Επίσης σύμφωνα με μελέτη, καταγραφή και αποτύπωση των παραδοσιακών κτιρίων του Λιτοχώρου που έγινε το 1995 από την ομάδα εργασίας Όλγα Ζωγράφου, Αικατερίνη Νίκα και Αλέξανδρο Παπάζογλου με φορέα το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και αριθμό δελτίου 48, η βρύση αυτήν χρονολογείται από το 1645. Μια βρύση λοιπόν στον κεντρικό πυρήνα του παλιού χωρίου που ξεδίψασε τουλάχιστον είκοσι γενιές Λιτοχωριτών και που ίσως ήπιαν νερό εκεί ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Κεμάλ Ατατουρκ, ο Περραιβός, ο Ιθακήσιος, ο Παύλος Μελάς, ο Γεωργάκης Ολύμπιος, ο Ευάγγελος Κοροβάγκος, οι Θεόφραστος και Ιωάννης Σακελλαρίδης, οι αντάρτες του εμφυλίου, οι Γερμανοί της κατοχής, ο πρώην βασιλιάς Κωνσταντίνος και όποιοι άλλοι πέρασαν από το μαρτυρικό αυτό χωριό που κάηκε τρεις φορές, μια από τους Τούρκους, μια στην κατοχή και μια στον εμφύλιο. Το σημείωμα αυτό γράφτηκε με αφορμή την τιμητική εκδήλωση του Δήμου Δίου-Ολύμπου προς τον Σωτήρη Μαστάγκα, ερευνητή-συγγραφέα τοπικής ιστορίας.
Στο έργο του Σωτήρη Μασταγκά συγκαταλέγονται 22 τόμοι της εκδοτικής σειράς «Χρονικά Λιτοχώρου», με πρώτη έκδοση το 2009 και πιο πρόσφατη το 2024, δύο τόμοι-λευκώματα αφιερωμένα στον «Απόλλωνα Λιτοχώρου», η μονογραφία του Ευάγγελου Κοροβάγκου, προέδρου της Προσωρινής Κυβέρνησης της Μακεδονίας κατά την επανάσταση του 1878, κ.α.
Το Λιτόχωρο, η όμορφη κωμόπολη του Ολύμπου, με τη βαθιά ιστορία του, "ξεχωρίζει" ακόμη και σήμερα για τον "πολιτισμό" που κουβαλάνε οι κάτοικοί του. Άνθρωποι που αγαπούν τον τόπο, εμπνευσμένοι, που αναδεικνύουν την τοπική ιστορία, κτήρια και μνημεία, σπίτια και δρόμους, καράβια και ιστορίες... Αυτο θα έπρεπε να το κάνουμε όλοι για τον τόπο μας, τη συνοικία μας, το χωριό μας... Το Λιτόχωρο μας δείχνει το δρόμο...¨Το Μακεδονικό Σπίτι" στην όμορφη εκδήλωση που οργανώθηκε "κέντρισε τα αντανακλαστικά" μας και πρέπει όλοι μαζί να αποδείξουμε την αγάπη μας στον τόπο. Και στους ανθρώπους που είναι διακριτικά, μπροστάρηδες σε τέτοιες πρωτοβουλίες...
