του Γιώργου Καραμπελιά | Από την Ρήξη Σεπτεμβρίου 2021 (φ. 171) που μόλις κυκλοφόρησε
Το τελευταίο διάστημα παρακολουθώ έκπληκτος τις συστηματικές επιθέσεις της κυρίας Μαρίας Ευθυμίου, που έχει πλέον αναγορευτεί στη μιντιακή μας ιστορικό(;), εναντίον του Κολοκοτρώνη και, εκ του αντιθέτου, τα διθυραμβικά σχόλιά της για τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Διαβάζουμε σε συνέντευξή της στο Insidestory την
οποία αναπαρήγαγαν πολλές ιστοσελίδες:[1]
«… Αυτό που οδήγησε την επανάσταση σε δύο κύκλους εμφυλίων ήταν η επιδίωξη του Θ. Κολοκοτρώνη να την ελέγξει πολιτικά. Τελικά, ο Κολοκοτρώνης και οι Πελοποννήσιοι ηττήθηκαν, γι’ αυτό και φυλακίστηκαν από τους αντιπάλους τους το 1825 στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, στην Ύδρα
Ο Κολοκοτρώνης μπήκε στη διαδικασία διεκδίκησης της εξουσίας εκ μέρους των ‘στρατιωτικών’ στηριγμένος στο γεγονός ότι είχε νικήσει, το καλοκαίρι του 1822, τον Δράμαλη στα Δερβενάκια, κάτι που εκτίναξε το κύρος και τη δύναμη του ίδιου, αλλά και των ‘στρατιωτικών’ απέναντι στους ‘πολιτικούς’.
Με τις κινήσεις του να ελέγξει την Εθνοσυνέλευση του Άστρους, κατηγορήθηκε ότι επεδίωκε να εγκαθιδρύσει ‘γκοβέρνο μιλιτάρε’, δηλαδή στρατιωτική κυβέρνηση. Θα μπορούσε να είχε επιτύχει, αλλά χειρίστηκε το πράγμα αφρόνως και τελικά
απέτυχε, την ίδια ώρα που ο Ιμπραήμ Πασάς και οι Αιγύπτιοι έμοιαζε πως συνέτριβαν την Επανάσταση, με μεγάλο κίνδυνο να ακολουθήσει γενική σφαγή.
… ένας άνθρωπος, ο οποίος πράγματι στα Δερβενάκια έσωσε την Επανάσταση, δρα μετά με τρόπο βλαπτικό για αυτήν…».
Τέτοια παρανάγνωση της ιστορικής αλήθειας είναι πράγματι εντυπωσιακή. Η κυρία Ευθυμίου ξεπερνάει και την κυρία Ψιμούλη που είχε κατασυκοφαντήσει σε βιβλίο της τους Σουλιώτες (βλέπε σχετικά το βιβλίο μου, Συνωστισμένες στο Ζάλογγο). Ωστόσο, το βιβλίο της κ. Ψιμούλη αποτελούσε μια ιστορική έρευνα για τους Σουλιώτες, ενώ αντίθετα η κυρία Ευθυμίου διακινεί αυτές τις απόψεις της με τη μεγαλύτερη ευκολία και χωρίς τεκμηρίωση σε συνεντεύξεις και ομιλίες, όπως δύο πρόσφατες εκτενείς συνεντεύξεις της στον δημοσιογράφο Μάκη Προβατά[2].
Στο απόσπασμά της η πραγματικότητα όχι απλώς διαστρέφεται αλλά αντιστρέφεται εντελώς. Ο Κολοκοτρώνης κατηγορείται συνήθως για το ακριβώς αντίθετο, ότι δηλαδή δεν εγκαθίδρυσε μαζί με τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο αυτό το περιβόητο «γκοβέρνο μιλιτάρε» και επέτρεψε στους κοτζαμπάσηδες και τον Μαυροκορδάτο να πυροδοτήσουν τον εμφύλιο. Και αυτό το έκανε διότι ήθελε να αποφύγει τις εμφύλιες διαμάχες στις οποίες και σύρθηκε κυριολεκτικά.
