Από τα βέλη του Τούρκου ΥΠΕΞ δεν ξέφυγε και η Ελλάδα για την οποία είπε ότι «δεν μπορεί να μας κάνει μαθήματα για τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων».Στην ανακοίνωσή του το τουρκικό ΥΠΕΞ αναφέρει ότι εκπλήσσεται από τις αναφορές για την Αγία Σοφία και τη Μονή της Χώρας στην έκθεση του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες το 2019. «Η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας αποτελούν περιουσία της Τουρκικής Δημοκρατίας και η αρμοδιότητα για κάθε είδους σχεδιασμό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Δεν είναι δουλειά άλλων χωρών οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί ή θα ληφθούν σχετικά για αυτά τα μνημεία», αναφέρει το τουρκικό ΥΠΕΞ, το οποίο διαβεβαιώνει ότι «η Τουρκία γνωρίζει την αξία όλων των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων στην επικράτειά της και τα προστατεύει αναλόγως».
Το τουρκικό υπουργείο χαρακτηρίζει μάλιστα «κωμικοτραγική» την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ την ώρα που η παγκόσμια κοινή γνώμη έχει στρέψει την προσοχή της παρακολουθώντας τη ραγδαία αύξηση του αντι-ισλαμισμού, του αντι-σημιτισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας μέσα στις ίδιες τις ΗΠΑ. «Απορρίπτουμε όλες τους ανακόλουθους ισχυρισμούς στην έκθεση και τις αβάσιμες δηλώσεις σκοπιμότητας και καλούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες να επικεντρωθούν στο δικό τους εσωτερικό ζήτημα που αφορά στις θρησκευτικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα», καταλήγει η ανακοίνωση.
Στέιτ Ντιπάρτμεντ για Αγία Σοφία: Να σεβαστεί η Τουρκία την πολυθρησκευτική ιστορία της
Τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι θρησκευτικές μειονότητες στη Τουρκία καταγράφει η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις θρησκευτικές ελευθερίες ανά τον κόσμο. Μεταξύ των ποιο σημαντικών θεμάτων που παρουσιάζονται είναι οι δυσκολίες στο άνοιγμα ή τη λειτουργία χώρων λατρείας και η επίλυση περιουσιακών διαφορών που σχετίζονται με τις κυβερνητικές απαλλοτριώσεις που έχουν γίνει σε εκκλησιαστικές εκτάσεις και ακίνητα.
Στην έκθεση τονίζεται ότι ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ συνέχισαν να εκφράζουν δημόσια και ιδιωτικά σε Τούρκους αξιωματούχους την οπτική τους που θέλει την Αγία Σοφία να είναι ένα μνημείο εξαιρετικής σημασίας, υποστηρίζοντας τη διατήρησή της κατά έναν τρόπο που θα σέβεται και θα είναι σύμφωνος με την πολυθρησκευτική της ιστορία. Όπως αναφέρεται, οι αμερικανοί αξιωματούχοι «τόνισαν τη σημασία του ζητήματος με κυβερνητικούς αξιωματούχους (της Τουρκίας) και τόνισαν ότι η Αγία Σοφία είναι ένα σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης, ουσιαστικού διαλόγου και σεβασμού μεταξύ των θρησκειών».
Το 73% των Τούρκων θέλει να γίνει τζαμί σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση
Μία νέα δημοσκόπηση έρχεται να επιβεβαιώσει τις προθέσεις του τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με την Αγία Σοφία. Η έρευνα έχει γίνει για λογαριασμό της φιλο-κυβερνητικής εφημερίδας «Γενί Σαφάκ» και αναφέρει, μεταξύ άλλων, πως το 73,3% των πολιτών της Τουρκίας επιθυμεί η εκκλησία σύμβολο της Αγίας Σοφίας να μετατραπεί σε τζαμί.
Μόνο το 22,4% απάντησε «Όχι», ενώ το 4,3% δεν εξέφρασε άποψη. Η έρευνα της εταιρείας «Αρέντα», πραγματοποιήθηκε το διάστημα μεταξύ 2-5 Ιουνίου 2020, αμέσως μετά την 567η επέτειο της Άλωσης της Πόλης και την ανάγνωση του κορανίου μέσα στην Αγία Σοφία, και έλαβαν μέρος 2.414 άτομα. Μάλιστα, το 68,2% των συμμετεχόντων βρήκε ωραία την ανάγνωση του κορανίου στην Αγία Σοφία και θα ήθελε να επαναληφθεί και τα επόμενα χρόνια την ίδια ημέρα.
Υπενθυμίζεται πως ο Eρντογάν έδωσε εντολή για την αλλαγή του καθεστώτος λειτουργίας της Αγιάς Σοφίας που το 1934 έγινε μουσείο. Σε σύσκεψη με κομματικά στελέχη δήλωσε: «Η Αγία Σοφία ως τζαμί, θα μπορεί να είναι επισκέψιμη στους τουρίστες. Όπως συμβαίνει με το Σουλταναχμέτ Τζαμί (Μπλε Τζαμί). Αυτό πρέπει να αποφασίσει ο λαός μας. Στην Αγία Σοφία και προσευχή μπορεί να γίνει και να διαβαστεί το εδάφιο του κορανίου για την άλωση.»
Το 2018 είχε απορρίψει αίτημα μετατροπής της Αγία Σοφίας σε Τζαμί το Συνταγματικό δικαστήριο της Τουρκίας. Το «Όχι» στη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είχε αποφασιστεί το 2018 από το Δικαστήριο μετά από σχετικό αίτημα που είχε κατατεθεί από την τουρκική Ένωση Μόνιμων Βακουφίων Μνημείων και Περιβάλλοντος. Την προηγούμενη εβδομάδα, η εφημερίδα «Χουριέτ» αποκάλυψε ότι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει δώσει εντολή να εξεταστεί από κάθε άποψη το ζήτημα ώστε η Αγία Σοφία να λειτουργήσει ξανά ως τζαμί.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας αναμένεται να συνέλθει στις 2 Ιουλίου, προκειμένου να εξετάσει αίτημα ακύρωσης του προεδρικού διατάγματος που μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο το 1934.
Αν και την υπόθεση -δια της νομικής οδού- είχε κλείσει οριστικά και αμετάκλητα το Σεπτέμβριο του 2018 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας, απορρίπτοντας παρόμοιο αίτημα της τουρκικής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Σύνδεσμος Προστασίας Ιστορικών Μνημείων και Περιβάλλοντος», το ζήτημα φαίνεται να ξανανοίγει τώρα το κατώτερο σε βαθμίδα Συμβούλιο της Επικρατείας της Τουρκίας, το οποίο αποφάσισε ξαφνικά να εξετάσει εκ νέου το αίτημα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης.