O Νίτσε ,ο φιλόσοφος που τόσο επηρέασε τη σκέψη του Νίκου Καζαντζάκη, χρησιμοποίησε στα γραπτά του φράσεις και εκφράσεις, ιστορικά καταξιωμένες και ικανές να απελευθερώνουν νοήματα της σκέψης του με ακατάλυτη ισχύ. Μια απ’ αυτές είναι και η φράση: amor fati. Tην έχει δανειστεί από τον ρωμαϊκό στωικισμό και κυριολεκτικά σημαίνει: έρως/αγάπη του πεπρωμένου/της μοίρας. Μ' αυτή τη φράση καταφάσκει το άνοιγμα στη ζωή ,δηλαδή θέλει να δηλώσει τη συναίνεση, το μεγάλο ναι, ως γενική στάση έναντι της πραγματικότητας.
Ο Σενέκας πιό συγκεκριμένα ,ο μεγάλος δάσκαλος αλλά και εφαρμοστής του Στωικισμού στην πράξη, είναι εκείνος που δίδαξε τον Νίτσε το “amor fati” καί μ' αυτόν τον τρόπο -πέραν των άλλων -τον βοήθησε να προσπεράσει και να αγνοήσει την δυστυχία, την κακομεταχείριση στα χέρια των κριτικών του και την ασθένειά του – μέχρι σημείου να αισθάνεται βαριεστημένος απ’ όλα αυτά.
Ο άνθρωπος που μεταμόρφωσε τον Ελληνικό Στωικισμό από μια μεταφυσική και θεωρητική αναζήτηση σ’ ένα πρακτικό και ηθικό πρόγραμμα ζωής, σ’ έναν τρόπο να φθάσει κανείς στο summum bonun, μια μη επιδεχόμενη μετάφρασης έκφραση που υποδηλώνει μια ζωή υπέρτατων ηθικών αξιών, όπως αυτές προσλαμβάνονταν από τους Ρωμαίους.
Όμως, ακόμη και χωρίς αυτόν τον στόχο που κανείς δεν φθάνει, είχε να δώσει πρακτικές συμβουλές .Ο Σενέκας ήταν εκείνος δίδαξε τον Montaigne ότι το να φιλοσοφείς είναι να μαθαίνεις πως να πεθάνεις.
Θυμάμαι τη “θεωρία των προσδοκιών” του Danny Kahneman , του Ισραηλινο-Αμερικανού ψυχολόγου ο οποίος έγινε γνωστός για την εργασία του στην ψυχολογία της κρίσης και της λήψης αποφάσεων , καθώς και στα οικονομικά της συμπεριφοράς, για τα οποία τιμήθηκε με το Νόμπελ Μνημείου Οικονομικών Επιστημών το 2002 μαζί με τον Vernon L. Smith που έγραψε :
"Αν σας χαρίσω ένα ωραίο σπίτι και μια Lamborghini, αν σας βάλω 1.000.000 δολάρια στο λογαριασμό σας και σας εξοπλίσω μ’ έναν κοινωνικό κύκλο – κι ύστερα σας τα πάρω όλα πίσω, μετά από μερικούς μήνες – τότε θα βρεθείτε σε πολύ χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι αν τίποτε απ’ αυτά δεν είχε συμβεί πρωτύτερα."
Στο ίδιο μήκος κύματος στην Ένατη Επιστολή του Σενέκα, η χώρα του Στίλβωνος καταλαμβάνεται από τον Δημήτριο,τον αποκαλούμενο και Πορθητή.Τα παιδιά και η γυναίκα του Στίλβωνος φονεύονται.Ο Στίλβων ρωτήθηκε ποιες ήταν οι απώλειές του κι η απάντησή του ήταν : "nihil perditi" , δεν έχασα τίποτε.,"omnia mea mecum sunt", όλα τα αγαθά βρίσκονται μαζί μου.
Ο πολιτικός, ρήτορας, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος καί διδάσκαλος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα, είχε φθάσει στη Στωική αυτάρκεια, στη στιβαρότητα απέναντι στα κακά γεγονότα, την αποκαλούμενη και απάθεια στη Στωική διάλεκτο.Με άλλα λόγια, τίποτε απ’ όσα μπορούσαν να του πάρουν, δεν το θεωρούσε αγαθό. Σ’ αυτό περιλαμβανόταν και η ίδια η ζωή.Η ετοιμότητα του Σενέκα να χάσει τα πάντα εκτεινόταν και στην ίδια του τη ζωή.Υποπτος συμμετοχής σε κάποια συνωμοσία, ο Σενέκας είδε τον αυτοκράτορα Νέρωνα να του ζητά να αυτοκτονήσει.
Η ιστορία λέει ότι εξετέλεσε την ίδια του την αυτοκτονία με παραδειγματικό τρόπο, ατάραχος, σαν να είχε προετοιμασθεί γι’ αυτό κάθε μέρα.
Ο Σενέκας τελείωνε τα δοκίμιά του (που ήταν γραμμένα σε μορφή επιστολής) με το “vale”, που συνήθως κακομεταφράζεται σε “χαίρε”. Έχει την ίδια ρίζα με το valor/αξία, και σημαίνει τόσο “να είσαι ισχυρός (δηλαδή στιβαρός)” όσο και “να είσαι άξιος”.
Ο Σενέκας τελείωνε τα δοκίμιά του (που ήταν γραμμένα σε μορφή επιστολής) με το “vale”, που συνήθως κακομεταφράζεται σε “χαίρε”. Έχει την ίδια ρίζα με το valor/αξία, και σημαίνει τόσο “να είσαι ισχυρός (δηλαδή στιβαρός)” όσο και “να είσαι άξιος”.