Πράγματι, τρεις φορές μέσα στο 1821, οι «στρατιῶτες ἐπῆραν ὅλοι τὰ ἄρματα διὰ νὰ σκοτώσουν ὅλους τοὺς ἄρχοντας», λέει στα Απομνημονεύματά του, και θα τους εμποδίσει ο ίδιος: Στα Βέρβαινα τους σταμάτησε λέγοντας πως: «… ἂν σκοτώσωμεν τοὺς προεστούς, θὰ εἰποῦν οἱ Βασιλεῖς, ὅτι τοῦτοι εἶναι … Καρβονάροι, καὶ τότε ἠμποροῦν νὰ βοηθήσουν τὸν Τοῦρκο». Ιδιαίτερα κατά τους πρώτους επαναστατικούς μήνες, οι διαθέσεις του λαού ήταν πολύ εχθρικές απέναντι στους κοτζαμπάσηδες και τους Φαναριώτες «Ὁ λαὸς εἶχε πάντοτε σκοπὸ νὰ σκοτώσει =τοὺς ἄρχοντας».
Όμως η Εθνοσυνέλευση στο Άστρος Κυνουρίας άρχισε στις 10 Απριλίου και κράτησε μέχρι τις 30 Απριλίου του 1823, δηλαδή σχεδόν δύο χρόνια πριν την αποβίβαση του Ιμπραήμ, στις 26 Φεβρουαρίου 1825, στη Μεθώνη.
Επιπλέον προβαίνει σε μια ανοιχτή διαστρέβλωση όταν λέει πως «Με τις κινήσεις του να ελέγξει την Εθνοσυνέλευση του Άστρους, κατηγορήθηκε ότι επεδίωκε να εγκαθιδρύσει ‘‘γκοβέρνο μιλιτάρε’’, δηλαδή στρατιωτική κυβέρνηση… και τελικά απέτυχε, την ίδια ώρα που ο Ιμπραήμ Πασάς και οι Αιγύπτιοι έμοιαζε πως συνέτριβαν την Επανάσταση, με μεγάλο κίνδυνο να ακολουθήσει γενική σφαγή».
Όμως η Εθνοσυνέλευση στο Άστρος Κυνουρίας άρχισε στις 10 Απριλίου και κράτησε μέχρι τις 30 Απριλίου του 1823, δηλαδή σχεδόν δύο χρόνια πριν την αποβίβαση του Ιμπραήμ, στις 26 Φεβρουαρίου 1825, στη Μεθώνη. Ο δε Κολοκοτρώνης θα παραδοθεί μόνος του στην Κυβέρνηση, θα συλληφθεί στις 23 Ιανουαρίου του 1825, και θα φυλακιστεί στον Προφήτη Ηλία, στην Ύδρα, ενώ ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που επίσης παραδόθηκε, θα εγκλειστεί στην Ακρόπολη και θα δολοφονηθεί στις 5 Ιουνίου 1825. Και όμως, η ιστοριολογούσα κυρία Ευθυμίου μας πληροφορεί πως ο Κολοκοτρώνης «τελικά απέτυχε, την ίδια ώρα που ο Ιμπραήμ Πασάς και οι Αιγύπτιοι έμοιαζε πως συνέτριβαν την Επανάσταση, με
μεγάλο κίνδυνο να ακολουθήσει γενική σφαγή»!!!
Η κυβέρνηση του Γεώργιου Κουντουριώτη θα διορίσει ως αρχηγό της εκστρατείας εναντίον του Ιμπραήμ τον… Υδραίο πλοίαρχο Κυριάκο Σκούρτη· για άλλη μια φορά, ο δαιμόνιος μυστικοσύμβουλος του ναυάρχου, ο Μαυροκορδάτος, τον είχε πείσει να επιλέξει τον πλοίαρχο ώστε να αποκλειστεί η επιστροφή του Κολοκοτρώνη. Έτσι, στη μάχη στο Κρεμμύδι, στις 7 Απριλίου 1825, οι Έλληνες ηττήθηκαν με 600 νεκρούς και, στις 25 Απριλίου, ο αιγυπτιακός στόλος κατέλαβε τη νήσο Σφακτηρία, φονεύοντας 350 από τους 800 υπερασπιστές της, και ανάμεσα στους νεκρούς, ο Αναγνωσταράς, ο φιλέλληνας Ιταλός κόμης Σανταρόζα, ο Aναστάσιος Tσαμαδός. Παρών ήταν και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.
