48ο Φεστιβάλ Ολύμπου. Ομιλία για σφενδόνες και βλήματα, ως ευρήματα ανασκαφών στη Μεθώνη.

Στο πλαίσιο του 48ου Φεστιβάλ Ολύμπου, κάποια εντυπωσιακά στοιχεία, άγνωστα στο ευρύ κοινό, που αφορούν τη χρήση σφενδονών και βλημάτων που βρέθηκαν σε ανασκαφές στη Μεθώνη Πιερίας, αποτέλεσαν το βασικό αντικείμενο ομιλίας που πραγματοποίησε ο Αρχαιολόγος, υποψ. Διδάκτωρ τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Άγγελος Μπούφαλης, ο οποίος μίλησε στην καθιερωμένη εκδήλωση του Φεστιβάλ Ολύμπου υπό τον γενικό τίτλο: «Οι Αρχαιολόγοι μιλούν για τη Βόρεια Πιερία».

Τη Μεθώνη Πιερίας έχτισαν Ερετριείς που εκδιώχθηκαν από συμπατριώτες τους…

Η ομιλία είχε ως αφορμή κάποια βλήματα σφενδόνης που βρέθηκαν στις ανασκαφές τής Μεθώνης. Τα βλήματα αυτά, που αποτελούν ένα μέρος τού κεφαλαίου τής ιστορίας τής πόλης, έχουν σχέση με την πολιορκία και καταστροφή τής Μεθώνης το 354 π.Χ. από τον μακεδονικό στρατό υπό την ηγεσία τού Φιλίππου τού Β’.
Σύμφωνα με απόσπασμα από τον Πλούταρχο, οι Κορίνθιοι τον 8ο και 7ο αιώνα ίδρυαν αποικίες στα παράλια της Δυτικής Ελλάδας και στα Ιόνια Νησιά. Όταν έφτασαν στην Κέρκυρα, συνάντησαν εκεί εγκατεστημένους Ερετριείς, τους οποίους πολέμησαν, νίκησαν και εκδίωξαν. Οι Ερετριείς μπήκαν στα πλοία και κίνησαν πίσω για την πατρίδα τους.
Φθάνοντας όμως οι Ερετριείς στην πατρίδα τους, την Ερέτρια, οι συμπατριώτες τους κατέβηκαν στο λιμάνι και, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, τους εμπόδισαν να αποβιβαστούν πετροβολώντας τους με σφενδόνες. Οπότε οι εκδιωγμένοι -όχι μόνο από Κορίνθιους αλλά και από τους ίδιους τους συμπατριώτες τους- Ερετριείς δεν αποβιβάστηκαν στην Ερέτρια αλλά συνέχισαν τον πλου φθάνοντας στην Πιερία, όπου ίδρυσαν μια πόλη που την ονόμασαν Μεθώνη. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι οι κάτοικοι των οικισμών γύρω από τη Μεθώνη, τους νέους κατοίκους τούς επονόμασαν ως «αποσφενδόνητους» (ως εκδιωχθέντες από σφενδόνες).


Δειλοί χαρακτηρίζονταν οι Σφενδονήτες και οι Τοξότες, σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς.

Η σφενδόνη δεν ήταν το όπλο τού αδύναμου αλλά το όπλο τού φτωχού στρατιώτη ο οποίος δεν είχε τα οικονομικά μέσα για να εφοδιάσει τον εαυτό του π.χ. με ένα σπαθί, με ένα δόρυ κλπ. Ακόμη και η ξύλινη ασπίδα ήταν συνήθως πάνω από τις οικονομικές δυνατότητες κάποιων στρατευμένων.
Ωστόσο, οι αρχαίοι συγγραφείς θεωρούν ότι ο έντιμος (δηλαδή ο εν τιμή) πολεμιστής είναι αυτός που μάχεται σώμα με σώμα. Γι’ αυτό και περιφρονούν τους σφενδονήτες και τους τοξότες τούς οποίους θεωρούσαν ως ανθρώπους δειλούς, επειδή χτυπούσαν από μακριά αλλά και έτρεχαν ακόμη πιο μακριά, όταν πλησίαζε ο εχθρός.
Πάνω σε ορισμένα βλήματα υπήρχαν επιγραφές οι οποίες ήταν χαραγμένες από τη μήτρα που σχηματοποιούσε αυτά τα βλήματα. Επιγραφές βέβαια υπήρχαν και σε τόξα που ρίχνονταν εναντίον των αντιπάλων.


Συμβάν μεταξύ ενός Μεθωναίου τοξότη και του Φιλίππου τού Β’, που παραλίγο να τον σκοτώσει!

Μια τέτοια επιγραφή πάνω σε τόξο σχετίζεται με ιστορία που αφορά τη Μεθώνη Πιερίας και τον Φίλιππο τον Β’. Συγκεκριμένα, κατά την πολιορκία τής Μεθώνης ο Φίλιππος ο Β’, κάποια στιγμή, πραγματοποίησε επιθεώρηση στις πολιορκητικές μηχανές. Την ώρα εκείνη ένας τοξότης από τα τείχη τής πόλης -χωρίς μάλιστα να γνωρίζει ότι ο Φίλιππος είναι στο πεδίο- χάραξε πάνω στο ξύλινο στέλεχος ενός τόξου του την εξής επιγραφή: «Ο Αστέρας (το όνομα του τοξότη) στέλνει στον Φίλιππο θανάσιμο βέλος». Στη συνέχεια, έριξε το τόξο στο στρατόπεδο των Μακεδόνων.
Αυτό το βέλος, τυχαία, πέρασε ξυστά από το κεφάλι τού Φίλιππου σχίζοντας ένα σημείο στο δεξί του μάτι! Λίγο αργότερα, ο Φίλιππος πέταξε πίσω αυτό το βέλος, πάνω από τα τείχη τής Μεθώνης, έχοντας χαράξει την απάντησή του: «Εάν ο Φίλιππος συλλάβει τον Αστέρα, θα τον κρεμάσει»! 

Η επιστημονική εκδήλωση.
Ο τίτλος τής ομιλίας τού κ. Μπούφαλη ήταν: «Σφενδονήτες στη Μεθώνη, 354 π.Χ.». Η επιστημονική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ τής Τετάρτης 21 Αυγούστου 2019, στη Μουσειακή Αποθήκη Μακρυγιάλου. Το κείμενο συνέγραψαν η Φιλόλογος (Ε.ΔΙ.Π. Α.Π.Θ.) Νίκη Οικονομάκη, καθώς επίσης και Γιάννης Ζ. Τζιφόπουλος, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογιας και Επιγραφικής.
Την επιστημονική εκδήλωση συντόνισε και παρουσίασε η Δικηγόρος Μελίνα Παπαδοπούλου, μέλος τής νομικής υποστήριξης και της καλλιτεχνικής επιτροπής τού Οργανισμού Φεστιβάλ Ολύμπου.
Μετά τις ομιλίες, ακολούθησε συναυλία από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα Μακρυγιάλου και τη Χορωδία Μεθώνης Δ.Πύδνας-Κολινδρού υπό τη Διεύθυνση της Μαρίας Τσομίδου και του Γιάννη Κούκα.