25.10.24

Αθανασίου Αδαμοπουλου "Σελίδες από το παλιό Λιτόχωρο": Ο Σταυρός της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου .

Ο ανεκτίμητος αυτός Σταυρός (της φωτογραφίας), γνώρισε μία πολύ επικίνδυνη περιπέτεια στις μέρες των δραματικών γεγονότων της επανάστασης του 1878. Κινδύνεψε τότε να λεηλατηθεί από κάποιο βέβηλο Τούρκο στρατιώτη, σώθηκε όμως χάρη στην τόλμη ενός νέου άντρα Λιτοχωριτη.
Από μία ιδιόχειρη γραπτή διήγηση παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα, όπου με απλό και παραστατικό τρόπο περιγράφεται το περιστατικό:
"Ο τουρκικός στρατός πυρπόλησε την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, τα σχολεία, τα ξωκλήσια, πλείστας οικίας και επιδόθηκε σε λεηλασίες. Εις τον Άγιον Δημήτριον, επειδή η σκεπή είχε κρυψώνας, πολλοί έκρυψαν ρούχα και στρώματα. Ο αείμνηστος Γρηγόριος Αδαμόπουλος έβαλε εις ένα σεντούκι μεγάλο όλα τα κειμήλια από τον Άγιο Δημήτριο και τα ξωκλήσια και μαζί με αυτά και τον Σταυρόν της Αγίας Τραπέζης και το έκρυψεν εις μίαν θόλωσιν.
Όταν οι κάτοικοι κατέβηκαν από το Μοναστήρι, ο στρατός επεδίδετο εις λεηλασίας.
Όταν είδον ότι επρόκειτο να λεηλατηθουν τα κειμήλια, ο Γρηγόριος Αδαμόπουλος μαζί με τον θείον του και τον ηγούμενον της Μονής του Αγίου Διονυσίου πήγαν εις τον Ασσαφ Πασά. Ο Πασάς έδωσεν έναν στρατιώτην με εντολή να καθίσει εκεί, όσο να βγάλουν τα κειμήλια.  


Πήγε δε και ένας άλλος Τούρκος στρατιώτης δήθεν να τους βοηθήσει.
Όταν έβγαλαν το σεντούκι έσπασε λίγο το καπάκι και φάνηκε ο Σταυρός. Ο στρατιώτης αυτός, τον πήρε, τον τύλιξε με ένα πανί και τον έβαλε εις τα καιόμενα πουριά αφήσας ολίγον πανί από έξω.
Ο Μ.Νικας αντελήφθη την κλοπή κι έσπευσε να ενημερώσει τον Γρηγόριο Αδαμόπουλο. Χωρίς να χάσει καιρό εκείνος σκαρφάλωσε στους θόλους της καμένης εκκλησίας. Επικαλέστηκε τη βοήθεια του Αγίου Δημητρίου και άρχισε να ψάχνει με αγωνία στα σπασμένα κεραμίδια.
Την προσοχή του τράβηξε κάποια στιγμή η άκρη ενός υφάσματος, που φαινόταν τα εξέχει κάτω από ένα κεραμίδι. Έσκυψε και το τράβηξε και τότε αποκαλύφθηκε ο Σταυρός.
Συγκινημένος τον πήρε στα χέρια του και τον ασπάστηκε.
Τον έκρυψε μέσα από τα ρούχα του και κατέβηκε με μεγάλη προσοχή. Πήγε βιαστικά στο σπίτι του , όπου είχε μεταφερθεί ήδη το σεντούκι με τα κειμήλια και τον τοποθέτησε μέσα.
Όταν σε λίγες μέρες οι περισσότεροι Λιτοχωριτες ακολούθησαν το δρόμο της προσφυγιάς προς τη Θεσσαλονίκη πήραν και το σεντούκι μαζί τους.
Το παρέδωσαν για φύλαξη στην Μητρόπολη, στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, από όπου το ξαναπήραν όταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους. Μετά την αναστήλωση του ναού του Αγίου Δημητρίου τα κειμήλια πήραν και πάλι την παλιά τους θέση και ο Σταυρός τοποθετήθηκε και πάλι στην Αγία Τράπεζα."

Από το βιβλίο του αείμνηστου Αθανασίου Αδαμοπουλου
"Σελίδες από το παλιό Λιτόχωρο"