το μικρό του δακτυλάκι και σαν άλλος «Ηγεμόν εκ Δυτικής Λιβύης» να κεφαλοποιεί τις διαρροές και την αντίδραση των ψηφοφόρων έναντι των μεγάλων κομμάτων.
Κερδισμένος και ο Μάριος Καρογιάν με την Δημοκρατική Παράταξη (ΔΗΠΑ) που έλαβε 6,1% εκλέγοντας 4 Βουλευτές. Ο Καρογιάν μαζί με άλλους αποχωρήσαντες από το ΔΗΚΟ σε διάφορες φάσεις, μετά την ανάληψη της ηγεσίας του κόμματος από τον υιό Παπαδόπουλο, θεωρείται ήδη ότι θα είναι το επιτελικό μπλοκ του Συναγερμού στη Βουλή.
Στους κερδισμένους ανήκει και το κυβερνητικό κόμμα του Δημοκρατικού Συναγερμού. Ο ΔΗΣΥ και ο Αναστασιάδης με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, παρά την απώλεια του 2,9% που μεταφράζεται σε 8.000 ψήφους, κατάφεραν να διατηρηθούν στην πρώτη θέση με αρκετά σημαντική διαφορά από το δεύτερο ΑΚΕΛ, που φτάνει τα 5,5%. Έχασαν ωστόσο μία έδρα και από 18 έπεσαν στις 17. Ο Συναγερμός «μπαίνει» στο μπλοκ των νικητών επειδή οι απώλειές του είναι ελάχιστες αν αναλογιστεί κανείς τη φθορά των 8 χρόνων διακυβέρνησης, τα σκάνδαλα διαφθοράς που για την κυπριακή πραγματικότητα δεν έχουν προηγούμενο, αλλά και την δυσαρέσκεια και κόπωση των πολιτών από την πανδημία που φυσιολογικά την χρεώνονται οι κυβερνόντες.
Πώς «κρατήθηκε» ο Συναγερμός; Αφενός το δίλημμα που πρόταξαν οι Συναγερμικοί «τι θα γινόταν αν ήταν το ΑΚΕΛ στην εξουσία εν καιρώ πανδημίας» φαίνεται να έπιασε τόπο… Αφετέρου, είναι ένα κομμάτι του κρατικού μηχανισμού που έχει να κάνει με τις άμεσες παροχές (σχέδια στήριξης για την πανδημία, πρωτοβάθμια υγεία μέσω Γενικού Συστήματος Υγείας κ.λπ.) που λειτουργεί ικανοποιητικά με αποτέλεσμα πέραν από τις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας, να μην υπάρχουν φαινόμενα πείνας και ανεξέλεγκτων οικονομικών απωλειών. Το κομμάτι αυτό του κρατικού μηχανισμού, έχει ένα ενδιαφέρον, ότι το διαχειρίζονται τεχνοκράτες και όχι κεντρικά κομματικά στελέχη. Αυτός όμως που κεφαλαιοποιεί την υπό αναφορά διαχείριση, είναι ο Συναγερμός και ο Αναστασιάδης που σε επίπεδο επικοινωνιακό και προβολής των παροχών της κυβέρνησης προς τους πολίτες, η μηχανή του δουλεύει πολύ πιο αποτελεσματικά από τις μηχανές αποδόμησης των αντιπολιτευόμενων, κυρίως του ΑΚΕΛ και του ΔΗΚΟ.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι τα τρία μεγάλα κόμματα μαζί καταγράφουν απώλειες σχεδον 40.000 ψήφους και ότι ένα σημαντικό ποσοστό Κυπρίων ψηφόρων (12%) ψήφισε διάφορα μικρά κόμματα που δεν μπήκαν καν στη βουλή.