του Charles Warnke
Βγες ραντεβού με ένα κορίτσι που δεν διαβάζει. Ανακάλυψε την στη μελαγχολική ζοφερότητα ενός μπαρ του συρμού, ή στο καπνισμένο, ιδρωμένο και αλκοολούχο χώρο ενός club.
Όπου και να την βρεις φρόντισε να είναι με το χαμόγελο στα χείλη και σιγουρέψου ότι αυτό γίνεται πλατύτερο όταν η παρέα της στρέφει αλλού την προσοχή της. Στην πορεία, απασχόλησε την με ελαφριά κουβεντούλα, διάλεξε «πεσιματικές» ατάκες χαμογελώντας αμυδρά και με νόημα. Και ενώ η νύχτα μπαίνει για τα καλά οδήγησε την στην πόρτα της εξόδου. Μην δώσεις σημασία στην όποια αβάσταχτη κούραση μπορεί προς στιγμήν να σε λυγίζει. Φίλησε την κάτω από την τρεμάμενη λάμψη της λάμπας του δρόμου ενώ βρέχει, όπως έχεις δει στις ταινίες, υποκρινόμενος ωστόσο ότι η σκηνή δεν έχει και κάποια ιδιαίτερη σημασία. Πήγαινε την στο διαμέρισμα σου και απάλλαξε τον εαυτό σου από τον ψυχαναγκασμό του «κάνω έρωτα». Απλά πήδηξε την.
Στη πορεία άσε το βιαστικό συμβόλαιο που υπέγραψες –ούτε που κατάλαβες πως- να εξελιχθεί αργά και βασανιστικά σε σχέση. Βρες κοινά ενδιαφέροντα και θέματα προς συζήτηση όπως το σούσι ή η μουσική. Φρόντισε να κτίσεις γύρω από αυτό ένα πολύ γερό οικοδόμημα, πασπαλισμένο με την αίσθηση της αίγλης του ιερού χώρου στον οποίο καταφεύγεις κάθε φορά που η ατμόσφαιρα μεταξύ σας γίνεται χλιαρή και τα βράδια ατελείωτα. Μην σκέφτεσαι ιδιαίτερα και άσε απλώς τους μήνες να περνούν. Πρότεινε της να συζήσετε και άφησε στην ίδια την ευθύνη της διακόσμησης. Αναλώσου σε ανούσιους καβγάδες τύπου «κλείνουμε την κωλοκουρτίνα στην ντουσιέρα για να μην πιάσει μάκα» και άσε να περάσει ένας χρόνος χωρίς να το πάρεις χαμπάρι. Από εδώ και εμπρός ξεκίνα να παίρνεις χαμπάρι.
Στο μυαλό σου στριφογυρνάει η ιδέα ότι είναι μάλλον καιρός να παντρευτείτε, αλλιώς όλη η ιστορία θα είναι χαμένος χρόνος. Κάλεσε την λοιπόν για δείπνο σε ένα υπερπολυτελές εστιατόριο με ονειρική θέα πολύ εκτός των οικονομικών σου δυνατοτήτων. Με μακάριο ύφος ζήτησε από το σερβιτόρο να της φέρει ένα ποτήρι σαμπάνια αφού έχει βάλει μέσα ένα αξιοπρεπές δακτυλίδι. Όταν το προσέξει κάνε της πρόταση με όσο ενθουσιασμό και ειλικρίνεια μπορείς να επιστρατεύσεις. Μην σε νοιάξει ιδιαίτερα αν νοιώσεις την καρδιά σου να χτυπά σαν ταμπούρλο. Το ίδιο ισχύει ακόμα και αν δεν μπορείς να την νοιώσεις καθόλου. Εάν μεσολαβήσει χειροκρότημα κάνε σαν να μην τρέχει τίποτα. Αν κλάψει, χαμογέλασε σαν να είσαι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου. Αν δεν κλάψει κάνε το ίδιο.
