Το μέλλον της ανάγνωσης - Προκλήσεις και προοπτικές στην ψηφιακή εποχή

«Ποιο εί­ναι το μέλ­λον της ανά­γνω­σης και, κα­τ’ επέ­κτα­ση, των κοι­νω­νιών, των δη­μο­κρα­τιών και ακό­μη και της ίδιας της αν­θρω­πό­τη­τας σε ένα τό­σο με­τα­βαλ­λό­με­νο πε­ρι­βάλ­λον εξαι­τί­ας της τε­χνη­τής νοη­μο­σύ­νης;», διε­ρω­τά­ται η Anne Bergman, Διευ­θύ­ντρια της Ομο­σπον­δί­ας Ευ­ρω­παί­ων Εκ­δο­τών (FEP) σε πρό­σφα­το άρ­θρο της FEP. Το ερώ­τη­μα αυ­τό τέ­θη­κε στο επί­κε­ντρο του πρό­σφα­του συ­νε­δρί­ου που διορ­γά­νω­σε η Πορ­το­γα­λι­κή Έκ­δο­ση Εκ­δο­τών και Βι­βλιο­πω­λών (APEL) προς τι­μήν του αεί­μνη­στου Pedro Sobral, που ήταν πρό­ε­δρος της APEL και έχα­σε τη ζωή του σε πο­δη­λα­τι­κό δυ­στύ­χη­μα.

Οι ει­δι­κοί που συμ­με­τεί­χαν τό­νι­σαν την ανά­γκη οι πο­λί­τες να αφιε­ρώ­νουν πε­ρισ­σό­τε­ρο χρό­νο εκτός δια­δι­κτύ­ου. Ωστό­σο, η πρό­κλη­ση πα­ρα­μέ­νει: πώς θα πει­σθούν όσοι εί­ναι «αιχ­μά­λω­τοι» των κι­νη­τών τη­λε­φώ­νων και των μέ­σων κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης, αλ­λά και οι πο­λι­τι­κοί που θε­ω­ρούν πως το μέλ­λον μπο­ρεί να εί­ναι μό­νο ψη­φια­κό;

Ήδη πα­ρα­τη­ρεί­ται μια τά­ση σε αρ­κε­τά σχο­λεία να απα­γο­ρεύ­ουν τη χρή­ση κι­νη­τών τη­λε­φώ­νων και να επι­στρέ­φουν στα πα­ρα­δο­σια­κά σχο­λι­κά βι­βλία. Το ερώ­τη­μα εί­ναι αν αυ­τό θα ανα­ζω­πυ­ρώ­σει το εν­δια­φέ­ρον των μα­θη­τών για το διά­βα­σμα. Ένα επι­χεί­ρη­μα που κερ­δί­ζει έδα­φος εί­ναι πως η ανά­γνω­ση ωφε­λεί την υγεία, όπως και η σω­μα­τι­κή άσκη­ση.

Σε έναν κό­σμο που όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο κυ­ριαρ­χεί­ται από την τε­χνη­τή νοη­μο­σύ­νη, η κρι­τι­κή σκέ­ψη απο­τε­λεί βα­σι­κή προ­ϋ­πό­θε­ση για την πρό­ο­δο της αν­θρω­πό­τη­τας – και η ανά­γνω­ση εί­ναι το βα­σι­κό ερ­γα­λείο για την καλ­λιέρ­γειά της. Μό­νο έτσι ο άν­θρω­πος δε θα οδη­γη­θεί σε υπερ­χρή­ση των τε­χνο­λο­γι­κών μέ­σων.

Σύμ­φω­να και με τα ευ­ρή­μα­τα της έρευ­νας του ΟΣ­ΔΕΛ «Παι­δί και Ανά­γνω­ση» (2024), η άνι­ση σχέ­ση με την ανά­γνω­ση, την οποία βιώ­νουν τα παι­διά που προ­έρ­χο­νται από συ­γκε­κρι­μέ­νες κοι­νω­νι­κές ομά­δες, πα­ρά­γει κοι­νω­νι­κές, πο­λι­τι­σμι­κές και οι­κο­νο­μι­κές ανι­σό­τη­τες. Σύμ­φω­να επί­σης με τα ευ­ρή­μα­τα της με­λέ­της, προ­ϊ­ό­ντα πο­σο­τι­κής και ποιο­τι­κής έρευ­νας, ο ρό­λος της εκ­παί­δευ­σης στη συ­γκρό­τη­ση μιας σχέ­σης αγά­πης του παι­διού με την ανά­γνω­ση εί­ναι ισχυ­ρά κα­θο­ρι­στι­κός και ποιο­τι­κός. Πε­ρισ­σό­τε­ρα για την Έρευ­να του ΟΣ­ΔΕΛ εδώ: https://​www.​osdel.​gr/​el/​pag​es/...

Το ζη­τού­με­νο πλέ­ον εί­ναι αν οι νο­μο­θέ­τες θα ανα­γνω­ρί­σουν την ανά­γκη επέν­δυ­σης στην ανά­γνω­ση και στα βι­βλία, στη­ρί­ζο­ντας τον εκ­δο­τι­κό κλά­δο μέ­σα από μέ­τρα και πρω­το­βου­λί­ες που ενι­σχύ­ουν το οι­κο­σύ­στη­μα του βι­βλί­ου.

Σε αυ­τό το πλαί­σιο, η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένω­ση ανα­μέ­νε­ται να δώ­σει το πα­ρά­δειγ­μα με τη δη­μιουρ­γία της Ευ­ρω­παϊ­κής Συμ­μα­χί­ας για τον Αλ­φα­βη­τι­σμό (EU Literacy Coalition) το 2026, με συμ­με­το­χή και των εκ­δο­τών.

Πη­γή: FEP