19.1.21

Η ΝΕΑ ΕΦΕΣΟΣ ή ΣΤΟΥΠΙ και οι Ρωμαϊκοί βωμοί στον ...Άη Γιώργη -ΦΩΤΟ

Στο αρχείο μας, έχουμε κρατήσει δημοσίευμα της εφημερίδας ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΤΟΠΙΚΗ του εκδότη ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ που ζει στο ιστορικό χωριό,  που έχει βαθιές ρίζες στους αιώνες σύμφωνα με τα ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή του ΔΙΟΥ και στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου, αριστερά της Ν. Εφέσου προς την περιοχή Μελίσσι, με τα ωραία πλατάνια που περιστοιχίζουν το μικρό εκκλησάκι.
 Άραγε το εκκλησάκι έχει συμβολικό χαρακτήρα σε σχέση με την τοποθεσία των ρωμαϊκών ευρημάτων; 
Σύμφωνα με το δημοσίευμα 6-9-2001 οι ανασκαφές ενδεχομένως να φέρουν στο φως και άλλα ευρήματα. Από τότε ως τα σήμερα φυσικά ανασκαφές δεν έγιναν.

ΦΩΤΟ: Θεοχάρης Μπικηρόπουλος

Στην περιοχή της Νέας Εφέσου υπήρχε κατά την αρχαιότητα η πόλη Ακεσαμεναί με ιδρυτή τον Ακεσαμενό που μνημονεύεται από τον Όμηρο. Στην ίδια περιοχή υπάρχει και ο τύμβος των 25.000 Μακεδόνων που σκοτώθηκαν στη Μάχη της Πύδνας.
Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, το χωριό βρισκόταν στην πλαγιά της Τούμπας, με το όνομα "Παλιόχωρα". 
Αργότερα όμως και με παρέμβαση του τότε Δεσπότη, έφυγαν από αυτή την τοποθεσία επειδή στην περιοχή παρατηρούνταν μεγάλη παιδική θνησιμότητα και εγκαταστάθηκαν στον βάλτο.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Νέα Έφεσος ήταν οικισμός και ονομάστηκε Σπη, από το τουρκικό όνομα ενός φυτού της περιοχής που απορροφούσε το νερό του βάλτου.
 Ο επίσκοπος Παρθένιος Βαρδάκας περιγράφει (πριν από τα 1912) το χωριό και λέει ότι βρίσκεται στην εύφορη πεδιάδα του Αίσωνα κοντά στη σιδερένια γέφυρα που κατασκεύασαν οι Τούρκοι και σημειώνει ότι το όνομα Στουπί -κατά συγκοπή Σπη - προέρχεται από την εγχώρια παραγωγή κάνναβης (στουπί). 
Με αυτό φτιάχνουν σχοινιά πλοίων, αλιευτικά δίχτυα, χονδρά λινά υφάσματα και πανιά πλοίων.

Ο περιηγητής Λέων Εζέ αναφέρει το χωριό με την ονομασία Στουπί. Χαρακτηριστικά λέει ότι έχει 50 σπίτια, μια παλιά εκκλησία του Αγίου Προδρόμου, βρέθηκαν μνημεία από μάρμαρο και βυζαντινές επιγραφές.

Το Σπι, σύμφωνα με τον Τρύφωνα Ευαγγελίδη, είχε 230 κατοίκους γύρω στο 1910 .
Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα το χωριό αποτελούνταν από 60 περίπου σπίτια και αριθμούσε περίπου 380 κατοίκους, που ασχολούνταν με τη γεωργία και κτηνοτροφία.
Το 1924 ήρθαν και εγκαταστάθηκαν γύρω από την Τούμπα η πρώτη ομάδα και το 1927 η δεύτερη ομάδα προσφύγων από την Έφεσο της Μ. Ασίας. Το 1926 το χωριό ονομάστηκε Στουπί και το 1953 πήρε το επίσημο όνομά του Νέα Έφεσος.

Η Νέα Έφεσος διοικητικά ανήκει στο δήμο Δίου - Ολύμπου και αποτελεί το ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα (Δ. δ. Νέας Εφέσου). Η απόσταση από την Κατερίνη είναι 7 χιλιόμετρα.

Αριθμεί 1.859 κατοίκους (με βάση την απογραφή του 2011), που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι αγρότες.
Ο οικισμός το 1953 από Στουπί ή Στουπείον μετονομάστηκε σε Νέα Έφεσο , εξαιτίας της εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων από την περιοχή της αρχαίας Εφέσου γύρω από την Τούμπα. Ήδη από τα Βυζαντινά χρόνια υπήρχε στην πλαγιά της Τούμπας χωριό εντοπίων κατοίκων, με το όνομα Παλιοχώρα.
 Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ο οικισμός μεταφέρθηκε στα πεδινά και μετονομάστηκε σε Στουπί ή Σπη, από το όνομα ενός φυτού με το οποίο οι κάτοικοι κατασκεύαζαν σχοινιά και πανιά πλοίων.





ΦΩΤΟ: Θεοχάρης Μπικηρόπουλος

ΦΩΤΟ: Θεοχάρης Μπικηρόπουλος



Με πληροφορίες και από το 
https://el.wikipedia.org