Άσε τα χρόνια να περνούν δίχως να δίνεις ιδιαίτερη σημασία. Ασχολήσου με την καριέρα σου, αγόρασε ένα σπίτι, κάνε δύο εντυπωσιακά παιδιά. Προσπάθησε να τα μεγαλώσεις καλά. Σταδιακά μπορείς να αρχίσεις να νοιώθεις αποτυχημένος. Απώλεσε λοιπόν την ύπαρξη σου μέσα σε μια βαρετή μονοτονία, σε μια μονοδιάστατη θλίψη. Πέρασε την κρίση της μέσης ηλικίας. Γέρασε. Στοχάσου πάνω στην ελλιπή πραγματοποίηση των στόχων σου. Κάποιες φορές νοιώσε ευχαριστημένος αλλά κυρίως νοιώσε κενός και ελαφρύς. Κατά την διάρκεια περιπάτων νοιώσε σαν να μην υπάρχει πια επιστροφή ή σαν να είσαι έτοιμος να σε πάρει ο άνεμος. Στο τέλος συμβιβάσου με μια θανατηφόρα ασθένεια και αποδήμησε εις Κύριον αλλά…μόνο αφού έχεις συνειδητοποιήσει ότι με το κορίτσι που δεν διάβαζε η καρδιά σου δεν σκίρτησε ποτέ από οποιοδήποτε πάθος, και κανένας δεν θα γράψει την ιστορία της ζωής σας. Κατά τον ίδιο τρόπο, θα πεθάνει και αυτή μόνο με την αμυδρή και μέτριας έντασης θλίψη ότι η ικανότητα της να αγαπάει έπεσε στο κενό.
Κάνε αυτά τα πράγματα, γαμώτο, γιατί τίποτα δεν είναι χειρότερο από ένα κορίτσι που διαβάζει. Κάνε τα, σου λέω, γιατί μια ζωή στο καθαρτήριο είναι καλύτερη από μια ζωή στην κόλαση. Κάνε τα γιατί το κορίτσι αυτό είναι γνώστρια του λεξιλογίου που μπορεί να περιγράψει αυτή την ακαθόριστη δυσαρέσκεια ως μια ανεκπλήρωτη ζωή. Ένα λεξιλόγιο που αναλύει την εσωτερική ομορφιά του κόσμου και την κάνει δυνατή αναγκαιότητα αντί για φαντασιακή αναζήτηση. Το κορίτσι που διαβάζει έχει πρόσβαση σε ένα λεξιλόγιο που μπορεί να διακρίνει μεταξύ της απατηλής και απαθούς ρητορικής κάποιου που δεν μπορεί να την αγαπήσει, και της άναρθρης απελπισίας κάποιου που την αγαπάει πολύ. Ένα λεξιλόγιο που, γαμώτο, κάνει την κενού περιεχομένου σοφιστεία μου ένα φτηνό κόλπο.
Κάνε τα γιατί το κορίτσι που διαβάζει κατανοεί σύνταξη. Η λογοτεχνία την έχει διδάξει ότι οι στιγμές τρυφερότητας έρχονται σε σποραδικά αλλά αναγνωρίσιμα διαλείμματα. Γνωρίζει επίσης πολύ καλά ότι η ζωή δεν έχει γραμμική πορεία, και θεωρεί δεδομένο ότι η παρακμή ρέει στην ίδια κατεύθυνση με την απογοήτευση. Ένα κορίτσι που έχει εμβαθύνει στη σύνταξη του λόγου αναγνωρίζει στις ακανόνιστες διστακτικές παύσεις ανάμεσα σε δύο ανάσες τη φύση του ψέματος. Επίσης, αντιλαμβάνεται τη διαφορά της μεμονωμένης στιγμής θυμού από την μόνιμη συνήθεια κάποιου να είναι πικρός και κυνικός ανεξάρτητα λόγου ή αιτίας· αυτή η συνήθεια θα παραμείνει ζωντανή και όταν έχει πακετάρει τα πράγματα της, έχει αποχαιρετήσει απρόθυμα, έχει αποφασίσει ότι πρόκειται για παύση και όχι για τελεία και…προφανώς θα συνεχίζεται εις τον αιώνα τον αιώνων αμήν. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για το συντακτικό που ταιριάζει στο ρυθμό και στους κυματισμούς ενός «αγαθού» βίου.
Βγες ραντεβού με ένα κορίτσι που δεν διαβάζει γιατί το κορίτσι που διαβάζει γνωρίζει τη σημαντικότητα της πλοκής, μπορεί να εντοπίσει που τελειώνει ο πρόλογος καθώς και τις αιχμηρές εντάσεις της κορύφωσης. Τις νοιώθει στο πετσί της. Το κορίτσι που διαβάζει θα είναι υπομονετική σε μια διακοπή της δράσης, θα επισπεύσει τη λύση. Μα πάνω απ’ όλα γνωρίζει την αναπόφευκτη βαρύτητα του τέλους. Βρίσκεται στο στοιχείο της. Έχει αποχαιρετήσει χιλιάδες ήρωες με ένα σούβλισμα θλίψης όλο κ’ όλο στην καρδιά.
