Θεοχάρης Μπικηρόπουλος
Συγγραφέας -blogger
"Λαξεμένο παγκάκι" ονομάζεται η πρόσφατη συγγραφική δουλειά της κ. Θεοφανίας Ζέττα- Τσεντικίδου για την οποία η συγγραφή είναι "ζώσα πράξη, ρέουσα πνευματικά, καθοριζόμενη όχι μόνο από τις σκέψεις και τις προθέσεις του συγγραφέα, αλλά και από τις επικρατούσες συνθήκες κατά τον καιρό της δημιουργίας του".Ο λεξικολογικός της πλούτος εντυπωσίαζει τον αναγνώστη αλλά οι λέξεις για αυτήν ήταν και είναι "μαγικές", ζωντανός και κάπως μυστηριώδης θησαυρός, που θέλω να εξερευνώ"...
Το "Λαξεμένο Παγκάκι" είναι ένα βιβλίο στο οποίο ξεδιπλώνονται όλες οι αρετές της και αξίζει να το διαβάσετε... Άλλωστε η συνέντευξη που ακολουθεί θα προκαλέσει τις ανάγκες σας να γνωρίσετε το έργο της Θεοφανίας...
Αρχικά να επισημάνω ότι το βιβλίο έχει μια μυθιστορηματική πορεία με κάπως "ανορθόδοξη" δομή. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως διηγηματική τριλογία, αφού οι περιγραφόμενες περιπτώσεις-ιστορίες του θα μπορούσαν να είναι "αυτοτελή" διηγήματα. Περιλαμβάνει στοιχεία μυθοπλαστικά αλλά και συμβάντα πραγματικά και σύγχρονα, " δεμένα" με μάλλον ασυνήθιστο, αν όχι πρωτότυπο τρόπο. Και έρχομαι στην ερώτησή σας, ναι, το βιβλίο μου "λαξεύτηκε" κατά τη διάρκεια της περυσινής καραντίνας. Η έμπνευση, η ιδέα για τη γέννησή του ήταν προγενέστερη, "κοιμόταν" μέσα μου, βρισκόταν σε κατάσταση πνευματικής "κυοφορίας", έως ότου άρχισε να "κρούει" την εγκεφαλική φωλιά, κάποιο, τέλος πάντων, νοητικό κατώφλι και ήλθε στο φως παίρνοντας "σάρκα και οστά". Και εξελισσόμενο το έργο βήμα-βήμα έφθασε στην τελική μορφή του. Να σημειώσω ότι πάντα είχα τη διάθεση για συγγραφή και ότι αυτό δεν είναι το πρώτο μου πόνημα. Η συγγραφή είναι ζώσα πράξη, ρέουσα πνευματικά, καθοριζόμενη όχι μόνο από τις σκέψεις και τις προθέσεις του συγγραφέα, αλλά και από τις επικρατούσες συνθήκες κατά τον καιρό της δημιουργίας του. Κάθε "ψηφίδα" του έργου χρειάζεται τον χρόνο της για να τοποθετηθεί σωστά, όσο και αν, αρχικά τουλάχιστον, είναι χειμαρρώδης ο λόγος και η πλοκή προμηνυματική. Μπορεί η πορεία του έργου να ωθείται υποσυνείδητα από τους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών, αλλά, φυσικά, είναι βασικά προ'ι'όν δυναμικό της φαντασίας, της λογικής, των βιωμάτων, ακόμη και των "αξιών" του δημιουργού, όπως αναφέρω σχετικά στα προλογικά του βιβλίου. Οι καραντίνες, ελληνιστί υποχρεωτικές κοινωνικές απομονώσεις ή και "αυτόβουλες" λόγω φόβου αυτοαπομονώσεις, ναι μεν ήταν για την κοινωνία, την οικονομία, τον ανθρώπινο ψυχισμό, τον πολιτισμό αρνητικά πρωτόγνωρες και δυσβάστακτες, αλλά έδωσαν σε πολλές περιπτώσεις χρόνο και χώρο "αξιοποίησής" τους με τρόπο δημιουργικό αναστοχαστικό, μερικές φορές χρήσιμο για τον άνθρωπο. Για εμένα ήταν, όπως προείπα, χρόνος επώασης και ολοκλήρωσης του βιβλίου μου, το οποίο, τελικά, ήλθε και ως διέξοδος και θετική αντίδραση στην όλη "μαύρη" εικόνα που επικρατούσε.
