8.9.20

Ιστορίες φυτών: Jankaea heldreichii, το πιο διάσημο ενδημικό του Ολύμπου!!!

Το 1851, ο Theodor Heinrich Hermann von Heldreich, (1822 – 1902), (Θεόδωρος δε Χελδράιχ) ήταν ο πρώτος που εξερεύνησε τη χλωρίδα του Ολύμπου (δεν υπολογίζεται μια επίσκεψη του Aucher-Éloy το 1836 για τον οποίο λίγα είναι γνωστά). Ακολούθησε τη γνωστή,τυπική διαδρομή από το Λιτόχωρο ανατολικά μέσω της κοιλάδας του Ενιπέα και ανέβηκε στην περιοχή των κορυφών. Μερικά από τα τοπικά ενδημικά όπως: Coincya nivalis, Jankaea heldreichii και Potentilla deorum ανακαλύφθηκαν σε αυτήν την εκδρομή.
Σε επιστολή προς τον Pierre Edmond Boissier(Ελβετός βοτανολόγος, ερευνητής και μαθηματικός) με ημερομηνία 28.8.1851 (στη βιβλιοθήκη του Conservatoire Botanique, Geneva), ο Heldreich απαριθμεί ορισμένα από τα πιο ενδιαφέροντα φυτά από την πρόσφατη αποστολή του,συμπεριλαμβανομένου ενός φυτού της οικογένειας Gesneriaceae που συνέλεξε αλλά μόνο φύλλα με καρπούς .
  



Το είδος περιγράφηκε από τον Boissier (1856) με την ονομασία ως Haberlea heldreichii. Μετά την καλλιέργεια υλικού που είχε συλλεχθεί από τον Θεόδωρο Ορφανίδη το 1857, άλλαξε η ονομασία και μεταφέρθηκε στο μονοτυπικό γένος Jankaea και είναι πλέον το πιο διάσημο τοπικό ενδημικό του Ολύμπου. Η αρχική ορθογραφία του είναι Jancaea. Το γένος πήρε το όνομά του από τον Victor Von Janka (1837-1890), αυστριακό στρατιωτικό και βοτανολόγο, επιμελητή του βοτανικού τμήματος στο ερμπάριο στη Βουδαπέστη. Στη Flora Orientalis (4: 82, 1879) ο Boissier διόρθωσε την αρχική ονομασία, χρησιμοποιώντας την ονομασία Jankaea. Το είδος είναι φυτικό λείψανο της τριτογενούς περιόδου προστατευόμενο από τη νομοθεσία, ενώ περιλαμβάνεται στην κόκκινο κατάλογο των απειλούμενων φυτών με τον χαρακτηρισμό «σχεδόν απειλούμενο». Ακόμη αιωρείται η απόδοση και εκφώνιση της επιστημονικής ονομασίας του στα ελληνικά. Άτυπα μια αποδεκτή ονομασία είναι: Γιανκέα του Χελδράιχ!
Πληροφορίες: 1. Arne Strid,The botanical exploration of Greece


Κείμενο-φωτογραφίες: Λευτέρης Κηπόπουλος