Μην βγεις ραντεβού με ένα κορίτσι που διαβάζει γιατί τα κορίτσια αυτά είναι που αφηγούνται τις ιστορίες. Εσύ και ο Τζόυς, εσύ και ο Ναμπόκοφ, εσύ και η Γουλφ. Εσύ στη βιβλιοθήκη, στο διάδρομο αναμονής του μετρό, στη γωνία του καφέ, στο παράθυρο του δωματίου σου. Εσύ που αιωνίως κάνεις την ζωή μου αφόρητη. Το κορίτσι που διαβάζει έχει βγάλει έξω το τεφτέρι της ζωής της και είναι γεμάτο νόημα. Προσέχει οι αφηγήσεις της να είναι πλούσιες, το υποστηρικτικό καστ χρωματιστό και η γραμματοσειρά έντονη. Εσύ, το κορίτσι που διαβάζει, με κάνεις να θέλω να είμαι όλα αυτά που δεν είμαι. Αλλά είμαι αδύναμος και θα σε απογοητεύσω, αφού αυτό που έχεις ονειρευτεί είναι καλύτερο από αυτό που είμαι. Δεν θα δεχόσουν ποτέ τη ζωή για την οποία μιλούσα προηγουμένως. Δεν θα δεχόσουν τίποτα λιγότερο από πάθος, τελειότητα και μια ζωή άξια να αφηγηθεί. Αυτό ήταν. Τελείωσα μαζί σου κορίτσι που διαβάζει. Και μην ξεχάσεις με το επόμενο τραίνο να πάρεις και τον Χεμινγκγουέι μαζί σου. Σε μισώ. Δεν φαντάζεσαι πόσο πολύ σε μισώ.
* * *
Ραντεβού δεύτερο: Βγες ραντεβού μ' ένα κορίτσι που διαβάζει
της Rosemarie Urquico (αποτελεί απάντηση στο κείμενο του Warnke)
Βγες ραντεβού μ’ ένα κορίτσι που διαβάζει. Βγες με ένα κορίτσι που ξοδεύει τα λεφτά της στα βιβλία αντί στα ρούχα. Έχει προβλήματα με τις ντουλάπες της επειδή έχει πολλά βιβλία. Βγες με ένα κορίτσι που έχει λίστα με βιβλία που θέλει να διαβάσει.
Βρες ένα κορίτσι που διαβάζει. Θα καταλάβεις αν διαβάζει επειδή θα έχει πάντα ένα αδιάβαστο βιβλίο στην τσάντα της. Θα κοιτάει με αγάπη τα ράφια σε ένα βιβλιοπωλείο, θα είναι αυτή που θα βγάλει μια σιγανή κραυγή όταν βρει το βιβλίο που έψαχνε. Βλέπεις αυτό το κορίτσι που μυρίζει τα βιβλία σε ένα βιβλιοπωλείο με μεταχειρισμένα; Πρόκειται για αναγνώστρια. Δε μπορούν να αντισταθούν να μυρίσουν τις σελίδες, ειδικά αν έχουν κιτρινίσει.
Θα είναι το κορίτσι που θα διαβάζει περιμένοντας στην ουρά για να πάρει καφέ. Κάτσε δίπλα της. Στην αρχή θα σε στραβοκοιτάξει, γιατί τα κορίτσια που διαβάζουν δε θέλουν να διακόπτονται. Ρώτα την αν είναι καλό το βιβλίο.
Κέρνα την άλλο ένα φλιτζάνι καφέ.
Πες της τη γνώμη σου για τον Μουρακάμι. Προσπάθησε να καταλάβεις αν κατάλαβε τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις ή αν το λέει για να φανεί έξυπνη. Ρώτα την αν αγαπάει την Αλίκη κι αν θα ήθελε να ήταν η Αλίκη.
Είναι εύκολο να είσαι με ένα κορίτσι που διαβάζει. Χάρισέ της βιβλία στα γενέθλια, τα Χριστούγεννα και στις επετείους. Δείξε της ότι καταλαβαίνεις ότι τα λόγια είναι αγάπη. Να ξέρεις ότι γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ βιβλίου και πραγματικότητας αλλά θα προσπαθήσει να κάνει τη ζωή της όπως το αγαπημένο της βιβλίο. (…)
Βγες με ένα κορίτσι που διαβάζει γιατί το αξίζεις. Αξίζεις ένα κορίτσι που μπορεί να σου δώσει τον πιο πολύχρωμο κόσμο. Αν θέλεις όλον τον κόσμο και τους κόσμους πίσω από αυτόν, βγες με ένα κορίτσι που διαβάζει.
Ακόμα καλύτερα, βγες με ένα κορίτσι που γράφει.