2. Ποια είναι η ιστορία που πραγματεύεστε; Ποιος ο σκοπός της ενασχόλησής σας με το θέμα, ποια μηνύματα θέλετε να αναδείξετε;
Το βιβλίο αποτελείται από τρία ευσύνοπτα μέρη, που συνδέονται μεταξύ τους με ...αναδρομικό τρόπο. Η αφήγηση ξεκινά από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, κομβικό χρονικό σημείο, αλλά ανατρέχει αρκετά χρόνια πίσω και καταλήγει στο Πάσχα του 2021. Το κείμενο του οπισθόφυλλου είναι πολύ κατατοπιστικό ως προς το θέμα και τον σκοπό του. Μέσα από τις ιστορίες τεσσάρων ζευγαριών με κοινό συνδετικό κρίκο το λαξεμένο παγκάκι -κεντρικό σκηνικό, όπου σκιαγραφούνται πολλά μηνύματα- αναδεικνύεται ο Αγώνας του Ανθρώπου στη Ζωή με εμφανείς τις κοινωνικές προεκτάσεις, ενώ αναδύονται και σύγχρονοι προβληματισμοί. Το βασικό μήνυμα είναι η μη παραίτηση, όσο δυσχερείς καταστάσεις και αν αντιμετωπίζουμε. Μαχόμαστε για τα απλά, τα ανθρώπινα ή και τα βέλτιστα, τα κάλλιστα, τα κράτιστα, τα ύψιστα, τα μεγαλειώδη.
Εξορύσσουμε το "υπεράνθρωπο" του ανθρώπου, όπως είναι και ο τίτλος του τρίτου μέρους.
" Όπλα" μας ο λόγος και η εμπειρία,
ο πολιτισμός και η παιδεία, η πίστη και η εμβάθυνση στο "εγώ", η καλή ανθρώπινη σχέση και η συμφιλίωση με τη φύση και επάνω από όλα η ΑΓΑΠΗ σε κάθε της έκφανση. Και αυτά με σκοπό απώτερο το άγγιγμα του φωτός, της αρμονίας, της τελείωσης της ανθρώπινης ύπαρξης.
3. Τι σας εμπνέει, ώστε να γράψετε ένα βιβλίο;
Όπως ανέφερα επί τροχάδην και προηγουμένως, η έμπνευση είναι κάτι σχεδόν αχαρακτήριστο ή αόριστο, εξ "ουρανού" ή εκ βάθους καρδίας ή απλώς ανάγκη του συγγραφέα ή όλα αυτά μαζί. Άρα, δύσκολο να αποδοθεί η πηγή της κάπου συγκεκριμένα και αποκλειστικά. Θα ξαναέλεγα, όμως, ότι είναι προ'ι'όν "λογισμού και ονείρου", συνδυασμός φαντασίας και πραγματικότητας. Σαν να έχει ο δημιουργός μέσα του κάτι φυλακισμένο, αλλά ευτυχώς όχι ισόβια, και έρχεται η στιγμή που αυτό αυτοαπελευθερώνεται και κάποτε γίνεται μοίρασμα...
