Ελληνιστική “αγρέπαυλη με οινοποιείο”, στη θέση «Ντουβάρι», στη Σκοτίνα Πιερίας. Γράφει ο αρχαιολόγος-φιλόλογος ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ/φωτο

Το Νοέμβριο του 1996, είχε αρχίσει η διάνοιξη της νέας σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης - Λάρισας. Τότε ως αρχαιολόγος της ΙΣΤ΄ εφορείας προϊστορικών & κλασσικών αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, (έχοντας την επίβλεψη των σκαπτικών εργασιών) εντόπισα στη θέση "Γκορτσούλια" ή αλλιώς "Ντουβάρι" στη Σκοτίνα Πιερίας, (λίγο πιο κάτω από το Hotel Orfeas), ίχνη αρχαιοτήτων, όπως θραύσματα κεραμίδων, όστρακα αγγείων, κλπ. Την τοποθεσία εκείνη, (οι αρχαιολόγοι) κακώς την ονόμασαν "Κομπολόι" (και μάλιστα εντελώς αυθαίρετα), εξαιτίας μιας παρακείμενης ταβέρνας που υπήρχε εκεί. Ο μπαρμπά Γιάννης ο Δάμπλιας, (που είχε εκεί κτήμα με φουντουκιές), μου έλεγε: «αρχαιολόγε μου, εδώ υπήρχε παλιό τουρκικό κεραμοποιείο ! ! ! ».
Όταν αργότερα ξεκίνησε η αρχαιολογική ανασκαφή στη θέση “Ντουβάρι”, (εντός των ορίων απαλλοτρίωσης για τη νέα σιδηροδρομική γραμμή) μας προέκυψε μία “αγρέπαυλη με οινοποιείο” (αγροτική κατοικία με εσωτερική αυλή), όπου επεξεργαζόταν τα κρασιά που προέρχονταν από τους “αμπελώνες των Λειβήθρων”, οι οποίοι βρίσκονταν κοντά στα διόδια της Λεπτοκαρυάς, περιοχή που φέρει (ακόμα και σήμερα) την ονομασία "Παλιάμπελα" δηλαδή «παλιά αμπέλια».

Η “αγρέπαυλη” χρονολογείται στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. και βρίσκεται δίπλα στην παραθαλάσσια πεδινή οδό της αρχαιότητας, που συνέδεε (μέσω Τεμπών) την Πιερία με τη Θεσσαλία. Είχε κεντρικό πύργο και η έκτασή της ήταν περίπου πέντε στρέμματα. Είχε σύντομη διάρκεια ζωής, αφού καταστράφηκε από φωτιά στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., ίσως με τις επιδρομές των Γαλατών. Η κάτοψη της “ελληνιστικής αγρεύπαυλης”, σήμερα έχει σφραγιστεί από τη γραμμή του τραίνου.
Τους Σκοτινιώτες, πρέπει να τους προβληματίσει και το παρακάτω γεγονός: Γιατί η περιοχή εκείνη, φέρει (ακόμη και σήμερα) το τοπωνύμιο "Ντουβάρι"; Αναφορικά λέω πως σε μερικά σημεία μέσα στις "πατλιές" υπάρχουν ακόμα και σήμερα μεγάλοι ογκόλιθοι, που εφάπτονται μεταξύ τους και σχηματίζουν "Κυκλώπεια τείχη".
Άρα, τι ήταν αυτό το σημαντικό, που θα ήθελαν να προστατεύσουν οι Λειβήθριοι, σε μία πεδινή περιοχή, κατασκευάζοντας «περιβόλους με μεγάλους ογκόλιθους», αφού θα ήταν πολύ εύκολο να λεηλατηθεί από τους εχθρούς; Σίγουρα θα ήταν κάτι, που θα είχε μεγάλη σημασία και αξία για τους κατοίκους των Λειβήθρων. Απαντήσεις θα πάρουμε μόνο εάν γίνουν εκτεταμένες αρχαιολογικές ανασκαφές στη θέση "Ντουβάρι", στη Σκοτίνα Πιερίας, από την εφορεία αρχαιοτήτων Πιερίας.
Μέχρι τότε όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να παραμείνουμε στις “υποθέσεις μας”, έως ότου κάποια μέρα η αρχαιολογική υπηρεσία τεκμηριώσει τις “υποθέσεις μας” με αρχαιολογικά ευρήματα και τεκμήρια, που θα προέρχονται από μελλοντικές ανασκαφές . . .
Εξάλλου, αυτή είναι και η μαγεία της αρχαιολογίας ως επιστήμης, στο να επιβεβαιώνει τους αρχαίους θρύλους, τους μύθους και τις παραδόσεις της κάθε περιοχής και να τα τεκμηριώνει με ευρήματα και πειστήρια . . . που προέρχονται από αρχαιολογικές ανασκαφικές έρευνες.
ΤΖΙΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Φιλόλογος - αρχαιολόγος