Σε αντίθεση με το κοινωνικό, χαρούμενο, φωτεινό, εορταστικό και ευτυχισμένο προφίλ των Χριστουγέννων, που συνήθως προβάλλεται από τα ΜΜΕ, τα Χριστούγεννα καθώς και η Πρωτοχρονιά συμπεριλαμβάνονται για όλο και περισσότερους ανθρώπους στις πιο στρεσογόνες και ψυχικά επιβαρυμένες περιόδους του έτους.
Κάθε χρόνο την περίοδο αυτή, πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από την “κατάθλιψη των εορτών”. Η “κατάθλιψη” ή καλύτερα η “καταθλιπτική διάθεση” έχει χαρακτηριστικά της κοινής κατάθλιψης, με τη διαφορά πως εντείνεται ή εμφανίζεται τις μέρες αυτές. Χαρακτηρίζεται από αισθήματα θλίψης, μελαγχολίας, απογοήτευσης και ματαιότητας, έλλειψη διάθεσης για κοινωνικές επαφές και τάση απομόνωσης.
Το φαινόμενο της “κατάθλιψης των εορτών ”άρχισε να εντείνεται καθώς και να απασχολεί και εκ τούτου να μελετάται, κυρίως από τη δεκαετία του ’80 και ύστερα. Κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο μια και η δεκαετία του ’80 σηματοδότησε τουλάχιστον για την Ευρώπη την αρχή ενός προτύπου καταναλωτικού εορτασμού των Χριστουγέννων που φόρτωνε τους ανθρώπους με επιπλέον υποχρεώσεις, έξοδα, δώρα και προπαντός με την εικόνα του πως θα έπρεπε να είναι, να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται τις μέρες αυτές, ώστε να είναι χαρούμενοι.
Κι ενώ το κοινωνικό πρότυπο εορτασμού επιβάλει κοινωνικότητα και εξωστρέφεια, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που βιώνουν ακόμη περισσότερο μοναξιά τις μέρες αυτές. Συνήθως είναι οι άνθρωποι, οποίοι αναπολούν το παρελθόν, τα παιδικά ή νεανικά Χριστούγεννα, τα οποία μέσα από το ξεθώριασμα των χρόνων κρύβουν ρομαντισμό και νοσταλγία.
Ιδίως αν οι άνθρωποι αυτοί, έχουν χάσει δικούς τους σημαντικούς ανθρώπους αισθάνονται ακόμη πιο μόνοι και θλιμμένοι τις μέρες αυτές. Η πρωτοχρονιά λειτουργεί επιπλέον επιβαρυντικά στην ψυχολογία τους γιατί υπενθυμίζει τον χρόνο-ια που χάνονται, με άλλα λόγια τους υπενθυμίζει τις δικές τους απώλειες.
Επιπλέον δεν είναι λίγοι αυτοί που βιώνουν κούραση ψυχική και σωματική τις μέρες αυτές από τις επιπλέον υποχρεώσεις. Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που λόγω της κοινωνικής επίφασης των εορτών είναι αναγκασμένοι να βρεθούν με άτομα της οικογένειας τα οποία στην διάρκεια του υπόλοιπου έτους δεν θα επιθυμούσαν να έχουν καμία επαφή.
Τα οικογενειακά τραπέζια δεν είναι πάντοτε τα χαρούμενα, μέσα σε συνθήκες αγάπης και ομόνοιας τραπέζια και δεν είναι πολλοί που βιώνουν μέρες πριν απίστευτο άγχος και πίεση προκειμένου να παραβρεθούν ή να διοργανώσουν κάτι τέτοιο.
Ταυτόχρονα το εορταστικό κλίμα δημιουργεί προσδοκίες χαράς, διασκέδασης οι οποίες τελικά διαψεύδονται σύντομα, μια και η χαρά δεν μπορεί να είναι ποτέ προγραμματισμένη.
Οι γιορτές αυτές, μέσα από τη θρησκευτική τους θεώρηση, κρύβουν ένα τεράστιο μήνυμα αγάπης και αποδοχής φροντίδας των άλλων. Αυτό, ενδέχεται να λειτουργήσει πολύ βοηθητικά στους ανθρώπους τους οποίους το θρησκευτικό συναίσθημα έχει απήχηση, σαν έναυσμα χαράς, μέσα από την προσφορά και το μοίρασμα, στους συνανθρώπους.
Παρ όλα αυτά, το θρησκευτικό πνεύμα, μπορεί να μην αφορά όλους τους ανθρώπους, οπότε οι γιορτές πρέπει να αντιμετωπίζονται ως μέρος της ζωής μας, χωρίς να τις φορτώνουμε με επιπλέον προσδοκίες και χωρίς να πιέζουμε τον εαυτό μας να ανταποκριθεί σε κοινωνικά καλέσματα και οικογενειακές συναθροίσεις που δεν επιθυμεί. Φυσικά, ούτε να τον πιέζουμε υιοθετήσει κάποιου τύπου εξωστρέφεια η οποία τελικά δε τον εκφράζει ή δεν ανταποκρίνεται στην παρούσα φάση διάθεσης και ζωής του.
Με άλλα λόγια θα ήταν καλό να απενοχοποιήσουμε τον εαυτό μας από τα πρέπει και να του δώσουμε χώρο για ξεκούραση και φροντίδα και μαζί μ αυτόν και των ανθρώπων που πραγματικά αγαπάμε, αν και εφόσον υπάρχουν.