4. Πιστεύετε ότι παίζει σημαντικό ρόλο η ευτυχία ή η δυστυχία στον κοινωνικό περίγυρο, στο περιβάλλον που ζούμε, για να δημιουργήσει κάποιος; Αρκετοί ισχυρίζονται ότι οι δύσκολες καταστάσεις, πόλεμος, φτώχεια, απογοήτευση, οδηγούν στη δημιουργία. Το ενστερνίζεστε εσείς ή δεν σας επηρεάζουν αυτές οι συνθήκες;
4. Πιστεύετε ότι παίζει σημαντικό ρόλο η ευτυχία ή η δυστυχία στον κοινωνικό περίγυρο, στο περιβάλλον που ζούμε, για να δημιουργήσει κάποιος; Αρκετοί ισχυρίζονται ότι οι δύσκολες καταστάσεις, πόλεμος, φτώχεια, απογοήτευση, οδηγούν στη δημιουργία. Το ενστερνίζεστε εσείς ή δεν σας επηρεάζουν αυτές οι συνθήκες;
Οπωσδήποτε αυτή η "αυτοαπελευθέρωση", που προανέφερα, επηρεάζεται από το περιβάλλον που ζούμε, από τις εκάστοτε κοινωνικές και πολιτικοοικονομικές-ιστορικές συνθήκες, που γίνονται αρωγοί στην πνευματική "γέννα". Εξάλλου, ο άνθρωπος είναι "παιδί" του κοινωνικού πλέγματος κάθε εποχής. Η ευτυχία ή η δυστυχία γύρω μας τυλίγει και εμάς, μας αγκαλιάζει, λες και θέλει να τη γνωρίσουν και άλλοι... Πολλοί οδηγήθηκαν και οδηγούνται στη δημιουργία (συγγραφή, ζωγραφική, μουσική σύνθεση, στιχουργία, θέατρο, κινηματογράφο και κάθε άλλη τέχνη) λόγω ζοφερών καταστάσεων. Τότε μάλλον "βουτάει" κάποιος μέσα του ευκολότερα ή αναγκαστικά. Ζει κάτι πιο βαθιά και έντονα, στοχάζεται και προβληματίζεται, αξιολογεί τις μνήμες του και την πάλη του με αξίες, προκλήσεις, κανόνες και αρχές, αναλογίζεται τον αγώνα του για τον έρωτα, την οικογένεια, το επάγγελμα, το κοινό καλό, αναθεωρεί, απορρίπτει... προσπαθεί να βρει απαντήσεις και να στείλει μηνύματα αισιόδοξα, επιλέγοντας την ουσία και την πραγματική αξία ανθρώπων, αντικειμένων, καταστάσεων, γεγονότων, βλέποντας μέσα από το σκοτάδι το φως, όπως φαίνεται αναγκαία αυτή η διαδικασία και στον καιρό της τωρινής πανδημίας. Και σε περιόδους ευτυχίας -ας μην αναλύσουμε τον όρο- είναι δυνατή η δημιουργία, γιατί είναι αναγεννητικό αίσθημα. Αυτά νιώθω και εγώ σε τέτοιες συγκυρίες. Θα έλεγα συμπληρωματικά ότι πολλές φορές μπορώ με κάποιον τρόπο να αποστασιοποιηθώ από τις εκάστοτε συνθήκες, να νιώσω ένα φανταστικό φράγμα εμπρός μου και να δημιουργήσω.
5. Αν και η πανδημία μας στέρησε τις ωραίες εκδηλώσεις, τις βιβλιοπαρουσιάσεις, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες τον δημιουργό, είχαμε ένα θετικό: την αύξηση της αναγνωσιμότητας. Ο κόσμος διάβασε περισσότερο (τα επίσημα στατιστικά στην Ελλάδα δίνουν ένα ποσοστό της τάξης των 8% να διαβάζουν!) Γιατί πιστεύετε ότι δεν διαβάζουν οι Έλληνες; Και τι θα μπορούσε να κάνει η πολιτεία για τη φιλαναγνωσία;
5. Αν και η πανδημία μας στέρησε τις ωραίες εκδηλώσεις, τις βιβλιοπαρουσιάσεις, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες τον δημιουργό, είχαμε ένα θετικό: την αύξηση της αναγνωσιμότητας. Ο κόσμος διάβασε περισσότερο (τα επίσημα στατιστικά στην Ελλάδα δίνουν ένα ποσοστό της τάξης των 8% να διαβάζουν!) Γιατί πιστεύετε ότι δεν διαβάζουν οι Έλληνες; Και τι θα μπορούσε να κάνει η πολιτεία για τη φιλαναγνωσία;
