10.9.20

Βροντού .Το χωριό της βροντής των ουρανών.Γράφει η Ιστορικός Βαρμάζη Αντωνία.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ 
Στην Πιερία , στον οίκο των δώδεκα θεών, στο μυθικό βουνό Όλυμπος, εκεί όπου γεννήθηκαν τα σπάργανα της θείας πίστης, εκεί ακριβώς ξεχωρίζει και κάνει

αισθητή την παρουσία του , ένας σπουδαίος τόπος, η Βροντού. 
Η σημερινή θέση της Βροντούς είναι η ίδια είσοδος από την βόρεια πλευρά του Ολύμπου, ενώ η παλιότερη , η οποία καλείται ως <<Παλιά Βροντού>>, βρίσκεται πλησίον της σημερινής θέσης σε υψόμετρο 400 μέτρα. Σε αυτόν τον τόπο αξίζει να σημειωθεί ένα χαρακτηρισμένο μνημείο με εξαιρετική σημασία , ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές που συνηγορούν ή ενδεχομένως οδηγούν στην αποκάλυψη της προέλευσης του ονόματος που φέρει το χωριό. Καταρχάς, το όνομα που φέρει το χωριό ετυμολογικά συγγενεύει με την λέξη βροντή, λέξη την οποία θα χρησιμοποιήσει ως επιχείρημα ο Επίσκοπος Παρθένιος Βαρδάκας επιιθυμόντας να αιτιολογήσει την προέλευση του ονόματος. Συγκεκριμένα , γίνεται αναφορά στον βρόντο και τον θόρυβο που προκαλούνται από τους βράχους που πέφτουν σε ένα βαθύ ρέμα , πλάι στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδας. Η θόρυβοι αυτοί ως ήχοι προσειδιάζουν ή ακόμα και προσεγγίζουν τον αυθεντικό ήχο των κεραυνών.

Οι απόψεις για την ονοματοδοσία του χωριού είναι πολλές , μία εκ των οποίων παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και μας τοποθετεί χρονικά στον 17 ο αιώνα. Λέγεται πως το χωριό καλούνταν ως <<καραβάν σεράι>>, και απέδιδε την σημασία του πανδοχείου, μιας και τοποθετούνταν στον Πλατύδρομο και ταυτόχρονα είχε έναν βασικό ρόλο, διότι ήταν τόπος , που σταματούσαν πολλοί ταξιδιώτες.

Τον 18 ο αιώνα το όνομα <<καραβάν σεράι>> μετατρέπεται σε Βροντού και συναντάται ακόμα και ως επίθετο << Βροντούσα>> , λόγω της βροντής που επεξηγούσε. Επομένως γίνεται κατανοητό πως η Βροντού ήταν σημείο αναφοράς συνάντησης πολλών ανθρώπων και ως λέξη προέκυψε από ένα φυσικό φαινόμενο , το οποίο όπως επιβεβαιώνουν και οι προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων θύμιζε βροντές και κεραυνούς .



ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: 
Θεοχάρης Μπικηρόπουλος ΄20






Η Βροντού σήμερα είναι κωμόπολη που έχει υψόμετρο 120 μέτρα και περίπου 2000 κατοίκους . Απέχει από την Κατερίνη περίπου 16 χιλιόμετρα και ανήκει στον Δήμο Δίου Ολύμπου. Βρίσκεται κτισμένη κοντά στο ρέμα της Αγίας Κόρης. Η Βροντού έχει ιατρείο, δημοτικό σχολείο, δύο νηπιαγωγεία , ΚΑΠΗ, πολιτιστικό σύλλογο και αθλητικό μορφωτικό σύλλογο . Στο κομμάτι του αθλητισμού, η ομάδα του χωριού που φέρει το όνομα << Όλυμπος Βροντούς>> έπαιξε και διακρίθηκε σε τοπικό επίπεδο και συγκεριμένα στην Α κατηγορία του τοπικόυ πρωταθλήματος.

