Είναι καλοκαίρι και οι φίλοι σας θα ανέβουν στον Όλυμπο. Γιατί να μην τους ακολουθήσετε κι εσείς; Τόσοι και τόσοι έχουν ανέβει, με λίγη θέληση,
θα το μπορέσετε. Το πολύ – πολύ να αφήσετε το Μύτικα για άλλη φορά.
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να ξέρετε τι πάτε να κάνετε. Ο Όλυμπος είναι ένα ψηλό βουνό με ότι αυτό σημαίνει: αλπική ζώνη που σε καίει ο ήλιος, πολύ ανηφόρα, ξαφνικές καταιγίδες, απότομα σημεία… Θα μου πείτε βέβαια ότι τόσοι φίλοι σας που έχουν ανέβει, δεν είναι και τίποτα φοβεροί ορειβάτες, οπότε δε θα είναι και τόσο δύσκολο. Και δεν κάνετε λάθος, γιατί πράγματι, η ανάβαση ή το περπάτημα σε ένα βουνό, συμπεριλαμβανομένου και του Όλυμπου, δεν είναι ορειβασία. Ή μάλλον όχι απαραίτητα και γίνομαι συγκεκριμένος:
Υπάρχουν, γενικά μιλώντας, τρεις κατηγορίες μέσα σε αυτό που ο πολύς κόσμος αποκαλεί γενικά «ορειβασία»: η ορεινή πεζοπορία (ή απλά πεζοπορία), η αναρρίχηση και η ορειβασία (χωρίς εισαγωγικά). Και οι τρεις αυτές δραστηριότητες, χρειάζονται τη γνώση κάποιων τεχνικών και κάποιες ικανότητες.
Η πεζοπορία είναι το περπάτημα σε βουνό, συνήθως σε χαραγμένα μονοπάτια και χωρίς τεχνικές δυσκολίες. Είναι η λιγότερο απαιτητική αλλά και η πιο «φυσιολογική» δραστηριότητα.
Η αναρρίχηση είναι το σκαφάλωμα σε βράχο (οπουδήποτε κι αν βρίσκεται αυτός), με ή χωρίς τεχνικά μέσα.
Η ορειβασία είναι η πιο απαιτητική, αφού περικλείει τα δυο παραπάνω και επιπρόσθετα έχει ιδιαίτερες τεχνικές (σκαρφάλωμα σε χιόνι, πάγο, περάσματα παγετώνα, υψόμετρο κλπ.).
Υπάρχει και μια ενδιάμεση κατηγορία (μεταξύ πεζοπορίας και ορειβασίας) που οι Άγγλοι την αποκαλούν scrambling. Είναι ορεινή πεζοπορία που έχει όμως κάποιες τεχνικές απαιτήσεις (κάποια εύκολη κόψη ή λίγο εύκολο σκαρφάλωμα, όπως π.χ. το ανέβασμα από το Γομαρόσταλο στο Οροπέδιο), στις οποίες ο πεζοπόρος δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει κάποιες ιδιαίτερες τεχνικές, παρά να έχει μια άνεση στο βραχώδες πεδίο.
Αν αυτά τα μεταφέρουμε στην κλασική ανάβαση από τη Διασταύρωση στο Μύτικα, μπορούμε να πούμε ότι: η ανάβαση στο Οροπέδιο είναι Ορεινή Πεζοπορία, η ανάβαση στο Μύτικα είναι Scrambling και η ανάβαση χειμώνα από την Πετρόστρουγκα και πάνω είναι ορειβασία (μέχρι την Πετρόστρουγκα χειμερινή πεζοπορία). Οπότε για να ανεβείτε στον Όλυμπο καλοκαίρι, αν εξαιρέσουμε το Μύτικα και το Στεφάνι, δε χρειάζεται να είστε κατ’ ανάγκη και ορειβάτες.
