Τα Λίβηθρα ή Λείβηθρα ήταν η πόλη εκείνη κοντά στον Όλυμπο όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, είχε ταφεί ο Ορφέαςαπό τις Μούσες. Ήταν το αγαπημένο μέρος των Μουσών για αυτό και το όνομα των νυμφών στα Αρχαία Ελληνικά ήταν Λειβηθρίδες.
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, σε σπηλιά της περιοχής γεννήθηκε από την μούσα Καλλιόπη ο Ορφεύς.
Ο ίδιος φέρεται να ίδρυσε εδώ το πρώτο τελεστήριο μυστηρίων του Διονύσου.
Είχε βίαιο θάνατο, από γυναίκες της Πιερίας που τον θανάτωσαν στην παραολύμπια χώρα του Δίου.
Ο τάφος του στα Λείβηθρα, που ήταν αρχικά ένα απλό ηρώο, μετατράπηκε σιγά-σιγά σε ιερό όπου λατρεύτηκε με θυσίες όπως οι θεοί.
Εδώ βρισκόταν και το κυπαρισσένιο του άγαλμα, το ξόανο.
Οταν ο Αλέξανδρος ξεκινούσε την εκδικητική του εκστρατεία εναντίον των Περσών, το άγαλμα στα Λείβηθρα «ƒdrîta polÝn ¢fÁke..».
Ο οιωνός ερμηνευθηκε αισιόδοξα:
οι άνθρωποι της τέχνης πολύ θα κουράζονταν στο μέλλον για να υμνήσουν αυτή την εκστρατεία.
Η θέση των Λειβήθρων ταυτίστηκε από τον Εφορο Αρχαιοτήτων Κοτζιά με το ύψωμα Κάστρο, στη σύγκλιση Ανω και Κάτω Ολύμπου, στις νοτιοανατολικές υπώρειες του Ανω Ολύμπου. Άγνωστη παραμένει η ακριβής έκταση και η μορφή της πόλης.
Στα τέλη 2ου-αρχές 1ου αιώνα, τα Λείβηθρα καταστράφηκαν από σεισμό -τον ίδιο ίσως που έχει επισημανθεί στην Πέλλα, πιθανόν και τη Θεσσαλονίκη.
Στα τέλη 2ου-αρχές 1ου αιώνα, τα Λείβηθρα καταστράφηκαν από σεισμό -τον ίδιο ίσως που έχει επισημανθεί στην Πέλλα, πιθανόν και τη Θεσσαλονίκη.
Εδώ ακολούθησαν πλημμύρες των χειμάρρων του Ολύμπου που υπέσκαψαν την ακρόπολη, μεγάλο μέρος της οποίας κατέρρευσε μέσα στις κοίτες.
Εκτοτε τα Λείβηθρα εγκαταλείφθηκαν.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Μούσες συνέλεξαν τα κομμάτια από το σώμα του Ορφέα και τα έθαψαν στα Λίβηθρα, κάτω από τον Όλυμπο, όπου πουλιά τραγουδούσαν πάνω στον τάφο του. Η παράδοση αυτή αναφέρεται από τους Παυσανία, Στράβωνα, Απολλώνιο Ρόδιο κα.
Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι πιστευόταν πως τα Λείβηθρα καταστράφηκαν από πλημμυρισμένο χείμαρρο Συς.
Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι πιστευόταν πως τα Λείβηθρα καταστράφηκαν από πλημμυρισμένο χείμαρρο Συς.
Ένας χρησμός προφήτευε πως η πόλη θα καταστρεφόταν από έναν αγριόχοιρο, όταν ο ήλιος θα έβλεπε τα οστά του Ορφέα τα οποία ήταν τοποθετημένα σε υδρία η οποία βρισκόταν πάνω σε στήλη.
Οι πολίτες των Λειβήθρων δεν έδωσαν σημασία στο χρησμό, πιστεύοντας πως δεν μπορούσαν να κινδυνεύουν από ένα τέτοιο ζώο και παραμέλησαν τον τάφο του.
Όταν βοσκοί έριξαν κατά λάθος τη στήλη και άνοιξε η υδρία, ο θεός Διόνυσος έστειλε στην περιοχή μια δυνατή καταιγίδα. Τότε ο ποταμός Συς (το όνομα, στα αρχαία ελληνικά, σημαίνει αγριόχοιρος) πλημμύρισε και κατάστρεψε την πόλη, πνίγοντας τους κατοίκους της και τα ζώα τους. Οι κάτοικοι τότε βρισκόμενοι σε απόγνωση, κινήθηκαν προς νότον, και, πηγαίνοντας-πηγαίνοντας, έφθασαν έως την Ελευσίνα. Την οποία και ίδρυσαν. “Ελευσίς”, από τους ελαύνοντες, δηλαδή τους ερχομένους. Υπήρξε ιερό πόλισμα των Μουσών.