Ακόμα ένας απο τους συλλόγους που σημειώνει ενδιαφέρουσα πορεία είναι ο ορειβατικός σύλλογος με απώτερο σκοπό την επαφή με την φύση και δη τον Όλυμπο, ενώ το 2007 εγκαθίσταται στο χωριό και μετεωρολογικός σταθμός. Η Βροντού έχει λάβει διακρίσεις για την πλατεία του , μιας και ξεχώρισε ανάμεσα σε δώδεκα καλύτερες στην Ελλάδα.

Η κοινότητα της Βροντούς Ν . Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1927 , όταν ο οικισμός είχε αποσπαστεί από την κοινότητα της Κονταριώτισσας. Το έτος 1949 υπάχθηκε στο νομό Πιερίας και το 1997 υπάχθηκε στο δήμο Δίου - Ολύμπου.Ως προς το ιστορικό κομμάτι του τόπου επισημαίνεται το γεγονός οτι έγιναν αποκαλυπτήρια της προτομής του φονευθέντος προέδρου Τσιμήτρη Αθανασίου.

Οι κάτοικοι του χωριού καλλιεργούν καπνό, σταφύλια , ακτινίδια και παράλληλα είναι κτηνοτρόφοι. Επίσης, ασχολούνται με δημητριακά , ρόδια, μήλα και έχει ιδρυθεί ο ΣΠΕΚΟ , ο οποίος είναι ο αγροτικός συνεταιρισμός του χωριού. 




ΙΣΤΟΡΙΑ. ΒΡΟΝΤΟΥ.
Οι πρώτες αναφορές για την ιστορία του χωριού σχετίζονται χρονολογικά με την ύπαρξη του περίπου τον 17ο αιώνα , όταν η πρωταρχική θέση του είναι στον Πλατύδρομο και καλείται ως << καραβάν σεράι>>. Ως προς τον φυσικό πλούτο τρία είναι τα εντυπωσιακά ρέματα με καταρράκτες στην Αγία Τριάδα , Αγίας Κόρης και του Αράπη. Η πρώτη θέση της Βροντούς αποτελεί σημείο αναφοράς ,ως ορόσημο στην ιστορία και στον πολιτισμό , μιας και αποτελούσε αξιόλογο εμπορικό σταυροδρόμι , διότι μέσω αυτού μπορούσε να πραγματοποιηθεί σύνδεση του λιμανιού του Αγίου Θεοδώρου του Λιτοχώρου καθώς και της Λεπτοκαρυάς με την δυτική και νότια Ελλάδα.

Η Βροντού διαδράματισε σπουδαίο ρόλο και συμμετείχε ενεργά στην επανάσταση του Ολύμπου κατά των Τούρκων τα έτη 1854 και 1878. Το έτος 1854 πραγματοποιείται η Μακεδονική Επανάσταση , όπου η πρώτη φάση σημειώθηκε στη Νότια Μακεδονία και η δεύτερη στη Χαλκιδική. Η πρώτη φάση είχε σαν αποτέλεσματα την σύναψη ανακωχής των δύο αντίπαλων στρατοπέδων.Το έτος 1878 επίσης πραγματοποιήθηκε η μακεδονική επανάσταση , στην οποία συμμετείχε ενεργά και έληξε με την απόφαση της κύρωσης της Συνθήκης του Βερολίνου τα εδάφη παρέμειναν οθωμανικά αντί βουλγαρικά.

Το 1946 λόγω των γεγονότων , οι κάτοικοι της Βροντούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Παλιά Βροντού και φιλοξενήθηκαν σε γειτονικά χωριά και το έτος 1951 εγκατάσταθηκαν οριστικά στην σημερινή θέση << Κουτσέκια>>. Οι κάτοικοι της Βροντούς καλούνται ως πρώτο όνομα << Γκρέκοι>>, όνομα που προφανώς αποδίδει το ελληνικό ιδεώδες και ασχολούνται κυρίως με την γεωργία. Την εποχή εκείνη, όπου η γη και τα κτήματα ανήκαν στον Μπέη της περιοχής τους δίνοταν η δυνατότητα να καλλιεργούν τις εκτάσεις.

