Ο Καζαντζάκης έγραψε το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» στην Αίγινα, σε μία από τις σκοτεινότερες περιόδους της ελληνικής Ιστορίας, τη γερμανική κατοχή. «Τις πιο μαύρες μέρες της πείνας ο Νίκος έγραψε το πιο κεφάτο έργο του: τον Αλέξη Ζορμπά!», σημειώνει η Ελένη του. Ο μυθιστορηματικός «Αλέξης Ζορμπάς», ο πιο πολυμεταφρασμένος και πολυταξιδεμένος ήρωας της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, υπήρξε πραγματικό πρόσωπο που πρωτοσυναντήθηκε με τον Καζαντζάκη στο Άγιο Όρος το 1914. Έγιναν φίλοι, συνεργάστηκαν και μέσα από το βιβλίο ο Ζορμπάς, έγινε μύθος και σύμβολο της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» περιέχει μια σχεδόν μυστικιστική δύναμη: Είναι σαν πυξίδα για να βγούμε νικητές από οποιαδήποτε κρίση. Ο Καζαντζάκης έβλεπε τον Ζορμπά του ως μια ενσάρκωση της αγάπης για τη ζωή, μια ψυχή γεμάτη με τόση λαχτάρα, τόση αντοχή, που σπάει τα ανθρώπινα σύνορα, και με τα χέρια ανοιχτά, ζει την κάθε στιγμή λες κι είναι αθάνατος.  |
| Ο Νίκος Καζαντζάκης στο μεταλλείο που είχε με τον Γιώργη Ζορμπά στην Πραστοβά της Μάνης, το 1917. |