ΛΙΤΟΧΩΡΟ: Οι μέρες των Παθών του 1943..ΦΩΤΟ

Οι Λιτοχωρίτες που είχαν καταφύγει στο βουνό, μετά από απειλές των Γερμανών, αρχίζουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους. Τα Γερμανικά αποσπάσματα βγαίνουν στο βουνό κι αφού δε βρίσκουν πουθενά αντάρτες λεηλατούν και καίνε όσες κρυψώνες βρήκαν, μαζί με τα υπάρχοντα των Λιτοχωριτών. Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα είχαν λεηλατίσει και κάψει κρυψώνες και το μετόχι, στη Σκάλα.
Τη Μ. Τρίτη καταστρέφουν τέσσερα από τα ξωκλήσια, του Αη Γιάννη, του παπα-Νεχτάρη, του Αη-Λια και των Αγίων Αποστόλων.
Την Μ. Τετάρτη 21 Απριλίου οδηγούν στη Θεσσαλονίκη, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά τους 70 περίπου ομήρους που είχαν συλλάβει, στις επιχειρήσεις των προηγούμενων ημερών.
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου έμεινε χωρίς ιερέα, αφού ο παπα-Τσιτσιρίκος, που συμμετείχε στην Αντίσταση έφυγε στη Σκοτίνα να κρυφτεί. Τον αντικατέστησε ο παπα-Τριαντάφυλλος που ήρθε από τη Λετποκαρυά. Τη Μ. Παρασκευή η περιφορά του Επιταφίου έγινε στον εξωνάρθηκα από τη μία πόρτα στην άλλη και η αναστάσιμη ακολουθία το πρωί της Κυριακής του Πάσχα.
Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα οι Γερμανοί διοργάνωσαν ποδοσφαιρκό αγώνα με τους Λιτοχωρίτες για να διασκεδάσουν τις ανησυχίες τους για δυσάρεστες εξελίξεις.

Το μεσημέρι όμως της επόμενης μέρας, 27ης Απριλίου, φτάνουν γερμανικές ενισχύσεις και κλείνουν όλες τις εξόδους του Λιτοχώρου. Ο Γερμανός διοικητής δίνει διαταγή να συγκεντρωθούν όλοι οι άνδρες 16 χρονών και πάνω στο δημοτικό πάρκο. Αρκετοί κατάφεραν να κρυφτούν αλλά οι περισσότεροι αναγκάστηκαν να παρουσιαστούν στη συγκέντρωση, υπό τις φωνές, τις απειλές και τα όπλα των κατακτητών.
Οι συγκεντρωμένοι είδαν να ακροβολίζονται και να τους περικυκλώνουν Γερμανοί στρατιώτες οπλισμένοι με αυτόματα. Οκτακόσιους πήραν οι Γερμανοί, αφού άφησαν ελεύθερους κάποιους γέρους και ανήμπορους. Τους οδήγησαν πεζοπόρους στο Σταθμό. Στο δρόμο όσοι προσπάθησαν να διαφύγουν εκτελέστηκαν. Από το Σ. Σταθμό του Λιτοχώρου τους μετέφεραν στον Σ. Σταθμό της Κατερίνης και τους στοίβαξαν στις αποθήκες Παπακώστα.
Οι Γερμανοί αφού επιδόθηκαν σε ένα όργιο καταστροφών και εμπρησμών πολλών σπιτιών αποχώρησαν από το Λιτόχωρο.
Τη μέρα εκέινη 11 άτομα καταδόθηκαν από κάποιους που πίστεψαν ότι θα κέρδιζαν την εύνοια των Γερμανών και οδηγήθηκαν στη Θεσσαλονίκη στο Παύλου Μελά. Τέσσερις από αυτούς, ο Θεοχάρης Γκέκας, ο Χρήστος Νίκας, ο Βαγγέλης Κατέλας, ο Γιώργος Μασταγκάς και ο δάσκαλος Γιάννης Τσιμούρας, που είχε συλληφθεί νωρίτερα στη Θεσσαλονίκη, εκτελέστηκαν.
Αποχαιρέτησαν τους συντρόφους τους με το κεφάλι ψηλά, με προτροπή του μπαρμπα- Θεοχάρη έψαλλαν τον Εθνικόν Ύμνο και ευχήθηκαν στους υπόλοιπους καλή λευτεριά.
Οι όμηροι οδηγήθηκαν στο Σέδες για καταναγκαστική εργασία και επέστρεψαν μετά από περίπου δύο μήνες. Λιτοχωρίτικα καϊκια τους περίμεναν για να τους περάσουν από τα ποτάμια για να αποφύγουν τα μπλόκα των Γερμανών. Κανείς τους δεν ξανακοιμήθηκε στο χωριό…

1. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΓΚΕΚΑΣ του Γεωργίου, ετών 56 (ΧΟ), ναυτικός, κάτοικος
Λιτοχώρου Πιερίας
2. ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Β. ΚΑΤΕΛΑΣ, ετών 30 (ΧΟ), εργάτης Σιδηροδρόμων Ελληνικού Κράτους, κάτοικος Λιτοχώρου Πιερίας.
3. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β. ΜΑΣΤΑΓΓΑΣ, ετών 29 (ΧΟ), υποδηματοποιός, κάτοικος Λιτοχώρου Πιερίας.
4. ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΑΣ του Γεωργίου, ετών 36 (ΧΟ), εργάτης, κάτοικος Λιτοχώρου Πιερίας.
5. ΠΕΤΡΟΣ ΤΣΙΑΝΟΣ, ετών 39 (ΧΟ), εκ Κορυτσάς Βορείου Ηπείρου, κάτοικος Λιτοχώρου Πιερίας.
Οι εκτελεσθέντες Λιτοχωρίτες (από τους συνολικά 50)της 2ας Ιουλίου 1943.
«Ούτοι εξετελέσθησαν εις τα σφαγεία της πόλεως (Θεσσαλονίκη) και πλησίον του Δουδουλάρ. Ανά 15 λεπτά μεταφέροντο δια φορτηγών αυτοκινήτων ανά 10 και μόλις κατήρχοντο επυροβολούντο ομαδικώς πίπτοντες προ των πτωμάτων των προηγηθέντων.
Η εκτέλεσις αυτή έγινε εις αντίποινα δια τον φόνον του Γερμανού φρουράρχου Ναούσης.»
(πηγή: ΓΡΑΦΗ ΚΑΤΟΧΗΣ - Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Εκδ. Άγρα)

Ανάρτηση στο facebook της κ. Μαρίας Παπαθανασίου