Η δεκαετία του 1940 αποτέλεσε μια ρηξικέλευθη τομή στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική και ιδεολογική πορεία του ελληνικού κράτους, τροφοδοτώντας μανιχαϊστικά αφηγήματα, πεδία ανταγωνισμών και κάθε λογής ταυτότητες. Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις αρχές του Ψυχρού Πολέμου και από τη γερμανική Κατοχή μέχρι και το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου τα γεγονότα της «μακράς» δεκαετίας του ’40 επικαθόρισαν και επικαθορίζουν μέχρι σήμερα τα ιστορικά υποκείμενα.
Οι εμπειρίες αυτών συγκλόνισαν θεμελιωδώς τη σχέση τους με τον ιστορικό χωροχρόνο: η εκλυθείσα βία, οι σωματικές και ψυχικές απώλειες, η πολιτική, κοινωνική, οικονομική, χωροταξική και ιδεολογική αταξία, η αντίσταση και η συνεργασία, ο κομμουνισμός και ο αντικομμουνισμός, οι πόλεις και η ύπαιθρος, καθώς και οι έμφυλες ταυτότητες ήταν κάποιοι από τους παράγοντες που επηρέασαν και επηρεάστηκαν από τα δραματικά γεγονότα της εποχής, κατασκευάζοντας ένα εκρηκτικό μείγμα ανορθολογισμού, το οποίο διέβρωσε και δίχασε την ελληνική κοινωνία.
Παρότι η δεκαετία του 1940 έχει απασχολήσει ιδιαίτερα ιστορικούς και κοινωνικούς και πολιτικούς επιστήμονες σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, δεν έχει ακόμα διερευνηθεί διεξοδικά στο πλαίσιο της τοπικής ιστορίας του νομού Πιερίας.
Παρότι η δεκαετία του 1940 έχει απασχολήσει ιδιαίτερα ιστορικούς και κοινωνικούς και πολιτικούς επιστήμονες σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο, δεν έχει ακόμα διερευνηθεί διεξοδικά στο πλαίσιο της τοπικής ιστορίας του νομού Πιερίας.
Αυτό το επιστημονικό κενό θα επιχειρήσει να καλύψει το παρόν συνέδριο, το οποίο διοργανώνεται στην Κατερίνη 24-25 Οκτωβρίου από τους Φίλους Μουσείου Πόλης Κατερίνης σε συνεργασία με το Δίκτυο για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων.
Ενδεικτικές θεματικές ενότητες:
Γερμανική εισβολή στην Πιερία.
Κατοχή.
Αντίσταση και Δοσιλογισμός (ιδεολογικός, οικονομικός, στρατιωτικός, διοικητικός).
Ολοκαύτωμα και Εβραίοι της Πιερίας.
Απελευθέρωση.
Λευκή Τρομοκρατία.
Επίθεση στον σταθμό Χωροφυλακής του Λιτόχωρου (1946).
Πολιτικές, στρατιωτικές και κοινωνικές διεργασίες και γεγονότα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
Ιδεολογία και πολιτική (πολιτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές ταυτότητες).
Κόμματα και εκλογικές διαδικασίες.
Τύπος και προπαγάνδα.
Βία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ατομικά και συλλογικά σωματικά και ψυχικά τραύματα.
Αναγκαστικές και μη μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων.
Έμφυλα ζητήματα.
Προσλήψεις και αναπαραστάσεις στην Τέχνη, τον Κινηματογράφο και τη λογοτεχνία της εποχής.
Προφορικές μαρτυρίες, «ιστορίες από τα κάτω» και μνήμη.
Οι προτάσεις πρέπει να αποστέλλονται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση frimuseokat@gmail.com με τη θεματική επισήμανση «Πρόταση εισήγησης για το συνέδριο: Η Πιερία στη δεκαετία του 1940» με καταληκτική ημερομηνία 30 Απριλίου 2026. Στην πρόταση πρέπει να περιλαμβάνονται ο τίτλος και η περίληψη της εισήγησης (έως 300 λέξεις) και σύντομο βιογραφικό σημείωμα του/της συγγραφέα.
Η τελική επιλογή των ανακοινώσεων που θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα του Συνεδρίου θα γνωστοποιηθεί σε όλους τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες με e-mail το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2026.
Επιστημονική Επιτροπή:
Βλάσης Αγτζίδης
Παναγιώτα Γκάτσιου
Στράτος Δορδανάς
Τόνια Καραδήμα
Πέτρος Κώρης
Νίκος Ναχόπουλος
Οργανωτική Επιτροπή:
Φίλοι Μουσείου Πόλης Κατερίνης
Ενδεικτικές θεματικές ενότητες:
Γερμανική εισβολή στην Πιερία.
Κατοχή.
Αντίσταση και Δοσιλογισμός (ιδεολογικός, οικονομικός, στρατιωτικός, διοικητικός).
Ολοκαύτωμα και Εβραίοι της Πιερίας.
Απελευθέρωση.
Λευκή Τρομοκρατία.
Επίθεση στον σταθμό Χωροφυλακής του Λιτόχωρου (1946).
Πολιτικές, στρατιωτικές και κοινωνικές διεργασίες και γεγονότα κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.
Ιδεολογία και πολιτική (πολιτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές ταυτότητες).
Κόμματα και εκλογικές διαδικασίες.
Τύπος και προπαγάνδα.
Βία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ατομικά και συλλογικά σωματικά και ψυχικά τραύματα.
Αναγκαστικές και μη μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων.
Έμφυλα ζητήματα.
Προσλήψεις και αναπαραστάσεις στην Τέχνη, τον Κινηματογράφο και τη λογοτεχνία της εποχής.
Προφορικές μαρτυρίες, «ιστορίες από τα κάτω» και μνήμη.
Οι προτάσεις πρέπει να αποστέλλονται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση frimuseokat@gmail.com με τη θεματική επισήμανση «Πρόταση εισήγησης για το συνέδριο: Η Πιερία στη δεκαετία του 1940» με καταληκτική ημερομηνία 30 Απριλίου 2026. Στην πρόταση πρέπει να περιλαμβάνονται ο τίτλος και η περίληψη της εισήγησης (έως 300 λέξεις) και σύντομο βιογραφικό σημείωμα του/της συγγραφέα.
Η τελική επιλογή των ανακοινώσεων που θα συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα του Συνεδρίου θα γνωστοποιηθεί σε όλους τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες με e-mail το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2026.
Επιστημονική Επιτροπή:
Βλάσης Αγτζίδης
Παναγιώτα Γκάτσιου
Στράτος Δορδανάς
Τόνια Καραδήμα
Πέτρος Κώρης
Νίκος Ναχόπουλος
Οργανωτική Επιτροπή:
Φίλοι Μουσείου Πόλης Κατερίνης