Aιμοσφαιρίνη (A:14,0-17,5 g/dL, Γ:12,0-16,0 g/dL): Aποτελεί το «όχημα» που μεταφέρει Ο2 και CΟ2 στους ιστούς. Ο προσδιορισμός της στο αίμα αποτελεί σημαντικό δείκτη βαρύτητας των αναιμιών.
Σίδηρος (A: 75-175 μg/dL, Γ:65-165 μg/dL): Είναι αναγκαίος για την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης. Mειωμένη τιμή παρουσιάζεται κυρίως σε σιδηροπενική αναιμία, χρόνια απώλεια αίματος, χρόνια νοσήματα και στο 3ο τρίμηνο της κύησης.
Τρανσφερίνη (200-400 μg/dL): Είναι η πρωτεΐνη-φορέας του σιδήρου και ρυθμίζει την απορρόφησή του. Αυξημένη τιμή τρανσφερίνης εμφανίζεται σε σιδηροπενική αναιμία και κύηση.
Φερριτίνη (A:18-270 ng/mL, Γ:18-160 ng/mL): Αντανακλά τα αποθέματα σιδήρου του σώματος. Μειωμένη τιμή φερριτίνης παρατηρείται σε σιδηροπενική αναιμία, ενώ αυξημένη τιμή οφείλεται πιθανότατα σε υπερφόρτωση σιδήρου, φλεγμονώδη νοσήματα, μεγαλοβλαστική ή αιμολυτική αναιμία.
Φυλλικό οξύ (2-20 ng/mL): Είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική λειτουργία των λευκοκυττάρων, των ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και για την παραγωγή DNA.
Βιταμίνη Β12 (100-700pg/mL): Είναι αναγκαία για την παραγωγή των ερυθροκυττάρων. Μειωμένη τιμή παρατηρείται συχνά σε κακοήθη αναιμία, δυσαπορρόφηση και σε χορτοφάγους.
Γλυκόζη (65-100 mg/dL): Η γλυκόζη παράγεται από τους υδατάνθρακες της δίαιτας, καθώς και από τη μετατροπή του γλυκογόνου σε γλυκόζη στο ήπαρ. Αυξημένες συγκεντρώσεις μετά από νηστεία είναι ενδεικτικές για ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, γεγονός που επιβεβαιώνεται με δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη.
Γλυκοζυλιωμένη Aιμοσφαιρίνη (ΗbA1c) (4.5-5,7%): Η εξέταση αυτή αντανακλά τη μέση τιμή γλυκόζης στο αίμα για μια περίοδο 2-3 μηνών πριν την εξέταση. Η εξέταση αυτή μπορεί να συμβάλλει στη διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη (τιμές ≥ 6,5%).
Κρεατινίνη (0,6-1,3 mg/dL): Η εξέταση διαπιστώνει διαταραχή στη νεφρική λειτουργία και είναι πιο ευαίσθητος δείκτης από την ουρία. Αυξημένη τιμή κρεατινίνης σχετίζεται με νεφροπάθειες, μυϊκή νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια, αφυδάτωση και καταπληξία.
Ουρικό οξύ (2-7 mg/dL): Σχηματίζεται από τη διάσπαση των νουκλεϊκών οξέων και είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών. Η μέτρησή του στο αίμα γίνεται, κυρίως, για την εκτίμηση της νεφρικής ανεπάρκειας και της ουρικής αρθρίτιδας. Αυξημένα επίπεδα παρατηρούνται, επίσης, σε αφυδάτωση, ασιτία, αιμολυτική αναιμία κ.ά.
Γράφει ο Νίκος Καφετζόπουλος*
* Ο Νίκος Καφετζόπουλος είναι Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος. Έχει γράψει το βιβλίο “Πρακτικός οδηγός Αθλητικής Διατροφής”. Στο www.nutribase.gr μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη δουλειά του.