διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από πρωινή ανορεξία, βραδινή υπερφαγία (κατανάλωση 25% της ημερήσιας πρόσληψης τροφής μετά το βραδινό γεύμα) και αϋπνία.
Κατά βάση, θεωρούταν ως δυσπροσαρμοστική απόκριση στο στρες που αφορά κυρίως σε άτομα με παχυσαρκία με αρκετές, ανεπιτυχείς προσπάθειες απώλειας βάρους. Πράγματι, περίπου 28% των παχύσαρκων ατόμων εμφανίζουν αυτήν την συμπεριφορά και είναι μάλιστα και βασικός παράγοντας που εμποδίζει τον έλεγχο του βάρους.
Από το 2013 εντάσσεται στις διαταραχές σίτισης και πρόσληψης τροφής του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου για τις Ψυχιατρικές Διαταραχές , 5η έκδοση (American Psychiatric Association, 2013).
Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:
- επανειλημμένα επεισόδια νυχτερινής σίτισης, με κατανάλωση τροφής αμέσως μετά τον ύπνο ή με υπερβολική κατανάλωση τροφής μετά το βραδινό γεύμα
- η κατανάλωση τροφής γίνεται συνειδητά
- το άτομο θυμάται ότι κατανάλωσε τροφή
- η νυχτερινή σίτιση δεν εξηγείται βάσει εξωτερικών επιδράσεων (πχ. αλλαγές στον κύκλο ύπνου- αφύπνισης του ατόμου)
- η νυχτερινή σίτιση δεν εξηγείται βάσει τοπικών κοινωνικών συνηθειών
- προκαλεί σημαντική ενόχληση στο άτομο
- έχει ως αποτέλεσμα την έκπτωση της λειτουργικότητας του σε βασικούς τομείς της ζωής του (επαγγελματικά, κοινωνικά, διαπροσωπικά κτλ)
Συνήθως, λόγω ανορεξίας τις πρωινές ώρες το άτομο παραλείπει το πρωινό γεύμα, τρώει ένα ελαφρύ μεσημεριανό και επικεντρώνεται στο βραδινό, το οποίο λόγω της προηγούμενης ασιτίας είναι ιδιαίτερα πλούσιο. Το άτομο μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο άγχους και θλίψης που οδηγούν σε αυπνία, η οποία ανακουφίζεται πρόσκαιρα με τη λήψη τροφής κοκ. Παρατηρείται, ακόμη, κάποια άτομα να καθυστερούν τον ύπνο προκειμένου να μπορέσουν να καταναλώσουν περισσότερο φαγητό και άλλα να διακόπτουν τον ύπνο για να «συμπληρώσουν»¨αυτό που λείπει.
Τι λείπει όμως στην πραγματικότητα;
Το σύνδρομο νυχτερινής σίτισης παρατηρείται συχνά σε ανθρώπους με έντονο αίσθημα μοναξιάς, ανίας, με έντονο στρες και εθισμό σε συγκεκριμένες τροφές (πχ. πατατάκια, σοκολάτα), ελλείψει των οποίων, δεν μπορούν ή δυσκολεύονται να κοιμηθούν. Σαφώς υπάρχουν και προδιαθεσικοί παράγοντες που έχουν συνδεθεί με το σύνδρομο, καθώς το συναντάμε ανάμεσα σε πρώτου βαθμού συγγενείς.
Πώς θα σταματήσω τις νυχτερινές επισκέψεις στο ψυγείο;
Καταρχάς είναι σημαντικό να γίνει μια αξιολόγηση ώστε να αποκλειστούν άλλες σχετικές διαταραχές, όπως πχ διαταραχή υπερφαγίας (στην οποία το άτομο καταναλώνει υπερβολικές ποσότητες φαγητού εν αντιθέσει με την νυχτερινή σίτιση όπου οι ποσότητες μπορεί να είναι φυσιολογικές) ή παραϋπνία με συνδεόμενη με τον ύπνο πρόσληψη τροφής (όπου η λήψη φαγητού είναι ακούσια και δεν υπάρχει καμία ανάκληση του γεγονότος). Από εκεί και πέρα το άτομο χρειάζεται τόσο ψυχολογική υποστήριξη προκειμένου να διερευνήσει τις σκέψεις που το ωθούν στο φαγητό αλλά να μάθει εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων του όσο και υποστήριξη από διατροφολόγο προκειμένου να υιοθετήσει ένα σωστό πρόγραμμα διατροφής που θα καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες του αλλά δεν θα είναι και επιβλαβές για την υγεία του.
Κάποιες γενικά χρήσιμες συμβουλές είναι:
- Να κοιμάμαι επαρκώς
- Αποφεύγω τη χρήση ουσιών εάν δεν μου το συστήσει ο γιατρός μου
- Να ρυθμίσω την διατροφή μου με τρόπο που να ικανοποιεί τις σωματικές μου ανάγκες
- Να τρώω έστω ένα μικρό πρωινό ακόμα κι αν δεν πεινάω
- Να απομακρύνω από το σπίτι τις τροφές που με δελεάζουν
- Να περιορίσω την κατανάλωση καφεΐνης, νικοτίνης και αλκοόλ
- Να «διαβάζω» τα σήματα του οργανισμού μου πριν εξαντληθεί
- Να έχω στο νου μου ότι εάν δεν χορτάσω με το βραδινό μπορώ να φάω ένα μικρό σνακ
- Εάν μετά το σνακ εξακολουθώ να πεινάω θα πρέπει να αναρωτηθώ γιατί πεινάω (βιολογικά ή συναισθηματικά), τι προσπαθώ να καλύψω
- Να αναβάλλω για 5΄ την παρόρμηση για φαγητό
- Βρίσκω μία εναλλακτική δραστηριότητα για αυτήν την περίπτωση, πχ τηλέφωνο σε αγαπημένο πρόσωπο
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Allison, K. C., & Tarves, E. P. (2011). Treatment of night eating syndrome. The Psychiatric clinics of North America, 34(4), 785–796. doi:10.1016/j.psc.2011.08.002
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Stunkard, A. J., Grace, W. J., & Wolff, H. G. (1955). The night-eating syndrome: a pattern of food intake among certain obese patients. The American journal of medicine, 19(1), 78-86.
Ιωάννα Μαυρίδου
https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/psyxikes-diataraxes/diatrofikes-diataraxes/7317-syndromo-nyxterinis-sitisis-giati-ksypnao-sti-mesi-tou-ypnou-gia-na-fao.html