Όμως είναι λάθος να νομίσετε ότι σε μια ορεινή πεζοπορία (όπως είναι η ανάβαση στο Οροπέδιο ή το Σκολιό π.χ.), δε χρειάζονται γνώσεις και δεν έχει απαιτήσεις ή την ανάγκη κάποιου στοιχειώδους εξοπλισμού. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτά μπορεί να είναι αχρείαστα όταν όλα πάνε καλά (όπως συνήθως), αλλά είναι απολύτως απαραίτητα όταν κάτι πάει στραβά. Και το πότε θα πάνε στραβά, ούτε εσείς, ούτε κι εγώ το ξέρουμε.
Παράδειγμα: αποφασίζετε τελικά ανεκπαίδευτος και χωρίς καλή φυσική κατάσταση, να ανεβείτε στον Όλυμπο από τη Διασταύρωση. Θα χρειαστείτε 6-7 ώρες, αυξάνοντας την πιθανότητα να σας πιάσει, π.χ. στο Λαιμό, μια από τις συχνές μεσημεριανές/απογευματινές καταιγίδες. Όντας πλέον κουρασμένος, χωρίς γνώση για το πώς πρέπει να αντιδράσετε, το λιγότερο που θα πάθετε είναι να χεστείτε πάνω σας, ενώ αν κάποιος σύντροφος σας χρειαστεί κάποια βοήθεια, εσείς δε θα είστε σε θέση να του τη δώσετε. Ο ελλιπής εξοπλισμός σας (π.χ. παπούτσι αθλητικό ή trail, βαμβακερό μπλουζάκι που θα είναι παγωμένο πάνω σας, κλπ.) δε θα μπορεί να σας παράσχει προστασία και ασφάλεια, όλα θα λειτουργούν προσθετικά προς το χειρότερο. Και αυτά σε ένα βουνό όπως ο Όλυμπος, που είναι πολυσύχναστος (απατηλή σιγουριά, στα δύσκολα θα ανακαλύψετε ότι όλοι είναι πολύ μακριά σας), έχει καταφύγια κλπ.
Στον αντίποδα, ένας πεζοπόρος με καλή φυσική κατάσταση, θα ξεκινήσει με το σωστό εξοπλισμό και ένα ελαφρύ σακίδιο με τα απαραίτητα στις 6-7 το απόγευμα, θα περπατήσει μέσα στη δροσιά και στις 10 το βράδυ, άνετος κι ωραίος, θα απολαμβάνει τη φασολάδα του στο καταφύγιο.
Με τα παραπάνω συμφωνούν και όλες οι στατιστικές: τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν σε ανεκπαίδευτους πεζοπόρους.
Τελικά θα με ρωτήσετε: αν και αρχάριος να ανέβω στο Όλυμπο;
Ναι, τα βουνά είναι ανοιχτά για όλους, οπότε και για εσάς, όσο αρχάριος και να είστε. Είναι δικαίωμα σας να ανεβείτε ή έστω να προσπαθήσετε, οπουδήποτε. Αρκεί, το επαναλαμβάνω, να κατανοήσετε τις απαιτήσεις της προσπάθειας. Να ξέρετε όμως ότι αποδεδειγμένα, τα βουνά δεν είναι για όλους.
Οπότε αν το αποφασίσετε:
Πριν την ανάβαση:
Φροντίστε να έχετε μια στοιχειωδώς καλή φυσική κατάσταση.
Μελετήστε από το σπίτι σας το βουνό, για να το απολαύσετε στο πεδίο. Γεωγραφία, κλίμα, ιστορία, χλωρίδα κλπ. Μη ξεχνάτε ο Όλυμπος εκτός από ψηλό βουνό είναι και Εθνικός Δρυμός κάτι που σημαίνει ότι έχει και κανονισμούς συμπεριφοράς. Δείτε και αυτή του τη διάσταση.
Παρακολουθήστε τις προηγούμενες ημέρες τα δελτία καιρού. Αν για την ημέρα της ανάβασης, ακούσετε στην πρόγνωση της περιοχής (δηλαδή από Θεσσαλονίκη μέχρι και Λάρισα), τη λέξη αστάθεια, να περιμένετε κάποια μεσημεριανή ή απογευματινή καταιγίδα.