Για το λόγο αυτό, οι τελευταίες ονομάζονται συχνά και Λειβηθρίδες ή Λειβηθριάδες.
Στα Λίβηθρα υπήρχαν πηγές και μνημεία αφιερωμένα στον Ορφέα και τη λατρεία των Νυμφών.
Η θέση της αρχαίας πόλης έχει εντοπιστεί σε αρχαιολογικό χώρο κοντά στον Όλυμπο, στη θέση Βάλτος του χωριού Λεπτοκαρυά.
Στα Λίβηθρα υπήρχαν πηγές και μνημεία αφιερωμένα στον Ορφέα και τη λατρεία των Νυμφών.
Η θέση της αρχαίας πόλης έχει εντοπιστεί σε αρχαιολογικό χώρο κοντά στον Όλυμπο, στη θέση Βάλτος του χωριού Λεπτοκαρυά.
Στην περιοχή των Λιβήθρων έχει βρεθεί και νεκροταφείο της Εποχής του Χαλκού.
Επίσης στην ίδια περιοχή, αλλά πάνω στον Όλυμπο, βρέθηκε αρχαίος ορεινός λιθόστρωτος δρόμος.
Στα Λείβηθρα ανακαλύφθηκαν τείχη, τα οποία κτίστηκαν από τον Βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας, στα τέλη του 5ου π. Χ. αιώνα.
Στα Λείβηθρα ανακαλύφθηκαν τείχη, τα οποία κτίστηκαν από τον Βασιλιά Αρχέλαο της Μακεδονίας, στα τέλη του 5ου π. Χ. αιώνα.
Ως τοπωνύμιο εκτείνεται από τον συνοικισμό Άγιος Νικόλαος (Παλιάμπελα-Πλατάνια) μέχρι τον ποταμό Ζυλιάνα, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος των Λειβήθρων καταλαμβάνει έκταση 15 στρεμμάτων, όπου τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται ανασκαφές. Θα μπορούσε να ειπωθεί, γενικά, ως προς την τοποθέτηση του αρχαιολογικού χώρου των Λειβήθρων, ότι η μεν Πόλη "Λείβηθρα" εκτείνεται στα σημερινά "Αλώνια" της Σκοτίνας, η δε Ακρόπολη "Λείβηθρα" στο τμήμα της παλαιάς Λεπτοκαρυάς. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το νεκροταφείο των Λειβήθρων, η Ακρόπολη του οχυρωματικού περιβάλλοντος. Τμήματα τειχών από αργολιθοδομή, δάπεδα εσωτερικών χώρων, εξωτερικά λιθόστρωτα,νομίσματα και ειδώλια είναι τα βασικά ευρήματα των ανασκαφών που βρίσκονται σε πρώτο στάδιο.
Τέλος, αναφορές για τα Λείβηθρα κάνουν ο Ρωμαίος ιστορικός Τίτος Λίβιος για να ορίσει ακριβώς το μέρος που κατέβηκε η στρατιά του Ρωμαίου υπάτου Φιλίππου που βάδιζε κατά του Βασιλέα των Μακεδόνων Περσέα.
Επίσης ο Στράβων αναφέρει ότι τα Λείβηθρα βρισκόταν κοντά στην κώμη Πίμπλεια της πόλης του Δίου και τέλος ο Παυσανίας μας διηγείται πως η πόλη αυτή κατεστράφη "υπό του Ζυός, χειμάρρου του Ολύμπου".
Στην αγροτική περιοχή των Λειβήθρων-Σκοτίνας ανασκάφηκε, με χρηματοδότηση από την ΕΡΓΟΣΕ, η αγροικία στο Κομπολόι.
Στο βιωματικό πάρκο των Λειβήθρων τοποθετήθηκε το 2017 ο πρώτος απτικός χάρτης αρχαιολογικού χώρου, για τη διευκόλυνση των τυφλών.
Στην αγροτική περιοχή των Λειβήθρων-Σκοτίνας ανασκάφηκε, με χρηματοδότηση από την ΕΡΓΟΣΕ, η αγροικία στο Κομπολόι.
Στο βιωματικό πάρκο των Λειβήθρων τοποθετήθηκε το 2017 ο πρώτος απτικός χάρτης αρχαιολογικού χώρου, για τη διευκόλυνση των τυφλών.
