Ο λόγος για τον διάσημο συγγραφέα Pascal Bruckner, ο οποίος έδωσε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες διαλέξεις που έχω παρακολουθήσει ποτέ, στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση.
Βέβαια, ο συγγραφέας εξηγεί ότι δεν θεωρεί ότι ακριβώς δούλεψε, καθώς ήταν συγγραφέας και δεν είχε κάποιον εργοδότη πάνω από το κεφάλι του. Ο εργοδότης θα του θύμιζε τον πατέρα του, ο οποίος ήταν πολύ καταπιεστικός. Παντρεύτηκε, δε, στα 20, αλλά χώρισε στα 22. Και μισούσε την οικογένεια, γιατί στην συντηρητική του οικογένεια θέλανε να τον παντρέψουν με την κόρη του γείτονα από τα 15 του. Και φυσικά έκανε και δύο παιδιά, έναν γιο 42 ετών και μια κόρη 16, που δηλώνει ότι είναι ό,τι καλύτερο έχει κάνει στην ζωή του.
Η σχέση του Bruckner με την φιλοσοφία, ξεκίνησε στα παιδικά του χρόνια. Μεγάλωσε σε μια αυταρχική οικογένεια και η διέξοδος του ήταν η φιλοσοφία και ιδίως ο Σαρτρ: «Με τον Σαρτρ έμαθα την φιλοσοφία της ελευθερίας». Δηλώνει ακόμα ότι «παιδί δεν μπορείς να δράσεις» και συμπληρώνει ότι με την φιλοσοφία σκέφτεσαι την δράση, παρά δρας. «Η φιλοσοφία και η λογοτεχνία ήταν η σωτηρία μου» καταλήγει.
Ποιά είναι όμως η ωφέλεια του υπόλοιπου κόσμου από την φιλοσοφία και την τέχνη; «Σ' έναν κόσμο που έχει αποχριστιανοποιηθεί, ζητούμε από τον καλλιτέχνη και τον φιλόσοφο να μας δώσει λόγο ύπαρξης, πέρα από την υλική ευημερία» απαντάει ο συγγραφέας. Γι' αυτό και στις ευρωπαϊκές δημοκρατικές μας κοινωνίες, όλοι θέλουν να γίνουν καλλιτέχνες. Ο Bruckner αναφέρεται στους αμέτρητους νέους που στην Γαλλία, στις ΗΠΑ και αλλού δηλώνουν ή θέλουν να γίνουν καλλιτέχνες και οι περισσότεροι δουλεύουν γκαρσόνια ή κάνουν άλλες δουλειές. Θυμήθηκε ένα ανέκδοτο: «Ρωτάς μια ωραία γυναίκα τι δουλειά κάνει κι εκείνη σου απαντάει ότι είναι ηθοποιός. –Αλήθεια; Σε ποιό εστιατόριο;»
Υπάρχει, όπως διαπιστώνει με πικρία ο συγγραφέας μια μεγάλη προλεταριοποίηση των καλλιτεχνών. Και σε έναν ηθοποιό που καταφέρνει να γίνει διάσημος αντιστοιχούν χιλιάδες που βίωσαν την ήττα και την αποτυχία.
Ο ΓΑΜΟΣ ΑΠΟ ΕΡΩΤΑ ΚΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΤΩΝ ΓΚΕΪ
Ο συγγραφέας μίλησε και για τα ερωτικά αδιέξοδα της σύγχρονης κοινωνίας. Είναι μια κοινωνία που δημιουργεί πολύ υψηλές προσδοκίες στους ανθρώπους και αυτές οι προσδοκίες δεν πρόκειται ποτέ να εκπληρωθούν. Ο άντρας ζητάει από την γυναίκα να είναι τέλεια επαγγελματίας, τέλεια μητέρα, τέλεια ερωμένη. Και η γυναίκα ζητάει από τον άνδρα να είναι επίσης τέλειος σε όλα. «Μπορούμε να είμαστε εξαιρετικοί» δηλώνει ο Bruckner αλλά είμαστε και άνθρωποι! Και καταλήγει ότι είναι αδιέξοδο και απάνθρωπο αυτό «το ιδεώδες του απόλυτου ερωτικού συντρόφου».