Μια άλλη μερίδα κατοίκων πέρα απο το κομμάτι της γεωργίας έδωσαν έμφαση στο κομμάτι της κτηνοτροφίας. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν καταγωγή από τα Χάσια. Αντιχάσια και Γρεβενά και τους αποκαλούν Κοπατσάρηδες ή Κοπατσαραίοι. Η λέξη προήλθε απο την βλάχικη <<κουπάτσιου>>, που σημαίνει βελανιδιά. , διότι ζούσαν σε περιοχές με βαλανιδιές. Μια άλλη εκδοχή τονίζει την προέλευση σε σχέση με την σλάβικη λέξη<<κουπάτς>>, που σημαίνει γεωργός.




Ένα σύνηθες φαινόμενο της εποχής ήταν οι μεικτοί γάμοι, πράγμα που συνέβη και στους Κομπατσάρηδες και γεωργούς και έτσι γνωρίζονταν αναμεταξύ τους και αποκτούν ενιαία πολιτισμική ταυτότητα.

Οι ντόπιοι πέρα απο τα γεγονός οτι ήταν εργατικοί και καλλιεργούσαν την γη και φρόντιζαν τα ζώα είχαν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα , γεγονός που αποδεικύεται απο τον αριθμό των ναών που φιλοτέχνησαν στο χωριό. Συγκεριμένα , υπάρχει ο Ναός του Αγίου Νικολάου στην Παλιά Βροντού , η Αγία Τριάδα, η Αγία Κόρη , η Αγία Παρασκευή και οι Άγιοι Απόστολοι.

ΝΑΟΙ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ. ΒΡΟΝΤΟΥ.

Όπως σε κάθε χωριό και σύμφωνα με τα λαογραφικά στοιχεία, στο κέντρο κάθε χωριού βρίσκεται ο ναός , που είναι και ο πολιούχος του. Συγκεκριμένα, στην Βροντού ο κεντρικός ναός της είναι ο Άγιος Νικόλαος .Επιπρόσθετα σημειώνεται πως στο κέντρο της σημερινής Βροντούς χτίστηκε ένας νέος ναός χάρη στις προσφορές των κατοίκων.

.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ(Παλιά Βροντού)




Σύμφωνα με την πηγή<< Εφέσιος>>η πρώτη κατασκευή της εκκλησίας ήταν ξύλινη και έγινε το 1700. Μετατράπηκε σε πέτρινη κατασκευή τους μεταγενέστερους χρόνους. Ανακαινίσθηκε το 1879. Είναι τρίκλιτος ναός Βασιλικού ρυθμού, κεραμοσκέπαστος, με δάπεδο από πλάκες. Η στέγη στηρίζεται σε οκτώ κολόνες που συνδέονται μεταξύτους και με εξωτερικούς τοίχους σταυροειδώς και με χοντρούς ξύλινους δοκούς. Το καμπαναριό και το Άγιο Βήμα είναι κτισμένα από πωρόλιθο. Δυτικά και νότια περιβάλλεται από χαγιάτι στο οποίο υπάρχουν πέτρινα πεζούλια. Διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο, σκαλισμένο στοχέρι. Στο ναό υπάρχουν μία πέτρινη κολυμβήθρα και δύο κηροπήγια από πέτρα με τις ημέρες του μήνα χαραγμένες πάνω τους ξεκινώντας από 1760 και διακοσμείται με το αστέρι της Βεργίνας και ένα ξυλόγλυπτο μανουάλι που στηρίζεται σε τρεις κεφαλές δράκου.




Οι αγιογραφίες του χρονολογούνται από το 1931. Οι παλαιότερες εικόνες των εκκλησιών του χωριού κατά τον Παρθένιο Βαρδάκα Χρονολογούνται από το 1761.

