Για τα άτομα αυτά, οι άλλοι λειτουργούν ως ο καθρέφτης της προσωπικής τους αξίας που τους λέει αν και κατά πόσο καλοί, αποδεκτοί, άξιοι, αγαπητοί ή ωραίοι είναι.
Η εικόνα που έχουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους είναι, στην ουσία, μονίμως αρνητική και ενεργοποιείται ακόμα και στην παραμικρότερη ματαίωση. Για το λόγο αυτό, δεν είναι σε θέση να αντισταθμίσουν την οποιαδήποτε αίσθηση προσωπικής ανεπάρκειας που ενεργοποιείται εντός τους.
Όλοι μας αποζητούμε -και χαιρόμαστε όταν τα εισπράττουμε- την εκτίμηση, το θαυμασμό και τη συμπάθεια των άλλων, και αυτό είναι κάτι το απόλυτα φυσιολογικό. Όταν, όμως, αυτή η επιθυμία επιβεβαίωσης μετατρέπεται σε ανάγκη -και μάλιστα συνεχή και με υψηλό «αντίτιμο»- τότε μπορεί να νιώσουμε υπερβολικά ευάλωτοι ή ακόμα και να καταρρεύσουμε, αν δεν την εισπράξουμε.
Στην ουσία, αυτό που συμβαίνει είναι πως χάνουμε ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του ίδιου μας του εαυτού -την αυτοεκτίμησή μας- εναποθέτοντάς το σε έναν άλλον, του οποίου την εκτίμηση και αποδοχή πρέπει οπωσδήποτε να εισπράξουμε και, μαζί με αυτά, και το χαμένο κομμάτι του εαυτού μας που αντιπροσωπεύει την αυτοεκτίμησή μας.
Μία ζωή με τέτοιους όρους είναι ένας Γολγοθάς ανυπέρβλητος, με ελάχιστη πραγματική χαρά και ηρεμία. Στο τέλος, δεν είμαστε σίγουροι ούτε για τα πραγματικά αισθήματα, αλλά ούτε και για τα πραγματικά μας «θέλω».
Έχουμε αναπτύξει έναν «ψευδή εαυτό» που αντιπροσωπεύει, σχεδόν αποκλειστικά, όλα όσα πιστεύουμε πως οι άλλοι προσδοκούν από εμάς. Αυτό που, επίσης, συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πως προσελκύουμε δίπλα μας άτομα που έχουν ανάγκη να ελέγχουν/εξουσιάζουν με κάθε ευκαιρία τη σχέση τους με τους άλλους, και έτσι η ματαίωσή μας να είναι προδιαγεγραμμένη και συνεχώς ανακυκλούμενη...
Αν το καλοσκεφθούμε, όταν λειτουργούμε με τον τρόπο αυτόν, είμαστε σαν τους πολιτικούς που απεχθανόμαστε, γιατί κι αυτοί λένε σχεδόν πάντα αυτά που θα τους κάνουν αρεστούς και αποδεκτούς και όχι την αλήθεια. Λένε διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές ομάδες ανθρώπων, παίζουν διάφορους ρόλους, κατά περίπτωση, και δεν είναι σχεδόν ποτέ ο αληθινός τους εαυτός.
Την πρακτική αυτή την αναγνωρίζουμε εύκολα στους πολιτικούς, όχι όμως και στον ίδιο μας τον εαυτό.....
Αποδοχή και επιβεβαίωση
Κάθε παιδί, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της ζωής του, έχει ανάγκη την αποδοχή και επιβεβαίωση των σημαντικών προσώπων του περίγυρού του, και συνήθως την έχει.
Σε αρκετές περιπτώσεις, όμως, η αποδοχή, η επιβεβαίωση και η αγάπη αυτή απαιτούν το συντονισμό του παιδιού στα «θέλω» των σημαντικών αυτών προσώπων.
Η αυτοεκτίμησή μας αρχίζει να κτίζεται από την πρώτη μέρα της ζωής μας και η ανάγκη για αποδοχή και επιβεβαίωση δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με την αναζήτηση της αγάπης.
Η αποτροπή μιας συνεχούς ανάγκης επιβεβαίωσης και αποδοχής από τους άλλους σε έναν ενήλικα εξασφαλίζεται μέσα από ένα περίσσευμα αποδοχής και επιβεβαίωσης από την αρχή της ζωής ΧΩΡΙΣ όρους, ανταλλάγματα και αμφισβητήσεις.
Δυστυχώς, η κουλτούρα μας καλλιεργεί στα παιδιά την ανάγκη να εμπιστεύονται πολύ περισσότερο τους άλλους, παρά τον ίδιο τους τον εαυτό.
Οι γονείς αποφασίζουν για το τι θα φάνε, τι θα φορέσουν, με ποια παιδιά θα παίξουν, πώς θα είναι το δωμάτιό τους κ.τ.λ.
– «Τι να φορέσω μαμά;»
– «Ό,τι θέλεις, παιδί μου»
– «Σου αρέσει αυτό, μαμά;»
– «Μα δεν πάει αυτό με το φουστανάκι σου»...
Εάν, όταν το παιδί είναι μικρό και έχει ανάγκη να δοκιμάσει τον εαυτό του και τις δυνατότητές του, υπερπροστατεύεται ή/και εισπράττει συχνά σχόλια του τύπου «Δεν μπορείς, είσαι μικρός» ή «Βιάζομαι, δεν έχω χρόνο, έλα να σου βάλω εγώ τα παπούτσια» κ.τ.λ., η όποια σπίθα αυτοεκτίμησης και αυτονομίας μπορεί να σβήσει.
Το παιδί παύει σταδιακά να εμπιστεύεται τον εαυτό του, άρα και να τον εκτιμά/αγαπά αρκετά για αυτό που πραγματικά είναι, αρχίζοντας να εμπιστεύεται τις εκάστοτε έξωθεν «αυθεντίες»...
Αυτό που θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ως γονείς ή ως μέλλοντες γονείς, είναι πως η αποδοχή και η επιβεβαίωση προς ένα παιδί και, κατ΄επέκταση, προς κάθε άνθρωπο, θα πρέπει να δίνεται απλόχερα, ελεύθερα, αβίαστα και γενναιόδωρα, και όχι μόνο ως ανταμοιβή μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς που εμείς οι ίδιοι επιθυμούμε...
Και όπως γράφει ο Kahlil Gibran σε ένα ποίημά του, αναφορικά με τα παιδιά που χρησιμοποιούνται -έστω και μη εσκεμμένα- από τους γονείς τους ως κτήμα τους:
«Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου.
Είναι γιοί και θυγατέρες της Ζωής που λαχταρούν να τη συναντήσουν.
Έρχονται μέσα από εσένα, αλλά όχι από εσένα.
Και παρόλο που είναι μαζί σου, δεν σου ανήκουν».
Σάββας Ν. Σαλπιστής, Ph.D., Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
Πηγή: i-psyxologos.gr