Για να μεταφράσουμε τη βαρύτητα της κάθε λέξης, της κάθε σκηνής του θεατρικού που παρουσιάζει ο Θεοχάρης Μπικηρόπουλος πρέπει να συζητήσουμε πρώτα το κοινωνικοπολιτικό σενάριο στο οποίο η Ελλάδα πρωταγωνιστεί τα τελευταία χρόνια. Από το σενάριο αυτό ο συγγραφέας εμπνέεται και περιγράφει στιγμές καθημερινής διαμάχης, αμφισβήτησης, αγωνίας, απόγνωσης και οραματισμού.
Δε θα πάω πολύ πίσω, αν και θα μπορούσαμε να παραλληλίσουμε το σήμερα με τις προεκλογικές εκστρατείες του ’80. Αποσπασματικά λοιπόν ας θυμηθούμε:
2000: Οι Έλληνες πολίτες είναι τα θύματα των παιχνιδιών που παίχτηκαν στο χρηματιστήριο. Οι ενεργοί κωδικοί επενδυτών στο ΧΑΑ έφτασαν το 1,5 εκατ. περίπου, όταν οι Έλληνες εργαζόμενοι υπολογίζονται σε 4,6 εκατ. Πολλές από τις μετοχές που είχαν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο αποδείχτηκαν «φούσκες», δηλαδή άνευ αντικρίσματος με εταιρείες χωρίς έργο αλλά μόνο σκοπό την ελκυστική εικόνα.
2005/07: Υπόθεση των δομημένων ομολόγων. Η υπόθεση χαρακτηρίστηκε ως «σκάνδαλο» από τα ελληνικά ΜΜΕ και αφορά επενδύσεις τμήματος των αποθεματικών ορισμένων ελληνικών ταμείων επικουρικών συντάξεων σε σύνθετα επενδυτικά προϊόντα.
Συνολικά στο διάστημα 2005-2007 που διερεύνησε η εξεταστική επιτροπή της Βουλής, 8 δομημένα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου συνολικής αξίας 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ αγοράστηκαν από ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία.
Ο λαός ήταν θεατής και εξαπατημένος εργαζόμενος, ψηφοφόρος και πολίτης αυτού του κράτους.
2010: Οι πολίτες είναι αντιμέτωποι με το 1ο Μνημόνιο. H ανακοίνωση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης ( Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) έγινε στις 23 Απριλίου 2010 από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Α. Παπανδρέου από το Καστελόριζο. Με τη χρηματοδότηση από το μηχανισμό αποφεύχθηκε ο άμεσος κίνδυνος στάσης πληρωμών της Ελλάδας, που θα είχε πιθανές ανεξέλεγκτες συνέπειες και για όλη τη ζώνη του ευρώ.
Τα πρώτα μέτρα ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό την Κυριακή 2 Μαΐου 2010. Η Ελληνική Οικονομία συνέχισε να βρίσκεται σε κατάσταση δημοσιονομικής ανισορροπίας και το επόμενο διάστημα, με αποτέλεσμα ένα χρόνο μετά, τον Ιούνιο του 2011, η κυβέρνηση να καταφύγει στην ψήφιση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, που περιλάμβανε νέα μέτρα λιτότητας και περικοπές.
2011: Η δυσαρέσκεια στην κοινωνία από την μεγάλη οικονομική ύφεση ήταν έντονη. Στο διάστημα αυτό άρχισαν να ενισχύονται κινήματα πολιτών που δεν συνδέονταν με πολιτικά κόμματα όπως το κίνημα «δεν πληρώνω» . Η οικονομία εξακολούθησε να επιδεινώνεται. Αυξήθηκαν τα λουκέτα στην αγορά και η ανεργία συνέχισε να καλπάζει φτάνοντας τον Μάρτιο σε ποσοστό 16,2%.
Τον Μάιο η συνεχιζόμενη δυσαρέσκεια άρχισε να εκφράζεται με ένα νέο κίνημα διαμαρτυρίας που διοργανώθηκε μέσα από σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και ονομάστηκε κίνημα των αγανακτισμένων.
Τίθεται πρόταση η Ελλάδα να βγει οικειοθελώς από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Βενιζέλος το αρνείται και για να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της αποπληρωμής της έκτης δόσης του δανείου, λήφθηκαν έκτακτα συμπληρωματικά μέτρα.