ο 1887 υπήρχε κατώτερο Σχολείο το οποίο λειτουργούσε στον νάρθηκα της εκκλησίας(ναρθηκοσχολείο) με ένα δάσκαλο. Αργότερα μεταφέρεται στο Τούρκικο Καρακόλι. Διδάσκονται λίγα βασικά μαθήματα χρησιμοποιώντας τα βιβλία της εκκλησίας. Σ΄αυτά τα βιβλία υπάρχουν σημειώσεις για το σχολείο εκείνης της εποχής.

Το 1953 κατασκευάστηκαν οι πρώτες τρεις αίθουσες. Σήμερα μετά από διδοχικές προεκτάσεις το σχολείο έχει 10 αίθουσες διδασκαλείας.γραφείο δασκάλων,αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και τουαλέτες. Μέσα στο ίδιο οικόπεδο των δέκα στρεμμάτων κτίστηκε το Νηπιαγωγείο.




Στη Βροντού λειτουργεί 7/θέσιο Δημοτικό σχολείο με 180 μαθητές και δέκα δασκάλους.




Επίσης δύο Νηπιαγωγεία, ένα μονοθέσιο και ένα διθέσιο, με 70 νήπια και τρείς νηπιαγωγούς.




Το Χωριό το 1907 το χωριό διατηρούσε δύο ιερείς, τον πατέρα Κωνσταντίνο Παπαγεωργίου — Σπυρόπουλο και τον πατέρα Χρήστον Θεοδώρου, οι οποίοι κατάγονταν από την Βροντού.




(Παρθένιος Βαρδάκας επίσκοπος Κίτρους¨ Περιγραφή επισκοπικής περιφερείας Κίτρους επί Τουρκοκρατίας¨)

ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ




H Αγία Τριάδα βρίσκεται στο δρόμο προς την Αγία Κόρη, σε απόσταση περίπου 4 χλμ. από τη Βροντού και σε υψόμετρο 500μ, κτισμένη πάνω στο βράχο, σε μια απότομη πλαγιά. Βρίσκεται στην έξοδο μιας μεγάλης ρεματιάς (ρέμα Παπά) του Ολύμπου. Από εδώ ξεκινούν δυο σημαντικά ορειβατικά μονοπάτια προς τον Όλυμπο. Η εκκλησία είναι κτισμένη σε τέτοιο σημείο, ώστε να έχει ορατότητα προς την Παναγία της Κονταριώτισσας και αυτή με τη σειρά της με τη Μονή του Αγίου Διονυσίου του Ολύμπου και με την επισκοπή Πέτρας. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες υπήρχε ένα είδος επικοινωνίας με φωτιές, για να ενημερώνονται οι κάτοικοι των περιοχών αυτών για τις κινήσεις των Τούρκων.




Πρόκειται για κτίσμα Βυζαντινής εποχής του 14ου αιώνα. Διατηρούνται ακόμα στο εσωτερικό της δύο στρώματα από αγιογραφίες . Η πρώτη έγινε το 1350 και η δεύτερη το 1650. Κάηκε κατά λάθος στη δεκαετία του 60 από αναμμένα κεριά. Η εκκλησία παλιά ήταν μοναστήρι .Το πρώτο μέρος της εκκλησίας ήταν χωρισμένο σε δύο ορόφους . Μια σκάλα , η οποία κάηκε και δεν υπάρχει σήμερα, οδηγούσε στον πάνω όροφο όπου ήταν τα κελιά που έμεναν οι καλόγεροι.




Σήμερα είναι ένα γραφικό ξωκλήσι, που συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών, οι οποίοι εντυπωσιάζονται από την εξαιρετική θέα προς τις απότομες βουνοκορφές του Ολύμπου.

ΑΓΙΑ ΚΟΡΗ




Γενικά.