Έτσι, μόλις τον Μάιο του 1825 απελευθερώνεται ο Κολοκοτρώνης:
«Σὰν εἶδαν τὸν κίνδυνον τῆς πατρίδος μᾶς ἐλευθέρωσαν… Ἔτσι μ ̓ ἔκαμαν γενικὸν Ἀρχηγόν».
Και τότε ο γέρος του Μοριά θα κρατήσει ζωντανή τη φλόγα της Επανάστασης μέχρι το Ναβαρίνο και την έλευση του Καποδίστρια. Εφαρμόζοντας έναν γενικευμένο κλεφτοπόλεμο όχι μόνο σταμάτησε το κύμα της προσκύνησης στους Τούρκους με το «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» αλλά έφθειρε και τις δυνάμεις του εχθρού:
«…ἔδωκα διαταγὴ νὰ κτυποῦν ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη· μᾶς ἤφερναν κεφάλια, καὶ ἐπλήρωνα ἕνα τάλλαρο τὸ κεφάλι… τοὺς ἐκτυποῦσαν τοὺς Τούρκους καὶ τοὺς ἐσκότωναν καὶ τοὺς ἔπαιρναν πότε 20, πότε 30, 40 μουλάρια, καὶ ἔτζι ἐζοῦσαν,
διατὶ μισθὸν δὲν ἐπῆραν».
Και όμως η κ. Ευθυμίου αποσιωπά εντελώς αυτό τον υπεράνθρωπο αγώνα ακριβώς γιατί θέλει να αποδώσει τη σωτηρία της Επανάστασης αποκλειστικά στο Ναβαρίνο.
Παράλληλα εκθειάζει τον Μαυροκορδάτο, παρότι, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες των αυτοπτών, αποτέλεσε κυριολεκτικώς τον «δαίμονα» του Εμφυλίου Πολέμου… Όμως η κ. Ενθυμίου τον βρίσκει «τον σημαντικότερο πολιτικό της Επανάστασης του 1821, τον πολύγλωσσο, οραματιστή, ιδεολόγο, βαθιά μορφωμένο, διορατικό άνδρα που έπαιξε ρόλο όσο κανείς στις πολιτικές, ιδεολογικές, διπλωματικές εξελίξεις του αγώνα» (Ρίζες και θεμέλια, σ. 211-212)
«Το παράστροφο φρόνημα του ποστέλνικου (του Μαυροκορδάτου) έπραττε αυτόακριβώς: ευεργετούσε το ιστορικό μέλλον της χώρας φαρμακώνοντας συνάμα την Επανάσταση, που ήταν το λίκνο αυτού του μέλλοντος», Κωστής Παπαγιώργης, ‘Τα Καπάκια’Ας δούμε τι γράφει γι’ αυτόν ο Φιλικός, αγωνιστής του 1821, συγγραφέας και συνεργάτης του Καποδίστρια, Νικόλαος Σπηλιάδης:
«Υπέρτατος άρχων της Ελλάδος δια την απειρία των Ελλήνων ως προς την νέαν τάξιν των πραγμάτων και δια την περί το διαιρείν επιτηδειότητά του… θα καταδιαιρέσει τους Έλληνας, και θα καταστήσει θέατρον εμφυλίων πολέμων και ταραχών την Ελλάδα, και θα την ρίψει εις μυρίας συμφοράς…»
Άλλωστε οι εθνικές ήττες που προκάλεσαν οι εμφύλιοι θα καθιστούν αναγκαίους τους μηχανισμούς της προστασίας και ο ρεαλισμός θα ταυτίζεται με την υποταγή, καθώς είχε υπονομευτεί οποιαδήποτε άλλη αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση!
Γράφει με εξαιρετική οξυδέρκεια ο Κωστής Παπαγιώργης:
«Το παράστροφο φρόνημα του ποστέλνικου (του Μαυροκορδάτου) έπραττε αυτόακριβώς: ευεργετούσε το ιστορικό μέλλον της χώρας φαρμακώνοντας συνάμα την Επανάσταση, που ήταν το λίκνο αυτού του μέλλοντος (Τα καπάκια)».
Όσο για το γκοβέρνο μιλιτάρε, το προωθούσαν οι Άγγλοι φίλοι του για τον ίδιο. Γράφει σχετικά ο διοικητής της Κεφαλονιάς Τζέιμς Νάπιερ, τον οποίο μάλιστα είχε προτείνει ο Βύρων ως αρχιστράτηγο του ελληνικού στρατού:
«Η ελληνική κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να ασχολείται με συντάγματα … Ο Πρίγκηπας Μαυροκορδάτος θα έπρεπε να γίνει δικτάτορας· οι επιτυχίες του τού προσφέρουν κάθε δικαίωμα γι’ αυτή την υψηλή θέση, και σήμερα οι άνδρες, τα όπλα, τα χρήματα της Ελλάδας θα έπρεπε να τεθούν κάτω από την υπηρεσία του (Roderick Beaton, Byron’s War…)».
Ο Μαυροκορδάτος θα έπρεπε να καταστεί και στρατιωτικός ηγέτης, έστω και με αγγλικό δεκανίκι, ώστε να μπορεί να εφαρμόσει το περιβόητο «γκοβέρνο μιλιτάρε». Αλλά αυτή η απόπειρα είχε ήδη συντριβεί στο καταστροφικό φιάσκο της Μάχης του Πέτα.
***
Δυστυχώς δεν έχουμε εδώ τη δυνατότητα να αναφερθούμε σε άλλα από τα αναρίθμητα ιστορικά ατοπήματα, παρασιωπήσεις και διαστρεβλώσεις της Μαρίας Ευθυμίου, ιδιαίτερα στο βιβλίο-συνέντευξη Ρίζες και θεμέλια, όπως η αναγόρευση της Αγγλίας σε σχεδόν αποκλειστικό σωτήρα της Επανάστασης(!) και η πλήρης αποσιώπηση του ρόλου της Ρωσίας και των αγωνιστών. Έτσι δεν αναφέρει καν τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1829 ή τον ρόλο της κλεφτουριάς στην Επανάσταση και την προετοιμασία της. Δεν αναφέρονται καν η Αράχωβα, ο Καραϊσκάκης, ο Κανάρης, αλλά εξαντλητικά μόνον οι Αμερικανοί φιλέλληνες ή ο Κάνινγκ!
Μέχρι σήμερα, κανένας άλλος, ακόμα και οι πλέον σκληροτράχηλοι εθνομηδενιστές ιστορικοί, δεν τολμούσε να στραφεί απροκάλυπτα ενάντια στον μεγάλο ηγέτη της Επανάστασης και να του προσάψει αποκλειστικά την ευθύνη για τους εμφυλίους πολέμους. Στην χειρότερη περίπτωση προσπαθούσαν απλώς να υποβαθμίσουν τον ρόλο και την παρουσία του Κολοκοτρώνη. Η κυρία Ευθυμίου, θέλοντας ίσως να γίνει αρεστή σε κάποιους κύκλους με μεγάλη επιρροή και ενισχυόμενη από την «υπεροψίαν και μέθην» που έχει προκαλέσει η μιντιακή της εκτίναξη, προχώρησε πολύ πιο πέρα.
Και το μεγαλύτερο σκάνδαλο είναι το γεγονός ότι αυτές οι ιστορικές «απρέπειες» απέναντι στο 1821 δεν επισημαίνονται από κανέναν από τους συστημικούς ιστορικούς. Αλλά βέβαια «κόρακας κοράκου μάτι…»
Ωστόσο, σε έρευνα του ΚΕΦΙΜ, του ομοϊδεάτη της κ. Ευθυμίου Αριστείδη Χατζή[3], 89,6% των Ελλήνων αναγνωρίζουν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και 3,6% τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Λέτε η κ. Ευθυμίου να τους αλλάξει γνώμη; Ή μήπως έχει ξεχάσει την κατάληξη της κ. Ρεπούση;
[1] «Μαρία Ευθυμίου: Δέκα πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για την ελληνική επανάσταση», www.larissapress.gr/2021/01/31/maria-efthymiou-deka-pragmata-pou-prepei-na-gnorizoume-gia-tin-elliniki-epanastasi/
[2] Ρίζες και θεμέλια. Οδόσημα της Ιστορίας του Ελληνισμού (Εκδόσεις Πατάκη, 2020) και Μόνο λίγα χιλιόμετρα. Ιστορίες για την Ιστορία (Εκδόσεις Πατάκη, 2017).
[3] ΚΕΦΙΜ, «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;», kefim.org/pos-vlepoun-oi-ellines-to-1821/
από το ΑΡΔΗΝ -ΡΗΞΗ