της Έφης Μπάσδρα
νοτιοανατολικά του Άμστερνταμ είναι το κορυφαίο
ίδρυμα γεωπονικών σπουδών και τεχνολογίας τροφίμων στον κόσμο σύμφωνα και με την πρόσφατη διεθνή κατάταξη της Σαγκάης. Αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα πειράματα σύμπραξης ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού πνεύματος πάνω στις νέες αγροτικές τεχνολογίες. Στη Food Valley, όπως ονομάζεται η περιοχή, πειραματικές καλλιέργειες, εργαστήρια, νεοφυείς επιχειρήσεις, καθηγητές και επιχειρηματίες είναι υπεύθυνοι για το θαύμα της Ολλανδίας.
Η Ολλανδία είναι τρεις φορές μικρότερη από την Ελλάδα, και 270 φορές μικρότερη απο την Αμερική. Το 50% των εδαφών της, τεμαχισμένο σε μικρής έκτασης αγρούς, χρησιμοποιείται για αγροτικές καλλιέργειες. Βρίσκεται περί τα 1.000 χιλιόμετρα μακριά από τον Αρκτικό Κύκλο και έχει πολύ μικρή ηλιοφάνεια σε σχέση με τη χώρα μας. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν μαρτυρούν μια χώρα με γεωργία ευρείας κλίμακας. Η μικρή και ανήλεια σχεδόν Ολλανδία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας (ανά αξία) τροφίμων στον κόσμο. Είναι πρώτη στην παραγωγή της ηλιοεξαρτώμενης ντομάτας και πρώτη στις εξαγωγές πατάτας και κρεμμυδιών. Υπό την καθοδήγηση επιστημόνων, με την εφαρμογή στοχευμένων νέων τεχνολογιών, με άλλα λόγια «γεωργία ακριβείας», και με τα οργανωμένα πρωτοποριακά συγκροτήματα θερμοκηπίων, κατόρθωσαν να περιορίσουν σημαντικά την κατανάλωση νερού και τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Αποτέλεσμα, να αυξήσουν εκθετικά την αποδοτικότητα και το εισόδημα τους. Ένα στρέμμα πατάτας παράγει κατά μέσον όρο σε όλο τον κόσμο εννέα τόνους καρπού. Στην Ολλανδία παράγει περισσότερους από 20 τόνους!
Η Ιεράπετρα, στην Κρήτη σήμερα ανήκει στις παραγωγικότερες περιοχές της χώρας. Δεν ήταν πάντα έτσι. Μέχρι το 1965, η Ιεράπετρα ήταν μία φτωχή επαρχιακή πόλη της Κρήτης που παρήγαγε τα τυπικά αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα της μεγαλονήσου. Τότε φτάνει στην Ιεράπετρα, μετά από ένα πέρασμα του από τη Σύρο, ο Παύλος Φέλιξ Χέρμαν Κούπερς, ένας νεαρός γεωπόνος από την Ολλανδία. Οι διακυμάνσεις στις καιρικές συνθήκες έκαναν επιτακτική την ανάγκη κάλυψης των καλλιεργειών. Ο Παύλος Κούπερς ξεκίνησε τις πρώτες οργανωμένες θερμοκηπιακές καλλιέργειες στην Ιεράπετρα με τους εντόπιους,
έφερε νέες ποικιλίες από την Ολλανδία, τους έδειξε την τυποποίηση και τη διακίνηση του προϊόντος. Έτσι η οικογενειακή παραδοσιακή αγροτική εκμετάλλευση μετεξελίχθηκε σε οργανωμένη αγροτική επιχείρηση αλλάζοντας την εικόνα της περιοχής και επιφέροντας μια σειρά από οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές. Σήμερα υπό την καθοδήγηση επιστημονικών συμβούλων η Ιεράπετρα κατέχει ηγετική θέση στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες, το μεγαλύτερο μέρος των προϊόντων εξάγεται στις διεθνείς αγορές, και ο Νομός Λασηθίου στον οποίο ανήκει έχει το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα από όλους τους νομούς της Κρήτης.
Το παράδειγμα της Ολλανδίας και της μετεξέλιξης της σε πρωταθλήτρια παραγωγής και εξαγωγής τροφίμων τα τελευταία είκοσι χρόνια θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο οδηγό για τη χώρα μας. Αν θέλουμε βέβαια να το χρησιμοποιήσουμε. Απ΄ ότι φαίνεται μάλλον δεν μας αφορά. Είκοσι χρόνια το παιδεύουν οι Ολλανδοί, εμείς δεν βλέπουμε; Από την άλλη, οι Γεραπετρίτες που άκουσαν τον Ολλανδό τους και έπραξαν πανέξυπνα, άλλαξαν τον τόπο τους και την προοπτική τους.
Η αγροτική παραγωγή στη χώρα μας χρειάζεται μπούσουλα και ένα κεντρικό σχεδιασμό. Χρειάζεται επένδυση στην έρευνα και τις νέες τεχνολογίες, αναθεώρηση της όλης κατεύθυνσης των καλλιεργειών και καθοδήγηση των αγροτών. Για να γίνουν όμως όλα αυτά χρειάζονται επιστήμονες και ερευνητές. Χρειάζεται στήριξη των γεωπονικών σπουδών και της τεχνολογίας τροφίμων. Και κόσμο στα χωράφια να καθοδηγεί...
Ίσως τελικά να χρειάζεται και τον Ολλανδό της!