Βρίσκω ενθαρρυντικό το ότι μέσα στην πανδημία αυξήθηκε η αναγνωσιμότητα, έστω και λίγο. Δεν με ξενίζει αυτό, το βλέπω σαν φυσικό, υγιές επακόλουθο της κατάστασης, θετική αντίδραση στο αρνητικό, στο νοσηρό, ακόμη και για αυτούς που αντιμετώπισαν ή αντιμετωπίζουν σοβαρή ασθένεια ή βιώνουν τον θάνατο δικών τους...όσο και αν ακούγεται υπερφίαλο. Γνωρίζω περιπτώσεις που συμβαίνει. Είθε να μπορούν πολλοί να βρίσκουν διέξοδο στο διάβασμα, έστω και σαν τρόπο αψήφησης και πνευματικής κατανίκησης της ιδέας του "τέλους". Όσο για το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό των βιβλιόφιλων στην Ελλάδα, θα μπορούσαν να είναι πολλά τα αίτια. Βρίσκονται πρώτον στην οικογένεια, στη σύνθεσή της, στην κοινωνικοοικονομική, μορφωτική, πολιτισμική της ταυτότητα, στη στάση ζωής των μελών και δη των γονέων - δώρο πολύτιμο αλλά και πλήρης ευθυνών η γονε'ι'κή ιδιότητα... Κατά δεύτερο λόγο συνδιαμορφωτής των πενιχρών ποσοστών αναγνωσιμότητας είναι η κοινότητα, ο τόπος κατοικίας και η κοινωνία με την ευρύτερη συλλογική της έννοια, δηλαδή το ισχύον αξιακό της σύστημα, όπου σχεδόν "θεοποιείται" το χρήμα και τα υλικά αγαθά (που αυτονόητα χρειάζονται για αξιοπρεπή ζωή) και υποβαθμίζονται τα ψυχοπνευματικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα (απαραίτητα για το ευ ζην). Μεγάλη ευθύνη για το έλλειμμα φιλαναγνωσίας, βέβαια, φέρει το εκπαιδευτικό σύστημα, τα σχολεία και οι σχολές όλων των βαθμίδων και κάθε σχολική- τεχνολογική-πανεπιστημιακή μονάδα χωριστά, δίχως να υποτιμώ την προσωπική ευθύνη στην ακαδημα'ι'κή, ενήλικη ζωή. Περισσότερο από όλους το θέμα αφορά στην πολιτεία, εφ' όσον εκείνη χαράσσει την εκπαιδευτική πολιτική και την κατεύθυνση και ποιότητα του μεταλαμπαδευόμενου και παραγόμενου πολιτισμού στη χώρα και στον κόσμο, θα έλεγα. Αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, κυρίως ανθρωποκεντρικά, θα έπρεπε να "δείχνουν με το δάκτυλο" τον σωστό δρόμο της φιλαναγνωσίας, να ωθούν στην αγάπη για το διάβασμα. Επίσης, εκτός από την κατάλληλη, επαναλαμβανόμενη επιμόρφωση, από την κοινωνική αναγνώριση και το επαρκές οικονονομικό κίνητρο όλων των "Δασκάλων", επιβάλλεται η παροχή μέσων-εργαλείων ποικιλότροπης ενίσχυσης του έργου όλων των Λειτουργών Παιδείας και Πολιτισμού, ώστε να γίνονται πράγματι αγαθοποιοί "τεχνίτες" στην απόκτηση ικανών γνώσεων και δεξιοτήτων ζωής, στη "σμίλευση" ψυχών, στην "εμφύσηση" ιδανικών στους νέους και στις νέες. Ο Δάσκαλος έχει τη δύναμη, με γνώση, πίστη και αγάπη για το λειτούργημά του και για το παιδί, να κάνει "θαύματα", όσο ουτοπικό και αν ακούγεται αυτό, ιδίως στην εποχή μας. "Φωλιές", "κυψέλες", προγράμματα φιλαναγνωσίας υπάρχουν σε σχολεία, βιβλιοθήκες, πολιτιστικούς συλλόγους, αλλά επείγει η επέκτασή τους και η σθεναρή, αφειδώλευτη στήριξή τους από την πολιτεία.
Να προσθέσω πως δεν είναι άμοιρα ευθυνών τα τηλεοπτικά δρώμενα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έντυπης ενημέρωσης. Και για να μην "νίπτουν τας χείρας τους", είναι ζητούμενο και δυνατό να συμβάλλουν στην αύξηση της αναγνωσιμότητας, ουσιαστικά στην εκστρατεία αγάπης για το βιβλίο.
Να προσθέσω πως δεν είναι άμοιρα ευθυνών τα τηλεοπτικά δρώμενα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έντυπης ενημέρωσης. Και για να μην "νίπτουν τας χείρας τους", είναι ζητούμενο και δυνατό να συμβάλλουν στην αύξηση της αναγνωσιμότητας, ουσιαστικά στην εκστρατεία αγάπης για το βιβλίο.
Από παιδί ακόμη οι λέξεις για εμένα ήταν "μαγικές", ζωντανός και κάπως μυστηριώδης θησαυρός, που ήθελα να εξερευνήσω. Και στην οικογένεια και στο σχολείο τις έψαχνα, τις ανακάλυπτα, τις εσωτερίκευα, τις χρησιμοποιούσα, τις άφηνα να πολλαπλασιαστούν, να πετάξουν... Στην οικογένειά μου άκουγα τα "ορθόδοξα" ελληνικά, τη βλάχικη και την ποντιακή διάλεκτο αλλά και λίγα ρωσικά και τουρκικά και αυτά λόγω της καταγωγής των γονιών μου. Η περιέργεια και η τάση μου να βρίσκω το νόημα ή τα νοήματα μέσα και πίσω από τις λέξεις, να ερμηνεύω, να συσχετίζω, να βρίσκω συνώνυμα ή και να ψιλομεταφράζω ήταν έντονες. Μάθαινα γρήγορα και χαιρόμουν, γιατί μου άνοιγαν παράθυρα σε έναν αχανή, άυλο κόσμο ιδεών. Έδειξα έφεση στις ξένες γλώσσες και έτσι αργότερα έμαθα πολύ καλά αγγλικά, γερμανικά και μέτρια γαλλικά. Γλώσσες που αγάπησα και μίλησα με ευκολία οι δύο πρώτες, που παραμένουν μέσα μου, παρά τη δικαιολογημένη φθορά λόγω χρόνου και μη τακτικής χρήσης. Η ελληνική, όμως..! Είναι η κορωνίδα για εμένα, λες και κατοικοεδρεύουν πλουσιοπάροχα οι λέξεις της στο είναι μου, στον νου και στην καρδιά μου και παρουσιάζονται μπροστά μου, όταν τις καλώ, πλήρεις ωραιότητας και σπουδαιότητας, έτοιμες να με βοηθήσουν να εκφράσω ό,τι θέλω. Για αυτό τις χρησιμοποιώ στη γραφή μου με μεράκι, τις φαντάζομαι σαν ζωγραφιές, που ομολογούν κάτι σημαντικό, ουσιαστικό, ωραίο, αληθινό. Με γοητεύει και η λογοπλασία, κυρίως σύνθετων λέξεων. Ίσως σε αυτό είμαι επηρεασμένη από τη γερμανική γλώσσα, που είναι πλούσια, δεκτική και ανοικτή σε τέτοιες λέξεις.
7. Πιστεύεται, ότι σήμερα οι λέξεις που χρησιμοποιεί καθημερινά ο Νεοέλληνας είναι μερικές δεκάδες (δεν ξεπερνούν τις 80!) μπροστά στον πλούτο της νεοελληνικής γλώσσας. Σας ανησυχεί αυτό;
Επιθυμία και ευχή μου είναι να μπορεί ο καθένας μας να χρησιμοποιεί όχι μόνο λίγες δεκάδες λέξεων, αλλά πολύ περισσότερες. Να το ποθεί αυτό, να μελετά, να διαβάζει εκλεκτά βιβλία και να το επιτυγχάνει. Όχι μόνο για το αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά και για την ψυχή του, για την ίδια του την ύπαρξη. Μορφώνει προσωπικότητες, διευρύνει το πνεύμα η γλώσσα και ειδικά η ελληνική. Όχι μόνο δεν πρέπει να συρρικνωθεί η γλώσσα μας, αλλά να δείξει παντού το μεγαλείο της και τι κρύβεται πίσω από τα διαμάντια της: ένδοξη και ματωμένη ιστορία, ανυπέρβλητος πολιτισμός, πανανθρώπινες αξίες και αυτά εκφρασμένα με τον καλύτερο γλωσσικό τρόπο. Και εδώ η οικογένεια και το σχολείο παίζουν πρωτεύοντα ρόλο. Οι γονείς που διαβάζουν και έχουν ευρύ λεξιλόγιο είναι θετικά πρότυπα για τα παιδιά τους. Σχετικά με το σχολείο, να αναφέρω για παράδειγμα τα εργαστήρια δημιουργικής γραφής, που δεν είναι, όμως, αρκετά...
Με γαλούχησε κυρίως η λεγόμενη κλασσική λογοτεχνία. Γενικότερα, ποιος να πρωτοαναφερθεί..; Παλαμάς, Ρίτσος, Ελύτης, Βάρναλης, Καζαντζάκης, Παπαδιαμάντης, Σωτηρίου, Δέλτα, Δημουλά.... Σιμόν ντε Μποβουάρ, Ντίκενς, Χέμινγουε'ι', Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Μπρεχτ, Γκιμπράν, Κρισναμούρτι, Μπουκάι...Θα ξεχώριζα τον Ρίτσο, τον Ελύτη, τον Καζαντζάκη, τη Δημουλά, τον Ουγκώ, τον Τολστόι. Τους θαυμάζω, τον καθένα, την καθεμία για διαφορετικούς λόγους, που δεν είναι της παρούσης. Με εντυπωσιάζουν και σύγχρονοι, όπως ο Χωμενίδης, για παράδειγμα. Έχω διαβάσει και πολλά βιβλία παιδαγωγικής και ψυχολογίας και μερικά φιλοσοφίας, που θεωρώ ότι θα ήταν ωφέλιμο να διαβάζουν όλοι/όλες, αν είναι δυνατόν. Θέλω να σημειώσω ότι δεν νιώθω να επηρεάζομαι από κάποιον συγκεκριμένα, δεν ακολουθώ κάποια "λογοτεχνική σχολή". Εννοώ ότι η ουσία των δημιουργημάτων των συγγραφέων είναι αυτό που έχει ενσταλαχθεί σαν απαύγασμα μέσα μου, ταξιδεύοντας στο υποσυνείδητο, όχι κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της γραφής τους.
9. Έχετε την άποψη ότι οι άνθρωποι των γραμμάτων πρέπει να "βγαίνουν μπροστά" σε εποχές, που οικονομικές και πολιτικές συγκυρίες κλονίζουν τα θεμέλια της κοινωνίας;
Είναι κατά κάποιον τρόπο υποχρεωμένοι οι άνθρωποι των γραμμάτων να το κάνουν αυτό. Να δίνουν κάτι από το "φως" τους, χωρίς να θεωρούνται γκουρού. Η άμεση εμπλοκή τους στα πολιτικά και οικονομικά δρώμενα δεν είναι εύκολη, γιατί πολεμούν από άλλο μετερίζι. Όμως το να μένουν αμέτοχοι και αθέατοι αδικεί την ιδιότητά τους. Χρειάζεται θάρρος και τόλμη, ελεύθερη σκέψη και γενναία ψυχή, για να "βγαίνουν μπροστά". Δεν μιλώ για "στρατευμένη τέχνη", που είναι δικαίωμα, βέβαια. Και σίγουρα σέβομαι διαφορετικές γνώμες επ'αυτού και "αποχές" ακόμη, ιδιαίτερα αν υφίστανται σοβαροί προσωπικοί λόγοι. Αυτό που σίγουρα μπορούν να πράττουν οι άνθρωποι του πνεύματος,της διανόησης είναι να παρεμβαίνουν στα τεκταινόμενα έστω μέσα από τα έργα τους έμμεσα, να μιλούν μέσα από τις δημιουργίες τους. Μπορούν να συνδιαλεχθούν, να αναλύσουν, να συνθέσουν, να "προτείνουν" διακριτικά σε ιθύνοντες και σε κέντρα λήψης αποφάσεων τρόπους λύσεων των προβλημάτων, αλλά κυρίως να γίνουν "γέφυρες" στη μετάβαση των ανθρώπων από το "μαύρο" στο "λευκό". Αλίμονο αν δεν ήταν μέλημα των ανθρώπων των γραμμάτων η αποφυγή ενός καταστροφικού κλονισμού των κοινωνικών θεμελίων!