Αν αποφασίσετε να πληρώσετε οδηγό:
αποφύγετε τις διάφορες ομάδες και παρέες του FB για να τον βρείτε.
Μη δίνετε μεγάλη βάση σε συστάσεις φίλων (όντας και αυτοί αρχάριοι, δύσκολα να έχουν σωστή κρίση).
Μη δίνετε βάση σε χαρακτηρισμούς όπως «έμπειρος ορειβάτης» ή στις περιγραφές διαφόρων επιτυχιών του. Ο οδηγός /συνοδός βουνού, είναι ένα πολυσύνθετο επάγγελμα που η ορειβατική εμπειρία, όσο μεγάλη και να είναι, δεν επαρκεί από μόνη της.
Υπάρχει Σωματείο Οδηγών βουνού και σε κάθε περίπτωση βεβαιωθείτε για τους τίτλους του (ΙΕΚ Συνοδών Βουνού, Οδηγός Βουνού).
Αν όχι:
μην πάτε μόνος (τουλάχιστον για αυτήν την πρώτη φορά).
Ας είναι στην παρέα, τουλάχιστον ένας που έχει ξανανέβει.
Ας είναι στην παρέα τουλάχιστον ένας που ξέρει βασικές πρώτες βοήθειες.
Διαλέξτε μια από τις δυο κλασικές αναβάσεις και μόνο: η ανάβαση από το καταφύγιο Α’ και τη Σκάλα, έχει μικρότερη διαδρομή την πρώτη μέρα και μεγαλύτερη, αλλά πιο ασφαλή διαδρομή μέχρι το Μύτικα τη δεύτερη. Η ανάβαση από τη Διασταύρωση, το Οροπέδιο και το Λούκι, ακριβώς τα αντίθετα.
Αν πάτε με σύλλογο: θα σας τα πουν στο σύλλογο.
Στο μονοπάτι
Φορέστε: ένα καλό άρβυλο (το άρβυλο παρέχει ασφάλεια δεν είναι απλά θέμα άνεσης), μάλλινες κάλτσες (ποτέ βαμβακερές), ισοθερμικό μπλουζάκι (ποτέ βαμβακερό), μακρύ παντελόνι, καπέλο, γυαλιά και αντηλιακό με υψηλό δείχτη προστασίας.
Κουβαλήστε σε ένα σακίδιο 30lt: ένα φλις, ένα δεύτερο ισοθερμικό, ένα ελαφρύ αδιάβροχο, νερό τουλάχιστον 1,5lt, φακό, σφυρίχτρα (για περίπτωση κινδύνου), κινητό (για περίπτωση ανάγκης και μόνο), βασικό φαρμακείο, σουγιά, σπίρτα, λίγο κορδολέτο (πολύ χρήσιμο σε πολλές περιπτώσεις) και βέβαια κολατσιό.
Χρησιμοποιήστε μπατόν.
Ξεκινήστε σιγά, μέχρι το σώμα να βρει ρυθμό. Αργός ή γρήγορος, φροντίστε να κρατήσετε αυτό το ρυθμό σταθερά. Αποφύγετε τις πολλές και πολύωρες στάσεις. Επιμηκύνουν την ανάβαση. 5-10 λεπτά στάση κάθε ώρα, με απαραίτητα λίγο νερό, και ξηρούς καρπούς.
Αποφύγετε τα υπαρξιακά ερωτήματα τύπου «πόσο έχω ακόμα» να σας κυριεύσουν. Δεν έχει νόημα, αφού σίγουρα θα φτάσετε, οπότε απολαύστε τη στιγμή.
Κατανοήστε το περιβάλλον. Αναγνωρίστε τις γύρω κορυφές, χρησιμοποιήστε χάρτη. Σε καμιά περίπτωση μη βγείτε από το μονοπάτι.
Μίλτος Ζέρβας (Περιοδικό "ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ")