11.4.21

Περιμένοντας τον Γκοντό (SAMUEL BECKETT)

Περιμένοντας τον Γκοντό (En attendant Godot) είναι ο τίτλος θεατρικού έργου (1948) του Σάμιουελ Μπέκετ, στο οποίο οι χαρακτήρες περιμένουν έναν άνθρωπο που... δεν έρχεται ποτέ. Η απουσία αυτή του Γκοντό έχει αποτελέσει το θέμα για πάμπολλες ερμηνείες του έργου από την πρώτη του θεατρική παρουσίαση.

Υπόθεση του έργου
Δύο άνδρες, ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν, συναντιούνται κοντά σε ένα δένδρο. Συζητάνε για διάφορα θέματα και ανακαλύπτουν ότι περιμένουν έναν άνδρα, που ονομάζεται Γκοντό. Όσο περιμένουν, εμφανίζονται άλλοι δυο, ο Πότζο και ο Λάκι: ο πρώτος πηγαίνει στην αγορά για να πουλήσει τον δεύτερο, που είναι δούλος του. Ο Πότζο συζητάει με τον Βλαντιμίρ και τον Εστραγκόν όσο ο Λάκι τους διασκεδάζει και στη συνέχεια φεύγουν. Στη συνέχεια, εμφανίζεται ένα αγόρι που λέει στο Βλαντιμίρ ότι είναι αγγελιαφόρος του Γκοντό: ο Γκοντό δε θα ‘ρθει σήμερα, αλλά σίγουρα θα έρθει αύριο. Αφού φύγει το αγόρι, οι δυο άνδρες αποφασίζουν να φύγουν, αλλά δεν μετακινούνται καθώς πέφτει η αυλαία.

Το επόμενο βράδυ, ο Βλαντιμίρ κι ο Εστραγκόν συναντιούνται ξανά κοντά στο δέντρο περιμένοντας τον Γκοντό. Εμφανίζονται ξανά ο Λάκι και ο Πότζο, μόνο που αυτή τη φορά ο πρώτος είναι μουγγός κι ο δεύτερος τυφλός. Ο Πότζο δε θυμάται τη συζήτηση με τους δυο άνδρες το προηγούμενο βράδυ, φεύγει μαζί με το Λάκι και οι δυο άνδρες συνεχίζουν να περιμένουν. Το αγόρι ξανάρχεται για να πει ότι ο Γκοντό δε θα ‘ρθει, αλλά επιμένει ότι δε μίλησε χτες με το Βλαντιμίρ. Οι δυο άνδρες αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν, προσπαθώντας να κρεμαστούν από το δέντρο, αλλά αποτυγχάνουν, γιατί σαν σχοινί έχουν μόνο τη ζώνη του ενός. Αποφασίζουν να φύγουν, αλλά η αυλαία πέφτει και κανείς από τους δυο δεν έχει φύγει από τη θέση του.

Η ταυτότητα του Γκοντό
Είναι ίσως το πιο γνωστό έργο του Ιρλανδού δραματουργού, το οποίο έχει δεχθεί πολλές ερμηνείες και συζητήσεις για την ταυτότητα του Γκοντό. Μια ερμηνεία είναι ότι πρόκειται για την αγγλική λέξη God (θεός) και τη συχνή γαλλική κατάληξη -ot, κάτι που θα έδινε μια μεταφυσική διάσταση στο έργο. Οι δυο χαρακτήρες περιμένουν την άφιξη μιας υπερβατικής φιγούρας που θα τους σώσει, αλλά δεν έρχεται ποτέ. Ο ίδιος ο Μπέκετ πάντα αρνιόταν αυτή την ερμηνεία, ενώ σε επιστολή του το 1952 ανέφερε ότι ούτε ο ίδιος είχε σκεφτεί ή γνώριζε «ποιος είναι ο Γκοντό».

Μια στιγμή στη μέρα (Απόσπασμα από το έργο “Περιμένοντας τον Γκοντό”)

ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Τούτη τη στιγμή, όμως, σε τούτη εδώ την άκρη, η ανθρωπότητα ολόκληρη είμαστε εμείς, είτε μας αρέσει είτε όχι. Ας σπεύσουμε να επωφεληθούμε, λοιπόν, πριν είναι πολύ αργά! Ας εκπροσωπήσουμε επάξια κι εμείς για μια φορά τη σιχαμένη φάρα είς την οποίαν μάς έριξε η μαύρη μας μοίρα! Τι λες και συ; (Ο Εστραγκόν δε λέει τίποτα.) Είναι βέβαια αλήθεια ότι καθήμενοι εδώ με τα χέρια σταυρωμένα και σταθμίζοντας τα υπέρ και τα κατά τιμάμε εξ ίσου το είδος μας. Η τίγρη δεν κάθεται ποτέ να το σκεφτεί, ή τρέχει να βοηθήσει τους ομοίους της, ή χώνεται στην πλησιέστερη λόχμη. Αλλά το θέμα δεν είν’ αυτό. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς εδώ, μάλιστα, ιδού ή απορία. Και έχουμε την ευτυχία να ξέρουμε την απάντηση. Ναι, μέσα σ’ αυτή την απέραντη σύγχυση, ένα είναι ξεκάθαρο: Περιμένουμε να έρθει ο Γκοντό….
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Ά, ναι.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Ή το σκοτάδι. Το βέβαιο είναι πως οι ώρες είναι ατελείωτες, κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, και είμαστε αναγκασμένοι να τις σκοτώνουμε με διάφορα καμώματα που, πώς να το πω, που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μοιάζουν λογικά, μέχρι που μάς γίνονται συνήθεια. Θα μου πεις, βέβαια, πως το κάνουμε για να μη χάσουμε τα λογικά μας. Αναμφισβήτητα. Μήπως όμως δεν έχουμε κιόλας χαθεί στα αέναα κι ανήλιαγα αβυσσαλέα βάθη; Αυτό λέω καμιά φορά με το νου μου . Παρακολουθείς το συλλογισμό μου ;
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Όλοι μας γεννιόμαστε τρελοί. Και μερικοί παραμένουν διά βίου.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Ανέβασε τα βρακιά σου.
EΣΤΡΑΓΚΟΝ: Ά ναι.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Λοιπόν, φεύγουμε;
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Πάμε.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Είπε κατά τις τρεις. (κοιτάζουνε στο δέντρο). Βλέπεις κανένα άλλο;
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Τι είναι;
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Δεν ξέρω. Ιτιά.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Που ΄ναι τα φύλλα;
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Θα μαραθήκανε.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Δεν κλαίει πια.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Ή ίσως δεν είναι η εποχή.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Μου φαίνεται περισσότερο σα θάμνος.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Χαμόδεντρο.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Σα θάμνος.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Α! Τι υπαινίσσεσαι; Πως ήρθαμε σε λάθος μέρος;
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Θα ‘πρεπε να βρίσκεται εδώ.
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Δεν είπε στα σίγουρα πως θα ‘ρχότανε.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Κι αν δεν έρθει;
ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΣ: Θα ξανάρθουμε αύριο.
ΕΣΤΡΑΓΚΟΝ: Και ύστερα μεθαύριο.

Επιμέλεια: LECTURES BUREAU
ΠΗΓΗ: 1. WIKIPEDIA
               2. Περιμένοντας τον Γκοντό (απόσπασμα), 1953
3. https://tetragwno.gr

Εικόνα: https://tetragwno.gr/wp-content/uploads/2020/10/Magnum-Photos-Samuel-Beckett-Paris-1964-photograph-by-Henri-Cartier-Bresson-.jpg



https://www.lecturesbureau.gr/1/2515/