10. Στην Ελλάδα ελάχιστοι συγγραφείς-λογοτέχνες βιοπορίζονται από την έκδοση των βιβλίων τους. Θεωρείτε ότι οι λογοτέχνες της επαρχίας στερούνται αυτής της δυνατότητας, διότι δηλαδή δεν είναι στο "κλεινόν άστυ" ή για άλλους λόγους;
10. Στην Ελλάδα ελάχιστοι συγγραφείς-λογοτέχνες βιοπορίζονται από την έκδοση των βιβλίων τους. Θεωρείτε ότι οι λογοτέχνες της επαρχίας στερούνται αυτής της δυνατότητας, διότι δηλαδή δεν είναι στο "κλεινόν άστυ" ή για άλλους λόγους;
Είναι αλήθεια ότι η συγγραφή δεν αποτελεί βιοποριστικό μέσον παρά για ελάχιστους στην Ελλάδα. Και για τους δημιουργούς της επαρχίας είναι πολύ δυσκολότερο να βιοπορίζονται μέσα από την τέχνη τους. Ασφαλώς η πρωτεύουσα και η συμπρωτεύουσα παρέχουν πολλές ευκαιρίες για κατάλληλες γνωριμίες και ποικίλους τρόπους προβολής, ώστε να επιτευχθεί αυτός ο βιοπορισμός μέσω της εμπορικότητας. Εκεί κτυπά όχι μόνον η οικονομική καρδιά της Ελλάδας αλλά με κάποιον τρόπο και η πολιτισμική, υδροκέφαλα μεν, αλλά Ναι. Τα λογοτεχνικά "φυτώρια" στην επαρχία δεν καταφέρνουν να ανθίσουν, όσο θα έπρεπε και όσο θα τους άξιζε, ίσως και λόγω των "περίεργων" συνθηκών των μικρών κοινωνιών... Χρειάζεται πολλαπλάσια προσπάθεια από τους συγγραφείς της επαρχίας. Προσπάθεια που εξαρτάται κατά βάση από το περιβάλλον, αλλά παράλληλα και από τις συνθήκες της προσωπικής ζωής του κάθε δημιουργού και από την ένταση της επιθυμίας του για αναγνώριση, από το μέχρι πού αντέχει να φθάσει, για να γίνει ευρέως γνωστός, από το πόσο θα πολεμήσει, για να κατακτήσει το φαινομενικά αδύνατο, να ζήσει το "θαύμα", όπως θα έλεγαν και οι ήρωες στο "λαξεμένο παγκάκι". Η προσωπική ευθύνη, η ψυχική θέληση, η πρωτοβουλία, η αγωνιστική δυναμική είναι σοβαρές παράμετροι για όποια επιτυχία, αν και δεν αρκούν πάντα. Είναι, πάντως, άδικο να μαραζώνει η επαρχία και σε αυτόν τον τομέα. Χρειάζεται και εδώ ειδική πολιτειακή μέριμνα...
ας πούμε δημιουργία κατάλληλων πολιτιστικών θεσμών πανελλήνιου βεληνεκούς.
11. Το διαδίκτυο βοηθάει στην ανάδειξη του έργου ενός λογοτέχνη;
ας πούμε δημιουργία κατάλληλων πολιτιστικών θεσμών πανελλήνιου βεληνεκούς.
11. Το διαδίκτυο βοηθάει στην ανάδειξη του έργου ενός λογοτέχνη;
Το διαδίκτυο είναι στη ζωή μας. Μπορεί να συμβάλλει στην ανάδειξη του έργου ενός λογοτέχνη, αλλά δεν ξέρω το βάθος και την έκταση του αποτελέσματος. Απαιτούνται προσωπικές επαφές, συνεχείς προσπάθειες. Ίσως και εδώ παίζει ρόλο και ο τόπος που ζει και δραστηριοποιείται ο λογοτέχνης, πρωτεύουσα απέναντι στην επαρχία, εννοώ. Γενικά για την ανάδειξη του έργου θα έπρεπε να μετρά και η προσωπική καλλιέργεια, η όλη πνευματική ακτινοβολία του δημιουργού. Όλα κρίνονται. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι συνετό να αγνοείται η δύναμη του διαδικτύου, αλλά το δυνατόν να αξιοποιείται.