Παράλληλα, ο ίδιος ο γάμος έχει μεταλλαχθεί ως θεσμός από τα μέσα του 20ου αιώνα. Πιο παλιά δεν παντρευόταν κανείς. Τον πάντρευαν οι συγγενείς του και ο σκοπός του γάμου ήταν η αναπαραγωγή. Ο γάμος από έρωτα είναι νέα εφεύρεση. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να ανοίξει ως θεσμός και για τους ομοφυλόφιλους. Δεν θα αλλάξει κάτι στον κλασικό γάμο των ετεροφυλόφιλων, ενώ ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τις έρευνες έχει βρεθεί ότι δεν υπάρχουν μεγαλύτερες παθολογίες σε παιδιά που έχουν μεγαλώσει από ομοφυλόφιλα ζευγάρια σε σχέση με εκείνα των ετεροφυλόφιλων. Παράλληλα, υπογραμμίζει, για να στηρίξει το επιχείρημα του γάμου μεταξύ των ομοφυλόφιλων, ότι σε μια δημοκρατία κρίνουμε ότι «η ισότητα των ατόμων είναι σημαντικότηερη από το πού αυτοί ανήκουν θρησκευτικά ή σεξουαλικά κτλ»
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ
Η οικονομική κρίση έχει κι ένα θετικό, δηλώνει ο Bruckner. «Μας υποχρεώνει να βάλουμε τα ρολόγια στην ώρα τους. Υπάρχει μια αρχή πραγματικότητας και δεν μπορούμε πια να κάνουμε ό,τι θέλουμε». Το μότο «κατανάλωση χωρίς όρια, απόλαυση χωρίς όρια» δεν λειτουργεί, είναι αδιέξοδο. «Οι άνθρωποι έχουν όρια» ξεκαθαρίζει ο συγγραφέας και φιλόσοφος.
Ο Bruckner δηλώνει σοσιαλδημοκράτης και οπαδός του καπιταλισμού μέσα σε ένα καθεστώς πολιτικής ρύθμισης. «Ο Μαρξ ήταν ο μεγαλύτερος υμνητής του καπιταλισμού» δηλώνει, ενώ δηλώνει κάθετα αντίθετος με τον οικονομισμό, στον οποίο ταυτίζονται τόσο οι νεομαρξιστές, όσο και οι νεοφιλελεύθεροι. Με τον οικονομισμό εννοεί μια τάση να εξηγείς τα πάντα με οικονομικούς όρους, ακόμα και τον έρωτα, τον γάμο, μια εξέγερση εναντίον μιας δικτατορίας...
Ούτε την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη της κρίσης και στην Ελλάδα άφησε ασχολίαστη ο Bruckner. Για την Χρυσή Αυγή δήλωσε συγκεκριμένα ότι παρουσιάζει την εξής αντίφαση: «Δανείζεται σύμβολα μιας δύναμης που κατέλαβε την Ελλάδα. Είναι υπερπατριώτες που εξυμνούν αυτούς που βούλιαξαν στην δυστυχία την χώρα τους!»
Ο Pascal Bruckner κάποια στιγμή έπρεπε να τελειώσει την εξαιρετική διάλεξη του, η οποία κράτησε πάνω από 2 ώρες. Και έκλεισε με μια επική φράση του Samuel Becket, που θεωρεί ότι περικλύει το νόημα της ζωής: «Αποτυχία. Αποτυχία ξανά. Και αποτυχία καλύτερη.» Ακολούθησε παρατεταμένο χειροκρότημα.
Γιώργος Σμυρνής
Πηγή: monopoli.gr