Νομίζω ότι πίσω από τις ένθεν/κακείθεν πολιτικές, κοινωνικές, ηθικές επιχειρηματολογίες κρύβονται τα τρία πλέον κρίσιμα σύνδρομα της Μεταπολίτευσης, τα οποία καμία κυβέρνηση και κανένα κόμμα δεν τόλμησαν ν’αγγίξουν.
Αναφέρομαι στην Ανομία, την Ανευθυνότητα και την Ατιμωρησία.
Ως προς την Ανομία
Ουδείς κανόνας και ουδέν μέτρο/όριο γίνονται αποδεκτά απόλους. Ο καθείς με το δικό του αίσθημα δικαίου.
Ο καθείς με τη δική του ερμηνεία του ισχύοντος νόμου. Ο καθείς θεωρεί την δική του ανυπακοή [που τον βολεύει] ως πολιτική πράξη, ενώ την ανυπακοή των άλλων [σε ζητήματα που τον βλάπτουν] ως εγκληματική πράξη.
Το “συν-ανήκειν”, ως βασική προϋπόθεση του κοινωνικού συμβολαίου, δεν συνιστά μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και της πολιτικής μας κουλτούρας.
Ως προς την ανευθυνότητα
Η ευθύνη για πράξεις ή παραλείψεις αφορούν πάντοτε στους πλαϊνούς κι εντέλει στο κακό Κράτος, προς το οποίο αποφεύγουμε να εκ-πληρώνουμε όλες τις υποχρεώσεις μας αλλά διεκδικούμε άπαντα τα δικαιώματά μας.
Η έννοια και το περιεχόμενο του κοινού ενδιαφέροντος και του δημοσίου συμφέροντος απουσιάζει τελείως από τη σκέψη/πρακτική ακόμα και των προοδευτικών πολιτών.
Η όποια ευθύνη [ποτέ βέβαια προσωπική!], εάν και όταν κατανέμεται στους δημόσιους φορείς,πάντοτε εφευρίσκεται ένας μαγικός τρόπος να διαχέεται και να συγχέεται,ή και να συμψηφίζεται με προηγούμενες ευθύνες,ώστε στο τέλος να εξ-αφανίζεται.
Έτσι από τη μία αποφεύγεται η περίπτωση “ντόμινο” [με πολλούς συν-υπεύθυνους] κι από την άλλη εμπεδώνεται η αίσθηση του “όλα επιτρέπονται και όλα συγχωρούνται”.
Ως προς την ατιμωρησία
Ελλείψει ανάληψης/καταλογισμού ευθύνης πώς να υπάρξει τιμωρία; Ο μόνος εύκολος στόχος και αποδιοπομπαίος τράγος παραμένει το κακό Κράτος [ίσως και το κυβερνόν κόμμα].
Νομικές ασάφειες, αστυνομικές παραβιάσεις, δικαστική ολιγωρία, δημοσιογραφικές απο-καλύψεις καλούνται να υποκαταστήσουν τις ευθύνες των ενόχων και να χρεωθούν τα κακώς πραττόμενα από τους καλοκάγαθους πολίτες [sic].
Βολικές σιωπές και υπερ-βολικές κραυγές συνοδεύουν αυτή την διαδικασία αποφυγής τιμωρίας “δι’ ίδια λάθη και εγκλήματα’’.
Επειδή ουδείς σέβεται ουδένα [συνάνθρωπο, θεσμό ή ιστορικό πρόσωπο], επειδή η δημοκρατική συμμετοχή έχει εκφυλιστεί εδώ και πολύ καιρό σε λαϊκή συνενοχή, επειδή η προσδοκώμενη κοινωνική αλλαγή πάντοτε θυσιάζεται στο βωμό της ατομικής συνδιαλλαγής, επειδή εντέχνως και σκοπίμως θύτες και θύματα γίνονται ένα ιδεολογικο-ηθικό κουβάρι με κομμένες τις άκρες [ώστε να είναι δύσκολο το ξετύλιγμα], επειδή η διαφθορά έχει αναχθεί σε δικαίωμα κι επειδή δεν φταίει ο υγειονομικός εγκλεισμός για την οιονεί-αυτιστική και αυτο-αναφορική διαχείριση της πραγματικότητας, πιστεύω ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε με στερεότυπα, ιδεοπροκαταλήψεις και διπλά προσωπεία.
Ούτε θα οριοθετήσουμε ποτέ τα δικαιώματα [και τις κατα-χρήσεις τους], ούτε θ’απο-δεχτούμε τις υπο-χρεώσεις ως ισότιμες [αν όχι προγενέστερες] των δικαιωμάτων, ούτε θα δια-κρίνουμε το “ανθρωπιστικό” από το “ανθρώπινο”, ούτε θ’αφαιρέσουμε από την κουλτούρα μας την ανήθικη πτυχή των σχέσεων εξουσίασης κι εξάρτησης.
Τα κακώς κείμενα [Αδιαφάνεια, Ασυνέπεια, Ατιμία] πάλι θα επιβιώσουν αφού ο υπο-κριτικός χαρακτήρας του Έλληνα και των εκπροσώπων του [με αόριστες γενικεύσεις και αήθεις αλληλοσυγκαλύψεις] θα κυριαρχήσει της όποιας αλήθειας κουβαλάει σαν σταυρό μαρτυρίου η Δημοκρατία μας.
ΥΓ.
’’Μην επιμένεις τζίτζικα
δε θα σε πω αηδόνι’’
[Κ.Σοφιανός, Μία κριτική διόλου διακριτική]
* Γιάννης Πανούσης
Τέως Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης,
Καθηγητής Εγκληματολογίας Παν/μιου Αθηνών
https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-kreptomene-kai-epokrinomene-koinonia-ton-3a_gr_603378c0c5b673b19b6991b9