2012: Το Φεβρουάριο ψηφίζονται νέα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα. Υποδεχόμαστε το 2ο μνημόνιο.
2015: Το πρώτο εξάμηνο του έτους είναι το μεσοδιάστημα πυρετώδους διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην Ελληνική Κυβέρνηση και στους δανειστές της. Ακολούθησε το δημοψήφισμα στις 5 Ιουλίου με το ερώτημα αν πρέπει να γίνει αποδεκτό το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών. Το 62% περίπου των ερωτηθέντων απάντησε ΟΧΙ στην πρόταση των θεσμών.
Κόντρα στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, υπογράφηκε το 3ο μνημόνιο κλιμακώνοντας τα ήδη δυσβάσταχτα μέτρα με αποδέκτη τον εργαζόμενο.
Μάιος του 2016: Ως δώρο του Πάσχα η κυβέρνηση μάς ετοίμασε νέα μέτρα που χτυπούν το ασφαλιστικό και το φορολογικό. Όλα ψηφίστηκαν χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις, καθώς ο λαός ακόμη είχε στο στόμα τη γεύση από το πασχαλινό τραπέζι και δεν κατάλαβε πως οι γενιές που έρχονται μετά βίας θα μπορούν να στρώσουν ένα πλούσιο γιορτινό τραπέζι.
Κρίσεις επιΚρίσεων
Το θεατρικό περιλαμβάνει 3 μέρη.
Όλα με χροιά προεκλογικών η μετεκλογικών προβληματισμών.
Πρωταγωνιστής σε όλους τους διαλόγους είναι το όραμα των ανθρώπων προς την άμεση βελτίωση του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου που θα επηρεάσει αναλόγως και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Η γλώσσα είναι απλή καθημερινή και τα πρόσωπα στις περισσότερες σκηνές είναι ανώνυμα. Έτσι με ευκολία ο αναγνώστης μπορεί να ταυτιστεί με τον κάθε ρόλο.
Η ανάγνωση των κειμένων εξαρτάται αποκλειστικά από το βλέμμα του αναγνώστη. Διαβάζοντας ένα οποιοδήποτε κείμενο επιφανειακά, μήπως εκφράζουμε και τον τρόπο που ….ζούμε τη ζωή μας;
Επιφανειακά;
Αν τολμήσουμε, ως αναγνώστες, να εμβαθύνουμε στα κείμενα, θεωρώ πως αβίαστα θα εμβαθύνουμε και στην ουσία της ζωής. Πράγμα προαπαιτούμενο για να προκαλέσουμε θετικές αλλαγές εντός και εκτός μας.
Μέρος Πρώτο «Στο σπίτι του πρωθυπουργού»
Σκηνή 1η
Το ζευγάρι στο σαλόνι. Μοιάζει να σχεδιάζει –διακριτικά- μία πράξη αντίστασης. Ταξινομεί τις απώλειες. Αναφέρεται στους απόντες γονείς που επιμένουν να στηρίζουν αποτυχημένες πολιτικές. Τροφοδοτεί την απόγνωση παλεύοντας να την μετασχηματίσει σε ξεσηκωμό, μα …μετριούνται και βγαίνουν λίγοι. Το πλήθος που ακόμη υπομένει υπερνικά. Οπότε η εξέγερση θα περιμένει λίγο ακόμη, δίνοντας στη σύζυγο την ευκαιρία να δοκιμάσει να μετακομίσει στο σπίτι του… πρωθυπουργού. Εκεί, όπου όλοι ευημερούν όποιες συνθήκες κι αν επικρατούν έξω, στην κοινωνία της λιτότητας.
Το ζευγάρι δεν έχει όνομα. Είναι Αυτός και Αυτή. Έτσι, εύκολα ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί με τους διαλόγους και με τις εσωτερικές αγωνίες που υπονοούνται. Το χιούμορ των διαλόγων είναι “κλεμμένο” από την καθημερινότητά μας και μπλέκει σαρκαστικά τις αλυσίδες των νοημάτων.
Σκηνή 2η
Πρωταγωνιστής είναι ένα όνειρο. Ένα προφητικό όνειρο που ξετυλίγεται ανάμεσα στη συζήτηση της 1ης σκηνής και στο αποτέλεσμα των εκλογών που ακολουθεί στην 3η σκηνή. Ο Άντρας ξυπνά και αφηγείται στη Γυναίκα του την εκπλήρωση των προσδοκιών του με έναν συμβολικό τρόπο, όπως πάντα συμβαίνει τα όνειρα.