Η Αγία Κόρη ήταν νεομάρτυρας, που πέθανε κοντά στη Βροντού. Δεν έχει αναγνωριστεί ακόμα ως Αγία από την επίσημη Εκκλησία, ωστόσο είναι αναγνωρισμένη από το λαό, όχι μόνο στην Πιερία αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, καθώς το προσκύνημά της το επισκέπτονται δεκάδες άνθρωποι από όλες τις γωνιές της Ελλάδας και έχουν αναφερθεί πολλά θαύματα.Έζησε την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ελάχιστα είναι γνωστά για την καταγωγή της ή την προέλευσή της και για το λόγο αυτό ονομάστηκε Αγία Κόρη, που σημαίνει «Άγιο Κορίτσι».




Γεωγραφική θέση.




Η Αγία Κόρη είναι ένα προσκύνημα αφιερωμένο σε μια άγνωστη κόρη, η οποία κετέφυγε εκεί, για να ξεφύγει από τους Τούρκους. Βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το χωριό. Ένα μονοπάτι με 173 σκαλιά κατηφορίζει σε μια από τις πιο εντυπωσιακές χαράδρες του Ολύμπου. Στο εκκλησάκι τελούνται συχνά θρησκευτικές τελετές, δίπλα στην πηγή με το θαυματουργό αγίασμα




Εκδοχές για τη ζωή της Αγίας




Ήταν πολύ όμορφη και απέρριψε την πρόταση του Τούρκου Πασά να την πάρει στο χαρέμι του, επιλέγοντας να απαρνηθεί τα εγκόσμια και να ζήσει με εγκράτεια και αγνότητα. Κατέφυγε στον Όλυμπο, για να γλιτώσει την οργή του Πασά. Πέθανε εκεί από ασιτία και από τις κακουχίες, στον τόπο όπου σήμερα βρίσκεται το Προσκύνημά της (θέση Αγία Κόρη Ολύμπου) στην Παλαιά Βροντού.




Άλλη διήγηση για τη ζωή της φέρει την Αγία να κατάγεται από τα Ιωάννινα. Εκεί την ανακάλυψε ο Αλή πασάς, έπειτα από προδοσία, και θέλησε να την πάρει στο χαρέμι του. Κατάφερε να διαφύγει από το απόσπασμα, με τη βοήθεια κάποιου Έλληνα, ο οποίος φωτίστηκε από το Θεό και κατάλαβε ότι ήταν επονείδιστη η σχεδιαζόμενη πράξη του Αλή. Έχοντας το εικόνισμα της Παναγίας και του Χριστού έφυγε από την Ήπειρο και έφτασε στα βουνά του Ολύμπου. Εκεί πέθανε σε μια βαθιά χαράδρα, κυνηγημένη από τους Τούρκους. Πώς έφτασε από τα Ιωάννινα στον ΄Ολυμπο; Την εξήγηση έδωσε το 1972 ο Νικόλαος Παπαμάνος ιεροψάλτης και αγιογράφος στη Βροντού . Πολλοί κάτοικοί από τα Ζαγόρια Ιωαννίνων και το Δίστρατο ερχόντουσαν και δούλευαν σαν υλοτόμοι . Έτσι ήρθε και η Αγία Κόρη μαζί τους .




Το αγίασμα




Σύμφωνα με άλλη διήγηση, στον τόπο που ξεψύχησε η Αγία, στους πρόποδες του Ολύμπου, εκεί όπου βρίσκεται το σημερινό εκκλησάκι, ξεχείλισε μία πηγή με αγίασμα. Το αγίασμα αυτό έγινε τότε πηγή θαυμάτων και όσοι άρρωστοι πλένονταν από εκεί θεραπεύονταν




Μια άλλη παράδοση κάνει λόγο για θάνατο της Αγίας από πτώση στη χαράδρα, ενώ την κατεδίωκε κάποιος Πασάς. Ο τελευταίος την είδε σαν οπτασία και κατάλαβε ότι ήταν Αγία. Φέρεται μάλιστα να έδωσε διαταγή να χτιστεί το εκκλησάκι της. Επίσης, άλλη μαρτυρία λέει ότι ο μπέης της Κονταριώτισσας, όταν είχε τυφλωθεί, ζήτησε να μεταβεί στον τόπο όπου έγιναν τα θαύματα της Αγίας. Ο μπέης πίστεψε, πλύθηκε στο το αγίασμα και ως εκ θαύματος είδε το φως του. Με προσωπικά του έξοδα έγιναν τα πρώτα σκαλοπάτια και η ξύλινη γέφυρα στην περιοχή του προσκυνήματος.




