μυστικό παλμό και χάρη ταυτόχρονα, τον έρωτα που πυρπολεί τον άνθρωπο και τον τρελαίνει, καθώς και την απάρνηση του πάθους, με το μεγαλείο και τη μελαγχολία της. Μιλούν για το πόσο ηρωικό είναι να σκοτώσει κανείς μέσα του τον δράκο του πόθου, αλλά και για την «αγρία χαρά» εκείνου που επιλέγει να ζει μέσα στο βάσανό του. Ο Νοσταλγός τού επέκεινα, ο αθεράπευτα μελαγχολικός Παπαδιαμάντης, βλέπει τον γήινο έρωτα ως συγκαλυμμένο ναρκισσισμό, ενώ θεωρεί πως οι μόνες στιγμές αληθινής ευτυχίας για τον άνθρωπο γεννιούνται από τον έρωτα προς το θείο. Είναι αυτές οι μυστικές στιγμές, ωστόσο, που αποδίδονται από τον μεγάλο τεχνίτη με εξόχως γήινο και αισθησιακό τρόπο.
Στη μελέτη της η Αγγέλα Καστρινάκη επιχειρεί να φωτίσει τα αινιγματικά παπαδιαμαντικά κείμενα, με οδηγό τα πανανθρώπινα και τα χριστιανικά σύμβολα. Όμορφες κόρες, κάτω από τη γοητευτική τους όψη αποκαλύπτονται επικίνδυνα στοιχειά του νερού, και νεαροί άντρες κρύβουν κάποτε μέσα τους τη βία του αρπακτικού, ακόμα και τον ίδιο τον διάβολο. Η θάλασσα και η λίμνη, η φωτιά, τα λουλούδια, οι σπηλιές, τα άστρα κι η σελήνη δεν είναι μονάχα διάκοσμος του φυσικού κόσμου, παρά αποτελούν σημεία που οδηγούν βαθύτερα στο νόημά του. Παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο ο Παπαδιαμάντης χειρίζεται το θέμα του προπατορικού αμαρτήματος, η μελετήτρια υποστηρίζει ότι ο συγγραφέας έμμεσα αλλά επίμονα υποβάλλει την ανάγκη αποφυγής του σαρκικού έρωτα και της τεκνογονίας, που μόνο δεινά προσθέτουν στον κόσμο, κινούμενος έτσι στα όρια της αποδεκτής χριστιανικής πίστης.
Κωνσταντίνος Χρηστομάνος, «Η κερένια κούκλα», Αγγέλα Καστρινάκη: «Σαν τις μυγδαλιές». Ιδέες και σύμβολα στην «Κερένια κούκλα»,https://bit.ly/2YaMnUV
Η Κερένια κούκλα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου είναι ένα έργο με θέμα τον έρωτα, την τρυφερότητα, τον πόθο. Με έναν νεαρό άντρα που άθελά του γλυκοβλέπει ένα κορίτσι που κοκκινίζει. Με το ερωτευμένο κορίτσι να έλκεται ακαταμάχητα ενώ πρέπει να αντισταθεί. Με τη μοιραία στιγμή ανάμεσά τους, που κάνει ωστόσο μια αμυγδαλιά αιφνιδίως να ανθίσει. Με εύθυμους γλεντζέδες και φλύαρο λαϊκό κόσμο. Με λιβάδια γεμάτα λουλούδια αλλά και με πένθιμα δωμάτια αρρώστιας. Με τους δυο νέους να αγκαλιάζονται μισοναρκωμένοι από ευτυχία σε ένα κατώφλι. Με μια αμείλικτη τιμωρία… Ένα μυθιστόρημα για τη γλύκα του έρωτα και για την πίκρα από τη σύντομη διάρκεια της ζωής. Ένα κορυφαίο έργο της ελληνικής πεζογραφίας.
Η μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη αναζητά στο μυθιστόρημα τα λανθάνοντα νοήματά του, τα σύμβολα, τις υπόγειες αναφορές σε αρχαία μυστήρια του θανάτου και της αναγέννησης – όλα όσα κρύβονται αριστοτεχνικά κάτω από μια επιφάνεια αθηναϊκής ηθογραφίας. Η Κερένια κούκλα αναδεικνύεται ως ένα υψηλής τέχνης συμβολιστικό έργο, αλλά και ως το πρώτο –και χωρίς συνέχεια για πολύν καιρό– ελληνικό ερωτικό μυθιστόρημα, καθώς αντιμετωπίζει το φαινόμενο του έρωτα στην αυτονομία του.
Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προτείνουν κάθε δεύτερη Παρασκευή, βιβλία που ξεχώρισαν στις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού ή αφορούν επίκαιρα θέματα και συνεισφέρουν στο δημόσιο διάλογο.