Ο εαυτός του μεταμορφώνεται σε ένα σουρεαλιστικό τοπίο, που φιλοξενεί εκατομμύρια ανθρώπους που βγαίνουν στο δρόμο για να ρίξουν την κυβέρνηση της λιτότητας. Μέσα από τις προσομοιώσεις οι πολιτικοί γίνονται «παχύσαρκα τρωκτικά με φτερά» ανθεκτικά στις επιθέσεις. Ο καιρός και τα στοιχεία της μετεωρολογίας συμμαχούν με τις προθέσεις του ονείρου. Εξοντώνονται τελικά τα αλλόκοτα και αγριεμένα θηρία. Αμέσως αλλάζει το τοπίο σε έναν ανοιξιάτικο παράδεισο, τον οποίο το παιδί εμπιστεύεται στα χέρια του κάθε ενήλικα, αναγκάζοντάς τον να ορκιστεί πως θα τον προφυλάσσει από επιθέσεις, εκμετάλλευση, καταπάτηση, εξευτελισμό. Ο ενήλικας ορκίζεται.
Είπαμε, όνειρο είναι..
Σκηνή 3η
Σε πρώτο πλάνο βλέπουμε ένα καφενείο σε προεκλογική περίοδο. Γνώριμος χώρος, όπου ανοίγονται συζητήσεις πολιτικής διαμάχης. Οι δύο φίλοι, ανώνυμοι και πάλι, ταυτίζονται με τον κάθε ψηφοφόρο που είναι θαμώνας του καφενείου. Η αντιπαράθεση της συζήτησης καθρεφτίζεται στο πιο δημοφιλές παιχνίδι, το τάβλι. Πέρα από τις άμεσες τοποθετήσεις των δύο αντιπάλων, υπονοείται το ερώτημα «Τελικά μήπως οι πολιτικοί παίζουν ζάρια με τις ζωές μας;»
Η συζήτηση χρονικά θα μπορούσε να τοποθετηθεί στην προεκλογική εκστρατεία του 1981. Ίδια κι απαράλλακτη η ανάγκη για Αλλαγή. Ο λαός περιμένει πάλι έναν Σωτήρα. Την κατάλληλη στιγμή μοιάζει να εμφανίζεται ο υποτιθέμενος Σωτήρας, προκαλώντας εκδηλώσεις ένθερμης συμπαράστασης από τον πρώτο θαμώνα, που εκπροσωπεί ένα μέρος των ψηφοφόρων, και έντονης αμφισβήτησης από τον άλλο, ο οποίος εκπροσωπεί τη συντηριτική μερίδα των ψηφοφόρων.
Ανίδεοι και σχεδόν με την έντιμη αθωότητα με την οποία το πρόβατο οδηγείται στη σφαγή, οδηγούνται κι αυτοί νοερά στην κάλπη, χωρίς να υποψιάζονται τη … συνέχεια.
Σκηνή 4η
Το βράδυ των εκλογών στην κρεβατοκάμαρα του Ζευγαριού. Η Γυναίκα αποκοιμήθηκε. Ο Σύζυγος αντέχει να απολαύσει το τελικό αποτέλεσμα, σχολιάζοντας τα ενδιάμεσα αποτελέσματα, όπως συνηθίζεται. Στο τέλος με οριακή, μα διακριτή, νίκη πανηγυρίζει ξυπνώντας τη Γυναίκα του από το όνειρο. Το ερώτημα «Μήπως το όνειρο να είναι καλύτερο κι από το αποτέλεσμα;» μένει αναπάντητο. Η Γυναίκα που ταλαντεύεται ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο κάνει την πιο αιχμηρή ερώτηση:
«Εσύ δε μου λες ότι όλες οι κυβερνήσεις είναι θεόσταλτες; Ότι μας τις στέλνουν οι αόρατες δυνάμεις, οι οποίες αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς;… Οι ξένες δυνάμεις και τα συμφέροντά τους, που διαμορφώνουν τις νέες ισορροπίες στο γεωπολιτικό πεδίο;… Ξέχασες;…»
Η βραδιά των αποτελεσμάτων εξελίσσεται ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο, μέχρι τη στιγμή που ο νέος πρωθυπουργός κάνει τις πρώτες του δηλώσεις.
(Στοιχηματίζω πως αν σήμερα γραφόταν από τον συγγραφέα η συνέχεια του έργου οι πρωταγωνιστές θα θυμόντουσαν τις πρώτες αυτές δηλώσεις, ως ανεκπλήρωτα όνειρα εκείνης της ενθουσιώδους νύχτας που υποσχόταν πολλά.)
Η Γυναίκα αμφισβητεί όσα ο Άντρας της προσδοκά από τη νέα κυβέρνηση.
Μέρος Πρώτο «Στο σπίτι του πρωθυπουργού»
Σκηνή 1η
Το ζευγάρι στο σαλόνι. Μοιάζει να σχεδιάζει –διακριτικά- μία πράξη αντίστασης. Ταξινομεί τις απώλειες. Αναφέρεται στους απόντες γονείς που επιμένουν να στηρίζουν αποτυχημένες πολιτικές. Τροφοδοτεί την απόγνωση παλεύοντας να την μετασχηματίσει σε ξεσηκωμό, μα …μετριούνται και βγαίνουν λίγοι. Το πλήθος που ακόμη υπομένει υπερνικά. Οπότε η εξέγερση θα περιμένει λίγο ακόμη, δίνοντας στη σύζυγο την ευκαιρία να δοκιμάσει να μετακομίσει στο σπίτι του… πρωθυπουργού. Εκεί, όπου όλοι ευημερούν όποιες συνθήκες κι αν επικρατούν έξω, στην κοινωνία της λιτότητας.
Το ζευγάρι δεν έχει όνομα. Είναι Αυτός και Αυτή. Έτσι, εύκολα ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί με τους διαλόγους και με τις εσωτερικές αγωνίες που υπονοούνται. Το χιούμορ των διαλόγων είναι “κλεμμένο” από την καθημερινότητά μας και μπλέκει σαρκαστικά τις αλυσίδες των νοημάτων.
Σκηνή 2η
Πρωταγωνιστής είναι ένα όνειρο. Ένα προφητικό όνειρο που ξετυλίγεται ανάμεσα στη συζήτηση της 1ης σκηνής και στο αποτέλεσμα των εκλογών που ακολουθεί στην 3η σκηνή. Ο Άντρας ξυπνά και αφηγείται στη Γυναίκα του την εκπλήρωση των προσδοκιών του με έναν συμβολικό τρόπο, όπως πάντα συμβαίνει τα όνειρα.
Ο εαυτός του μεταμορφώνεται σε ένα σουρεαλιστικό τοπίο, που φιλοξενεί εκατομμύρια ανθρώπους που βγαίνουν στο δρόμο για να ρίξουν την κυβέρνηση της λιτότητας. Μέσα από τις προσομοιώσεις οι πολιτικοί γίνονται «παχύσαρκα τρωκτικά με φτερά» ανθεκτικά στις επιθέσεις. Ο καιρός και τα στοιχεία της μετεωρολογίας συμμαχούν με τις προθέσεις του ονείρου. Εξοντώνονται τελικά τα αλλόκοτα και αγριεμένα θηρία. Αμέσως αλλάζει το τοπίο σε έναν ανοιξιάτικο παράδεισο, τον οποίο το παιδί εμπιστεύεται στα χέρια του κάθε ενήλικα, αναγκάζοντάς τον να ορκιστεί πως θα τον προφυλάσσει από επιθέσεις, εκμετάλλευση, καταπάτηση, εξευτελισμό. Ο ενήλικας ορκίζεται.
Είπαμε, όνειρο είναι..
Σκηνή 3η
Σε πρώτο πλάνο βλέπουμε ένα καφενείο σε προεκλογική περίοδο. Γνώριμος χώρος, όπου ανοίγονται συζητήσεις πολιτικής διαμάχης. Οι δύο φίλοι, ανώνυμοι και πάλι, ταυτίζονται με τον κάθε ψηφοφόρο που είναι θαμώνας του καφενείου. Η αντιπαράθεση της συζήτησης καθρεφτίζεται στο πιο δημοφιλές παιχνίδι, το τάβλι. Πέρα από τις άμεσες τοποθετήσεις των δύο αντιπάλων, υπονοείται το ερώτημα «Τελικά μήπως οι πολιτικοί παίζουν ζάρια με τις ζωές μας;»
Η συζήτηση χρονικά θα μπορούσε να τοποθετηθεί στην προεκλογική εκστρατεία του 1981. Ίδια κι απαράλλακτη η ανάγκη για Αλλαγή. Ο λαός περιμένει πάλι έναν Σωτήρα. Την κατάλληλη στιγμή μοιάζει να εμφανίζεται ο υποτιθέμενος Σωτήρας, προκαλώντας εκδηλώσεις ένθερμης συμπαράστασης από τον πρώτο θαμώνα, που εκπροσωπεί ένα μέρος των ψηφοφόρων, και έντονης αμφισβήτησης από τον άλλο, ο οποίος εκπροσωπεί τη συντηριτική μερίδα των ψηφοφόρων.