Αντίθετη παράδοση είναι αυτή που λέει ότι, ενώ οι Τούρκοι πλησίασαν την Αγία, από θαύμα άνοιξε ο βράχος στη χαράδρα, δημιουργήθηκε μια σπηλιά, κρύφτηκε εκεί η νεομάρτυρας και μετά ο βράχος έκλεισε.




Για τις συνθήκες θανάτου της, κάποια άλλη αφήγηση αναφέρει ότι είχε βρεθεί ο σκελετός της Αγίας σε ένα δέντρο από έναν υλοτόμο. Το δέντρο αυτό ανέβλυζε αγίασμα, το οποίο θεράπευε τους ασθενείς.




Ο τόπος όπου σήμερα βρίσκεται το εκκλησάκι και το αγίασμα της Αγίας Κόρης είναι ο τόπος όπου βρέθηκε το ιερό της λείψανο. Εκεί κοντά υπάρχει και η σπηλιά, στην οποία πιθανότατα κρυβόταν η Αγία.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ




Κτίστηκε το 1870. Κάηκε όμως κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και ξανακτίστηκε στη δεκαετία του 60Τοκαινούργιο εκκλησάκι είναι μονόκλιτο, κεραμοσκέπαστο.




ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ




Βρίσκεται στη θέση Πλατύδρομος κοντά στο ρέμα Πόρου. Είναι μικρό λιθόκτιστο κατασκεύασμα πολύ μικρών διαστάσεων. Χρονολογείται από το 1700. Δίπλα στο παλιό εικονοστάσι.

Ήθη-έθιμα




Την Τρίτη μέρα του Πάσχα στην Παλιά Βροντού αναβιώνει το τραπέζι της Αγάπης. Προσφέρεται στους επισκέπτες γίδα βραστή, φασολάδα και κρασί. Το τραπέζι συνοδεύεται από πλούσιες μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις. Οι εκδηλώσεις γίνονται στο χοροστάση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στην Παλιά Βροντού.




Εντυπωσιακό και φαντασμαγορικό είναι το καρναβάλι της Βροντούς (Βροντινό Καρναβάλι), που διεξάγεται κάθε χρόνο και συγκεντρώνει πλήθος αρμάτων από γειτονικά χωριά του Δήμου Δίου. Στη διάρκεια του καρναβαλιού προσφέρονται πίτες και κρασί.









Αναβίωση από το Πολιτιστικό Σύλλογο του εθίμου των κουδουνάδων.




Αναβίωση από το Πολιτιστικό Σύλλογο του εθίμου του αρραβώνα.

Αξιοθέατα




Το κελί της Μάρως




Πρόκειται για μια σπηλιά βόρεια του χωριού και σε απόσταση 3 χιλιομέτρων στην άκρη του ρέματος Κακόλακα.Μέσα στην υπάρχουν εντιπωσιακοί σταλακτίτες και σταλαγμίτες, , με πιο εντυπωσιακό ένα τεράστιο σταλαγμίτη σε σχήμα τρούλου εκκλησίας. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση σ΄αυτή την σπηλιά ασκήτευε κάποια γυναίκα με το όνομα Μάρω.



https://pieriamouauthentic.blogspot.com/2020/09/blog-post_14.html?m=1&fbclid=IwAR1KbJWg3l7lfC12j_bEsC6ZCT9hOR-hF5AMPH0pWsZt_FJXj2jJCcHHuMA