Η μάχη της Πύδνας ήταν η τελευταία νικηφόρα μάχη των Ρωμαίων στη Μακεδονία
Αρχαία Πύδνα
Η Αρχαία Πύδνα είναι χωριό της Πιερίας, με 21 κατοίκους. Υπάγεται στο δήμο Μεθώνης. Είναι γνωστή από τη Μάχη της Πύδνας, η οποία σήμανε την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους. Στη μάχη αυτή (168 π.Χ.) ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας Περσέας ηττήθηκε από τον ύπατο Αιμίλιο Παύλο.
Η αρχαία Πύδνα είναι χτισμένη στα δυτικά παράλια του Θερμαϊκού, ανάμεσα στον Μακρύγιαλο και το Κίτρος. Η πόλη αναδείχθηκε ως σημαντικό εμπορικό κέντρο.
Ονομασία
Η πρώτη της ονομασία ήταν Κύδνα και δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε. Μετά τους Περσικούς Πολέμους αποτέλεσε τμήμα του κράτους της Μακεδονίας, επί βασιλέως Αλεξάνδρου Α΄ μέχρι την αποστασία της, το 410 π.Χ.
Ιστορία
Στις παραμονές του Πελοποννησιακού Πολέμου, όταν βασιλιάς της Μακεδονίας ήταν ο Περδίκκας Β', η πόλη πολιορκήθηκε από τους Αθηναίους του στρατηγού Καλλία . Ωστόσο, ο τελευταίος αναγκάστηκε να λύσει την πολιορκία έπειτα από την επέμβαση του στρατηγού των Λακεδαιμονίων Αριστέα, στην Ποτίδαια. Όταν η Πύδνα αποστάτησε από τη Μακεδονία, πολιορκήθηκε και κυριεύτηκε από το βασιλιά Αρχέλαο το 409 π.Χ. Οι κάτοικοι της πόλης εγκαταστάθηκαν στο εσωτερικό (μετοικεσία του 410- 409 π.Χ.) , για να επιστρέψουν στον αρχικό τους τόπο, έπειτα από το θάνατο του Αρχέλαου. Έτσι, η Πύδνα απαλλάχτηκε από το μακεδονικό έλεγχο και συμμάχησε με τους Αθηναίους.
Παρά τη σθεναρή τους αντίσταση, οι Πυδναίοι υποτάχθηκαν ξανά στους Μακεδόνες, από το Φίλιππο Β΄. Στην Πύδνα δολοφονήθηκε η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με εντολή του Κάσσανδρου.
Η «τούμπα» στο Μακρύγιαλο πιθανολογείται ότι είναι ο τάφος της Ολυμπιάδας.
Η πόλη παρήκμασε οριστικά μετά τη Μάχη της Πύδνας, η οποία σήμανε και την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους.
Η πόλη φαίνεται ότι ερημώθηκε στα τέλη του 14ου αιώνα, κατά τις συγκρούσεις ανάμεσα στους διεκδικητές του θρόνου της Κωνσταντινούπολης, Ιωάννη Καντακουζηνό και Ιωάννη Παλαιολόγο. Ο αντίπαλος του πρώτου, Απόκαυκος, κατέλαβε την Πύδνα και οι κάτοικοί της αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στο σημερινό Κίτρος. Η παραλιακή πόλη μετακινήθηκε 5 χιλιόμετρα.
Η Μάχη της Πύδνας
Η Μάχη της Πύδνας ήταν η τελευταία αποφασιστική μάχη του Τρίτου Μακεδονικού πολέμου (171 - 168 π.Χ.) μεταξύ Ρωμαίων και Μακεδόνων και έγινε στις 22 Ιουνίου του 168 π.Χ.. Η έκβαση της μάχης αυτής σήμανε και την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους.
- Τα προηγηθέντα
Οι Ρωμαίοι, έπειτα από την κήρυξη πολέμου από το βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα, εκστράτευσαν το 171 π.Χ. κατά του Μακεδονικού κράτους με αρχηγό το Ρωμαίο ύπατο Αιμίλιο Παύλο. Ύστερα από πολύχρονους αγώνες κατόρθωσαν να περάσουν τα στενά των Τεμπών, να κυριέψουν το Λιτόχωρο και τελικά εξανάγκασαν τους Μακεδόνες σε υποχώρηση μέχρι την περιοχή της αρχαίας Πύδνας.
- Τα αντίπαλα στρατόπεδα
Ο μακεδονικός στρατός αποτελούνταν από 30.000 φαλαγγίτες, 9.000 ελαφρά οπλισμένους («ψιλοί») και 4.000 ιππείς με αρχηγό το Βασιλιά Περσέα, ο οποίος έμελλε να είναι ο τελευταίος Βασιλιάς της Μακεδονίας. Η Ρώμη είχε να αντιτάξει 23.800 λεγεωνάριους, 9.600 ελαφρά οπλισμένους και 4.200 ιππείς, με αρχηγό τον ύπατο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο. Η καθοριστική σύγκρουση έλαβε χώρα στην πεδιάδα μεταξύ των ποταμών Αίσονα (Μαυρονέρι) και Λεύκου (Πέλεκα), στην Πιερία.
- Πρώτα δείγματα νίκης των Μακεδόνων
Τον Ιούνιο του 168 π.Χ. στην Αρχαία Πύδνα επιτέθηκαν πρώτοι οι Μακεδόνες. Οι Ρωμαίοι αναγκάστηκαν αρχικά σε υποχώρηση. Αργότερα όμως προχώρησαν σε αιφνιδιαστική αντεπίθεση, έχοντας στη μάχη και ελέφαντες.
- Τελική έκβαση και ήττα
Ο ενθουσιασμός του μακεδονικού στρατού από την ευνοϊκή εξέλιξη της πρώτης αυτής συγκρούσεως παρέσυρε τον Περσέα και διέταξε γενική επίθεση του στρατού του. Οι Ρωμαίοι υποχώρησαν προς τα υψώματα, όπου διασπάστηκε η συνοχή της μακεδονικής φάλαγγας. Αυτό το γεγονός οδήγησε και στη μεγάλη ήττα. Οι απώλειες για τους Μακεδόνες ήταν τεράστιες.
- Απώλειες
Σε λίγο κατά μήκος όλου του μετώπου η μάχη εξελίχθηκε για τους Μακεδόνες σε αληθινή σφαγή. Οι νεκροί τους υπολογίζονται σε 20.000 έναντι 100 Ρωμαίων, ενώ 5.000 πιάστηκαν αιχμάλωτοι.
- Επακόλουθα
Οι Ρωμαίοι εκμηδένισαν πολιτικά και στρατιωτικά τη Μακεδονία, την ισχυρότερη ελληνική δύναμη ενάντια στον ρωμαϊκό επεκτατισμό. Η μάχη της Πύδνας ήταν η τελευταία νικηφόρα μάχη των Ρωμαίων στη Μακεδονία, η οποία και υποτάχτηκε στο σύνολό της. Ο Περσέας διέφυγε στη Σαμοθράκη, αιχμαλωτίστηκε όμως αργότερα με δόλιο τρόπο από τους νικητές Ρωμαίους και διαπομπεύτηκε σε θρίαμβο στη Ρώμη.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΥΔΝΑΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