Ανίδεοι και σχεδόν με την έντιμη αθωότητα με την οποία το πρόβατο οδηγείται στη σφαγή, οδηγούνται κι αυτοί νοερά στην κάλπη, χωρίς να υποψιάζονται τη … συνέχεια.
Σκηνή 4η
Το βράδυ των εκλογών στην κρεβατοκάμαρα του Ζευγαριού. Η Γυναίκα αποκοιμήθηκε. Ο Σύζυγος αντέχει να απολαύσει το τελικό αποτέλεσμα, σχολιάζοντας τα ενδιάμεσα αποτελέσματα, όπως συνηθίζεται. Στο τέλος με οριακή, μα διακριτή, νίκη πανηγυρίζει ξυπνώντας τη Γυναίκα του από το όνειρο. Το ερώτημα «Μήπως το όνειρο να είναι καλύτερο κι από το αποτέλεσμα;» μένει αναπάντητο. Η Γυναίκα που ταλαντεύεται ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο κάνει την πιο αιχμηρή ερώτηση:
«Εσύ δε μου λες ότι όλες οι κυβερνήσεις είναι θεόσταλτες; Ότι μας τις στέλνουν οι αόρατες δυνάμεις, οι οποίες αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς;… Οι ξένες δυνάμεις και τα συμφέροντά τους, που διαμορφώνουν τις νέες ισορροπίες στο γεωπολιτικό πεδίο;… Ξέχασες;…»
Η βραδιά των αποτελεσμάτων εξελίσσεται ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο, μέχρι τη στιγμή που ο νέος πρωθυπουργός κάνει τις πρώτες του δηλώσεις.
(Στοιχηματίζω πως αν σήμερα γραφόταν από τον συγγραφέα η συνέχεια του έργου οι πρωταγωνιστές θα θυμόντουσαν τις πρώτες αυτές δηλώσεις, ως ανεκπλήρωτα όνειρα εκείνης της ενθουσιώδους νύχτας που υποσχόταν πολλά.)
Η Γυναίκα αμφισβητεί όσα ο Άντρας της προσδοκά από τη νέα κυβέρνηση.
Η δυσπιστία ξεκινά έναν μικροκαβγά που αντιπροσωπεύει τους ψίθυρους του ελληνικού λαού μετά το αποτέλεσμα των εκλογών στις 25 Ιανουαρίου 2015.
Μέρος Δεύτερο «Γιατί δε μιλάς;»
Είναι φορές που το κείμενο στρέφει το βλέμμα του στον αναγνώστη και δε διαβάζεται, παρά μόνο ρωτά:
-Πόσα χρόνια είσαι παντρεμένος;
-Πόσα χρόνια είσαι σ’ αυτή τη σχέση;
-Πόση φθορά προκάλεσες;
-Πόσους θησαυρούς μπορείς να περισώσεις σήμερα;
-Πόσο εαυτό ξόδεψες και πόσο εαυτό προέκτεινες πέρα από το καθημερινό πάρε δώσε της επαφής;
Και το κείμενο είναι αυστηρό, όσο χιούμορ κι αν έχουν οι διάλογοι. Απαιτεί από μας ειλικρίνεια στις απαντήσεις, ακόμη κι αν αυτές συλλαβιστούν σιωπηλά εντός μας.
Στο 2ο μέρος ένα ζευγάρι μέσα από έναν έντονο καβγά κάνει έναν σύντομο απολογισμό των χρόνων που πέρασαν. Όλα ξεκινούν από μία μικρή αφορμή, όπως συμβαίνει πάντα, φέρνοντας στην επιφάνεια τις ρίζες του παγόβουνου που συντηρούσαν οι δύο σύντροφοι στις σκέψεις τους.
