Λογοτεχνίας (Prix Europeen de Litterature) το 2010 στο Στρασβούργο….
Στα 86 της χρόνια, με 67 έτη ενεργής πορείας στον γοητευτικό κόσμο της ποίησης και πολλά, σπουδαία αποφθέγματα ζωής, έρωτα, προδοσίας κι εκδίκησης, αγάπης, αγκαλιάς, μνήμης και ληθης που μοιράστηκε με τους αναγνώστες της, έχει καθιερωθεί ως μία από τις σπουδαιότερες ποιήτριες και ακαδημαϊκούς της Ελλάδας
Νομίζω πως η παραπάνω φράση, ταιριάζει στον καθένα μας. Ακόμα κι ευχαριστημένος να είναι κάποιος στη ζωή του, πάντα κάτι θα υπάρχει που «ενοχλεί», θα ήθελε να είναι διαφορετικό… Άλλωστε τέλειες ζωές δεν υπάρχουν. Συνήθως κάτι λείπει… ίσως για να υπάρχει μια ισορροπία…
Ο κάθε δρόμος που επιλέγουμε, αυτομάτως αποκλείει κάποιον άλλον -που δε θα μάθουμε ποτέ πού θα μας οδηγούσε και αν θα είμασταν ευτυχισμένοι με μιαν άλλη επιλογή. Η φύση του ανθρώπου, όμως, είναι τέτοια που ονειρεύεται τον εαυτό του να «πρωταγωνιστεί» σε ένα ρόλο διαφορετικό από αυτόν που ζει στο σήμερα…
Επέλεξα κάποια από τα λόγια της -που έχω αγαπήσει-, το ποίημα «Πληθυντικός Αριθμός» και σας τα παραθέτω… Σε πολλά από αυτά, κάπου βρίσκω τον εαυτό μου… Ίσως, με κάποιον τρόπο, ταυτιστείτε κι εσείς…
«Τακτοποιημένη ζωή, άτακτα συναισθήματα. Όλοι έχουμε μέσα μας μια άλλη ζωή η οποία ενοχλεί, απαιτεί, παραπονιέται, δεν έζησε.»
«Δε με ενδιαφέρει τι θα γίνουν τα ποιήματά μου όταν πεθάνω. Δε με ενδιαφέρει τι θα συμβεί όταν δεν θα ζω.
Ο θάνατος είναι απόλυτος. Άμα τελειώνουμε, να τελειώνουμε. Τελεία και παύλα. Όχι αποσιωπητικά. Τα αποσιωπητικά φτάνουν όσο ζούμε. Αν αυτό λέγεται εγωπάθεια, το δέχομαι προθύμως.»
«Δεν επιτρέπεται να αποφέρεται κανείς για τον έρωτα όσο είναι εν δράσει. Αυτό που ισχύει για τον έρωτα είναι ό,τι ειπωθεί αφού τελειώσει.»
«Έρωτας είναι αυτό που δεν είχες. Το θλιβερό είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι ερωτεύτηκαν ενώ δεν έχουν ερωτευτεί ποτέ.»
«Υπάρχουν στιγμές που ο άνθρωπος θέλει κάποιον να τον αγκαλιάσει χωρίς να υπάρξει συνέχεια. Αυτή η στιγμή του αγκαλιάσματος είναι πάρα πολύ μεγάλη στιγμή, περιεκτική. Η αγκαλιά σε παίρνει ολόκληρο και σε προστατεύει. Σχεδόν δεν έχει σχέση με τον σαρκικό έρωτα.»
«Ο έρωτας δε θέλει χρόνο. Θέλει ταχύτητα. Είναι απόκτηση, μονοπωλιακό είδος. Θέλεις τον άλλο δικό σου.
Δεν τον μοιράζεσαι. Είναι ένα μυστικό γι’ αυτό και πρέπει να μένει στα σκοτεινά. Είναι πάρα πολύ ωραίο όταν συμβαίνει, σε όποιον από τους δύο συμβαίνει και για όσο συμβαίνει. Αλλά πάντα τελειώνει. Είναι αδύνατο να συντονιστούν δύο άνθρωποι στον έρωτα. Μπορεί να συμβεί για ένα μήνα. Μέχρι εκεί. Μετά, ο ένας επιμένει. Είναι απαραίτητο ένας από τους δύο να παραμείνει ερωτευμένος. Η ζήλεια, βέβαια, είναι κριτήριο του αισθήματος. Ο έρωτας είναι φθαρτός και εφήμερος. Ο πρώτος σταθμός όταν εκείνος φεύγει είναι η λύπη.
Λύπη και γι’ αυτόν που αγαπάει και ίσως και για εκείνον που δεν αγαπάει γιατί χάνει ένα αφοσιωμένο πρόσωπο. Δεν επιτρέπεται να αποφέρεται κανείς για τον έρωτα όσο είναι εν δράσει. Αυτό που ισχύει για τον έρωτα είναι ό,τι ειπωθεί αφού τελειώσει.»
«Ο έρωτας είναι σαφέστερος και ειλικρινέστερος από την αγάπη. Η αγάπη είναι μια λέξη η οποία προσφέρεται για πάρα πολλές χρήσεις. Αγάπη μητρική, συζυγική, αγάπη προς τον ανήμπορο ή προς αυτό που ονειρευόμαστε. Η αγάπη έχει πάντα τις εξηγήσεις της. Ο έρωτας δεν τις έχει. Αυτή η αγάπη δεν μας παρατάει σύξυλους να φύγει όπως μας παρατάει ο έρωτας. Είναι λέξη μεγάλης αντοχής. Δεν τη βλέπεις ξαπλωμένη κάτω και διαψευδόμενη όπως βλέπεις τον έρωτα. Η αγάπη είναι κι αυτή ένα αίσθημα που δε συμβαίνει ποτέ ταυτόχρονα και στους δύο και πεθαίνει πριν προλάβει να γεράσει. Αγάπη και έρωτας είναι μια διεκδίκηση, όχι μια κατάκτηση. Είναι μια πάλη.»
«Η αγάπη είναι ένα θύμα του σωματέμπορα εγωισμού μας. Αυτοί που αγαπάμε είμαστε ζωντανοί νεκροί. Επί πόσο μπορείς να αγαπάς κάποιον που δεν σ’ αγαπάει; Ο βασανισμός κάνει πολύ καλό στα αισθήματα αλλά όχι για πολύ. Θα πρέπει ο βασανιστής να ξέρει τις δόσεις. Δεν τις ξέρει όμως. Πληγώνομαι, σημαίνει, κοντά στα άλλα, αποκτώ γνώσεις. Ε, με λίγη παραπάνω μελέτη της ματαιότητας, ένα Lower σοφίας κουτσά στραβά το παίρνεις. Σε έναν χωρισμό κλαίμε μόνο για μας. Όταν είσαι ερωτευμένος θέλεις να δώσεις στον άλλο. Αυτό είναι ο έρωτας. Υπάρχει όμως και η τραγική κατάσταση ο άλλος να μην θέλει να πάρει αυτό που του δίνεις. Εκεί αρχίζουν οι μεγάλες συγκρούσεις.»
«Το μυαλό είναι ένας Θεός που δημιουργεί τον κόσμο από την αρχή. Έναν άλλο κόσμο. Αναπληρώνει, αντικαθιστά, είναι φοβερό το πως διορθώνει σαν τον μεγαλύτερο αισθητικό της ασχήμιας όσα δεν μας αρέσουν. Η λογική λέει πως δεν υπάρχει ελπίδα κι όμως το μυαλό σε κάνει να ελπίζεις. Είναι τρελό.»
«Η ομορφιά είναι ένα πράγμα που ανήκει παντού. Σκεφτείτε ένα άσχημα κατασκευασμένο πλάσμα. Πόσο δύσκολο είναι να απιστήσει; Έχει να αντιμετωπίσει πάρα πολύ λίγους πειρασμούς. Ένα ωραίο πλάσμα όμως, είναι γεννημένο άπιστο. Δεν υπάρχουν δεδομένα. Η ίδια η ζωή τα ανατρέπει. Προσωπικά πάντως ποτέ δε θα μπορέσω να καταλάβω πώς ένας άντρας αγαπάει μια γυναίκα και κοιμάται με κάποια άλλη. Δεν ξέρω από ποια τάση κυνηγιού προέρχεται αυτό. Μη νομίζετε όμως, ακόμα και οι γυναίκες θέλουν να είναι άπιστες. Δεν το επιχειρούν εύκολα όμως λόγω των παιδιών.»
«Η εκδικητικότητα είναι τόσο ακραίο πράγμα που δε με πείθει. Δε μπορώ να φανταστώ ότι γίνεται με συνείδηση για να εκδικηθείς έναν άνθρωπο που σε πρόδωσε. Εκδίκηση είναι να επιτευχθεί μέσα σου η αλλαγή, εσύ να σηκώσεις το μαχαίρι σχεδόν εναντίον σου. Αυτή είναι η μεγαλύτερη ζημιά που μας κάνουν αυτοί που μας υποχρεώνουν να μην τους αγαπάμε. Είναι δική μας ζημιά, όχι δική τους.»
Το ποιήμα της, «Ο Πληθυντικός Αριθμός”, είναι από εκείνα τα ποιήματα που δεν μπορείς να ξεχάσεις… Διαβάζοντάς το, οδηγείσαι σε πολλές σκέψεις. Ξεκινάς με έρωτα, προχωράς στο φόβο, μετά στη μνήμη, και τέλος στη νύχτα. Τα δύο τελευταία είναι γένους θηλυκού…
Ο έρωτας είναι «εκείνος» που σου γεμίζει το μυαλό. Που σε κατακλύζει. Ανυπεράσπιστος.
Τί γίνεται όταν επικρατεί ο πληθυντικός αριθμός; Όταν μετά από χρόνια, θυμάσαι τους έρωτες που πέρασαν… Κι επικρατεί ο φόβος… Εκείνος ο φόβος που σε νίκησε, αλλά εσύ άργησες να το καταλάβεις. Νόμιζες ότι θα τα κατάφερνες και θα τον απέφευγες. Τον αγνοούσες αλλά «εκείνος» σιγά-σιγά πολλαπλασιάστηκε. Κι έγινε πληθυντικός αριθμός. Φόβοι… που δεν μπορείς πια να αγνοήσεις…
Η μνήμη ό,τι και να γίνει παραμένει ακλόνητη… ‘Ερχονται στιγμές που όλα στριφογυρίζουν στο μυαλό σου…
Και μετά η μαγική νύχτα που κάποτε σε γοήτευε έγινε… νύχτες… Και πάλι πληθυντικός αριθμός… Οι νύχτες που πέρασαν και οι νύχτες που θα έρθουν. Οι νύχτες που για κάποιους έρωτες χαράμισες και οι νύχτες που για νέους έρωτες θα χαραμίσεις…
«Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν,
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός οι ανυπεράσπιστοι έρωτες…
Ο φόβος,
όνομα ουσιαστικόν,
στην αρχή ενικός αριθμός
και μετά πληθυντικός:
οι φόβοι.
Οι φόβοι για όλα από δω και πέρα…
Η μνήμη,
κύριο ονομάτων θλίψεων,
ενικού αριθμού,
μόνον ενικού αριθμού
και άκλιτη.
Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη…
Η νύχτα,
όνομα ουσιαστικόν,
γένους θηλυκού, ενικός αριθμός.
Πληθυντικός αριθμός οι νύχτες. Οι νύχτες από δω και πέρα…»
Μανταλένα Μαρία Διαμαντή
via: www.awakengr.com