«Πώς γνωρίζουμε αυτά που γνωρίζουμε για το 1821;» διερωτήθηκε, και για να δείξει τις δύο πλέον διαδεδομένες προσεγγίσεις έγινε πιο παραστατικός. «Η μία προσέγγιση μοιάζει κάπως έτσι», είπε και σήκωσε στην κάμερα του υπολογιστή του μια αναπαράσταση της μορφής του Νικηταρά, «η ηρωική πλευρά της Ιστορίας», ενώ η δεύτερη είναι «όπως την ονομάζω εγώ “τι συνέβη στο μεταξύ”, τα γεγονότα, δηλαδή, με εξαντλητικές λεπτομέρειες», και αυτή τη φορά μάς έδειξε τρεις τόμους από τα απομνημονεύματα του Νικολάου Σπηλιάδη. Οι διαθέσιμες πηγές, είπε ο Μαζάουερ, για την περίοδο είναι πάρα πολλές και συνεχώς έρχονται στην επιφάνεια νέα στοιχεία, ενώ έκανε ιδιαίτερη μνεία στις μελέτες Ελλήνων ιστορικών την τελευταία 20ετία για το 1821.
Ενα από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο ίδιος στο νέο του βιβλίο με θέμα την Ελληνική Επανάσταση, που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2021, είναι ο ρόλος που έπαιξε ο λαός της εποχής, που σήκωσε το βάρος του πολέμου στη σκιά των οπλαρχηγών και των ηρώων. Σε αυτή την πρώτη, άτυπη διαδικτυακή διάλεξη που διοργάνωσε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Αποφοίτων του πανεπιστημίου Κολούμπια, ο Μαρκ Μαζάουερ μίλησε με αδρές γραμμές για το βιβλίο και τις αφορμές για να ασχοληθεί με την περίοδο του ’21.
«Αρχισα να σκέφτομαι για το 1821 μέσα στη δραματική δεκαετία που πέρασε η Ελλάδα. Τι σήμαινε τότε εθνική κυριαρχία, ανεξαρτησία; Σκεφτόμουν την ευρωπαϊκή Ιστορία ως μια κιβωτό που στο ένα άκρο της ήταν το 1821», σημειώνει ο ιστορικός. Η προσφυγική κρίση, που ακολούθησε, τον οδήγησε σε σκέψεις σχετικά με τους πρόσφυγες που «δημιουργούνταν» από τις πολεμικές συρράξεις και τις καταστροφές του ’21, όπως η σφαγή της Χίου.
Από τη Νέα Υόρκη, όπου ζει και εργάζεται τώρα, η υγειονομική κρίση και η σύγκριση Ελλάδας και ΗΠΑ στην αντιμετώπιση της πανδημίας τον έκανε να σκεφτεί ξανά την εποχή του ’21. «Σκεφτόμουν την αντίθεση μεταξύ των δύο χωρών. Ξέρω ότι στην Ελλάδα υπάρχει τώρα μια αύξηση των κρουσμάτων, αλλά και πάλι, η διαφορά είναι εκπληκτική. Η αντιμετώπιση στην Ελλάδα δείχνει μια απίστευτη ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Τι κράτησε τον πόλεμο του 1821; Η ανθεκτικότητα της ελληνικής κοινωνίας», τονίζει.
Το 1823, συνέχισε, με τις εσωτερικές εμφύλιες διαμάχες και αργότερα με την εκστρατεία του Ιμπραήμ πασά, η Ελλάδα βρέθηκε πολύ κοντά στο να χάσει τον πόλεμο. «Πώς κράτησε η Ελλάδα μέχρι τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, το 1827; Ποιος έδωσε χρόνο στην Ευρώπη να αντιδράσει στην πολιορκία του Μεσολογγίου; Ο απλός λαός», κατέληξε ο κ. Μαζάουερ.
Σάκης Ιωαννίδης
https://www.kathimerini.gr/culture/561111661/istories-anthektikotitas-apo-to-1821/