Βέβαια, όπως συνηθίζεται, και αυτή η μάχη τερματίζει με την κρίσιμη παρέμβαση του Άντρα, ο οποίος ή σκοπεύει να διασκεδάσει το θέμα ή όντως… πεινά:
«Έχει τίποτα να φάμε;»
Μέρος Τρίτο «Υπό σκιήι» - Καλύτερα θα πολεμήσουμε υπό σκιάν
Στο καφενείο συμβαίνει η εκτόνωση των επαναστατικών ενστίκτων του μέσου Έλληνα που υποφέρει σηκώνοντας τα αβάσταχτα βάρη των αδιάκοπων Νέων Μέτρων. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, εκεί καθρεφτίζεται η σκληρή πραγματικότητα. Οι θαμώνες παίζουν όλους τους ρόλους και συνδιαλέγονται έντονα. Οι αμπελοφιλοσοφίες σε μία αντισφαίριση στον αέρα του καφενείου:
«Μετά από το σκύλο, ξέρεις ποιος είναι ο πιο πιστός φίλος του ανθρώπου;….. Τα προβλήματα!..»
Μεγάλες αλήθειες ειπωμένες απλά και ξεκάθαρα, μαζί με ένα αποσπασματικό οδοιπορικό σε μεγάλα γεγονότα, όπως αυτά αναφέρονται συνήθως ακρωτηριασμένα από αιτίες και συνέπειες, στο κλίμα του καφενείου. Φιντέλ Κάστρο, Επανάσταση, οι 300 του Λεωνίδα, λόγια του Κολοκοτρώνη, ο τραγικός του επίλογος, το κρασάκι που πλέον δεν πίνεται αφειδώς, το κομμένο ρεύμα στα νοικοκυριά κάτω από το όριο της φτώχειας, οι μικρές πολυτέλειες που θυσιάστηκαν, ο Μεγαλέξανδρος που ακόμη κυλά στο αίμα του Έλληνα και περιμένει την ευκαιρία να εξορμήσει..
Περνά από μπροστά μας όλη η σύγχρονη πολιτική μας ιστορία. Βρισκόμαστε θεατές της συζήτησης που εξελίσσεται.
Μέρος Δεύτερο «Γιατί δε μιλάς;»
Είναι φορές που το κείμενο στρέφει το βλέμμα του στον αναγνώστη και δε διαβάζεται, παρά μόνο ρωτά:
-Πόσα χρόνια είσαι παντρεμένος;
-Πόσα χρόνια είσαι σ’ αυτή τη σχέση;
-Πόση φθορά προκάλεσες;
-Πόσους θησαυρούς μπορείς να περισώσεις σήμερα;
-Πόσο εαυτό ξόδεψες και πόσο εαυτό προέκτεινες πέρα από το καθημερινό πάρε δώσε της επαφής;
Και το κείμενο είναι αυστηρό, όσο χιούμορ κι αν έχουν οι διάλογοι. Απαιτεί από μας ειλικρίνεια στις απαντήσεις, ακόμη κι αν αυτές συλλαβιστούν σιωπηλά εντός μας.
Στο 2ο μέρος ένα ζευγάρι μέσα από έναν έντονο καβγά κάνει έναν σύντομο απολογισμό των χρόνων που πέρασαν. Όλα ξεκινούν από μία μικρή αφορμή, όπως συμβαίνει πάντα, φέρνοντας στην επιφάνεια τις ρίζες του παγόβουνου που συντηρούσαν οι δύο σύντροφοι στις σκέψεις τους.
Βέβαια, όπως συνηθίζεται, και αυτή η μάχη τερματίζει με την κρίσιμη παρέμβαση του Άντρα, ο οποίος ή σκοπεύει να διασκεδάσει το θέμα ή όντως… πεινά:
«Έχει τίποτα να φάμε;»
Μέρος Τρίτο «Υπό σκιήι» - Καλύτερα θα πολεμήσουμε υπό σκιάν
Στο καφενείο συμβαίνει η εκτόνωση των επαναστατικών ενστίκτων του μέσου Έλληνα που υποφέρει σηκώνοντας τα αβάσταχτα βάρη των αδιάκοπων Νέων Μέτρων. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, εκεί καθρεφτίζεται η σκληρή πραγματικότητα. Οι θαμώνες παίζουν όλους τους ρόλους και συνδιαλέγονται έντονα. Οι αμπελοφιλοσοφίες σε μία αντισφαίριση στον αέρα του καφενείου:
«Μετά από το σκύλο, ξέρεις ποιος είναι ο πιο πιστός φίλος του ανθρώπου;….. Τα προβλήματα!..»