12. Ανάμεσα σε ένα έντυπο βιβλίο και σε ένα ηλεκτρονικό τι θα διαλέγατε;
12. Ανάμεσα σε ένα έντυπο βιβλίο και σε ένα ηλεκτρονικό τι θα διαλέγατε;
Δεν απορρίπτω το ηλεκτρονικό βιβλίο, αλλά θα διάλεγα το έντυπο, την αίσθηση της αφής επάνω στο χαρτί, το χάιδεμα των φύλλων, το γύρισμα των σελίδων, την άμεση, χειροπιαστή επαφή, τη "συνομιλία" σχεδόν ζωντανά με τους ήρωες. Μπορείς να κοιμηθείς αγκαλιά με ένα βιβλίο, όχι με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ρομαντικό...;
13. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από το "Το λαξεμένο παγκάκι";
13. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από το "Το λαξεμένο παγκάκι";
Το πιστεύω το βιβλίο μου.
Το αγάπησα.
Γνωρίζω ότι, για να πραγματωθούν οι προσδοκίες, απαιτείται κόπος πολύς, όπως, για να ολοκληρωθεί ένα έργο, δεν αρκεί η έμπνευση, αλλά χρειάζεται δουλειά πολλή, προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια, κέντημα-κτένισμα κάθε σειράς και παραγράφου... κυνήγι της τελειότητας, που δεν αγγίζεται... Δεν εξαρτάται μόνο από εμένα το αποτέλεσμα και η εκπλήρωση των επιθυμιών. Οι αναγνώστες κρίνουν ένα βιβλίο, για αυτό εύχομαι εκείνοι και εκείνες να αγαπήσουν το "λαξεμένο παγκάκι". Αυτοί/αυτές αποφασίζουν για την πορεία του. Δεν αγνοώ, βέβαια, τη σωστή προώθηση από κάθε ειδικό και ειδήμονα. Ευκταίο να πιστέψουν στο βιβλίο μου όσοι μπορούν να καταφέρουν μία σοφή, μελετημένη προβολή, αφού ο δημιουργός ούτως ή άλλως φροντίζει το "παιδί" του.
14. Ποιο το μήνυμα σας στους αναγνώστες μας και στους βιβλιόφιλους;
14. Ποιο το μήνυμα σας στους αναγνώστες μας και στους βιβλιόφιλους;
Δεν είναι λίγα τα μηνύματα που κρύβονται στις σελίδες του βιβλίου μου. Έχω αναφερθεί ήδη σε αυτά. Έτσι και αλλιώς θα τα νιώσουν οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες, όταν το διαβάσουν. Θα ερμηνεύσουν, θα αξιολογήσουν, θα επιλέξουν... Ας μου επιτραπεί να παροτρύνω τους αναγνώστες σας και όλους τους βιβλιόφιλους, τον καθένα, την καθεμία ξεχωριστά να συνεχίζουν το διάβασμα. Και οι μη μυημένοι ας μην απαρνούνται τα βιβλία. Αυτά μεγάλωσαν γενιές και γενιές, φώτισαν τον νου πολλών, στάλαξαν βάλσαμο σε καρδιές, έπλασαν πολιτισμούς... Και γιατί όχι, όσοι/όσες κάπως θα το ήθελαν, μα δεν τολμούν, ας επιχειρήσουν να συγγράψουν! Κάπου μέσα τους, στα "μονοπάτια" του μυαλού και στα "κουκούλια" της ψυχής "κοιμούνται" λέξεις μαγικές, ιδέες, νοήματα, μηνύματα... Είναι και αυτός ένας τρόπος να σμίξει ο κόσμος, να μονοιάσει ...! Θα κλείσω με μια πασχαλινή ευχή, που έχω αφιερώσει σε φίλους και φίλες, αλλά επιθυμώ να τη διαβάσουν περισσότεροι:
"Σε όλες τις γλώσσες, των λαών, των συναισθημάτων, του φωτός, το αδύνατον διαρκεί ως ελπίδα, ως πίστη, ως άνοιγμα αγάπης. Στη δική μας γλώσσα το αδύνατον ονομάζεται Ανάσταση", κατά τον Ελύτη. Κατάκτηση του ανέφικτου θα το ονόμαζα εγώ, ό,τι σημαίνει αυτό για κάθε Άνθρωπο. Αυτό σας εύχομαι! Χρόνια πολλά, τυλιγμένα με υγεία, Αγάπη, χαρά και στολισμένα με όλα τα ευγενικού είδους επιθυμητά αγαθά!
Σας ευχαριστώ πολύ!
****
Gallery