Μεγάλες αλήθειες ειπωμένες απλά και ξεκάθαρα, μαζί με ένα αποσπασματικό οδοιπορικό σε μεγάλα γεγονότα, όπως αυτά αναφέρονται συνήθως ακρωτηριασμένα από αιτίες και συνέπειες, στο κλίμα του καφενείου. Φιντέλ Κάστρο, Επανάσταση, οι 300 του Λεωνίδα, λόγια του Κολοκοτρώνη, ο τραγικός του επίλογος, το κρασάκι που πλέον δεν πίνεται αφειδώς, το κομμένο ρεύμα στα νοικοκυριά κάτω από το όριο της φτώχειας, οι μικρές πολυτέλειες που θυσιάστηκαν, ο Μεγαλέξανδρος που ακόμη κυλά στο αίμα του Έλληνα και περιμένει την ευκαιρία να εξορμήσει..
Περνά από μπροστά μας όλη η σύγχρονη πολιτική μας ιστορία. Βρισκόμαστε θεατές της συζήτησης που εξελίσσεται.
Θεατές;
Όχι άλλο θεατές.
Το κείμενο μας καλεί να πάρουμε θέση.
Να κάνουμε τον απολογισμό, να εμπεδώσουμε τα λάθη, να περιορίσουμε την ανοχή και την αντοχή μας μπρος στο οικονομικό έγκλημα που μας θέλει σιωπηλά θύματα και να υποστηρίξουμε την πεποίθηση του Γραμματικάκη πως η ανατροπή θα έρθει από «την Επανάσταση των Σιωπηλών».
Οι θαμώνες του καφενείου είμαστε εμείς που ενώ μιλάμε μεγαλοφώνως στα στέκια μας, έξω σιωπάμε και υπομένουμε.
Ο καιρός να υψώσουμε ανάστημα έχει έρθει προ πολλού, μα το αν θα συμβεί εξαρτάται από μένα, από σένα, από σας, από όλους μας, γιατί οι θαμώνες του καφενείου που λέγεται Ελλάς, είμαστε εμείς. Γιατί οι ψηφοφόροι που στηρίζουν τα πολιτικά συστήματα είμαστε εμείς. Γιατί τα λάθη πρωτίστως γίνονται από μας. Γιατί εμείς επιλέγουμε ή ν’ αποδεχτούμε το αδιέξοδο ή να δώσουμε λύση. Οι λύσεις κοστίζουν. Μα οι προσπάθειες πάντα γράφονται με μεγάλα γράμματα στην Ιστορία προς παραδειγματισμό των επόμενων γενεών.
«Τα λεφτά δε φυτρώνουν στο χωράφι, αν δεν το σκαλίσεις.» όπως είπε ένας από τους θαμώνες..
Μα ας έχουμε κατά νου πως η αξία της ζωής μας δεν αγοράζεται με χρήμα.
Οι θαμώνες του καφενείου είμαστε εμείς που ενώ μιλάμε μεγαλοφώνως στα στέκια μας, έξω σιωπάμε και υπομένουμε.
Ο καιρός να υψώσουμε ανάστημα έχει έρθει προ πολλού, μα το αν θα συμβεί εξαρτάται από μένα, από σένα, από σας, από όλους μας, γιατί οι θαμώνες του καφενείου που λέγεται Ελλάς, είμαστε εμείς. Γιατί οι ψηφοφόροι που στηρίζουν τα πολιτικά συστήματα είμαστε εμείς. Γιατί τα λάθη πρωτίστως γίνονται από μας. Γιατί εμείς επιλέγουμε ή ν’ αποδεχτούμε το αδιέξοδο ή να δώσουμε λύση. Οι λύσεις κοστίζουν. Μα οι προσπάθειες πάντα γράφονται με μεγάλα γράμματα στην Ιστορία προς παραδειγματισμό των επόμενων γενεών.
«Τα λεφτά δε φυτρώνουν στο χωράφι, αν δεν το σκαλίσεις.» όπως είπε ένας από τους θαμώνες..
Μα ας έχουμε κατά νου πως η αξία της ζωής μας δεν αγοράζεται με χρήμα.
*** Από την βιβλιοπαρουσίαση στα Γιαννιτσά.