«…αγνοούμε την πολύπλοκη φύση της απόλυτης δυστυχίας και επομένως στις αιτίες που την προκαλούν, πολυάριθμες και ιεραρχικά διατεταγμένες, δίνουμε ένα μόνο όνομα, αυτό της πιο σοβαρής αιτίας, και όταν η αιτία αυτή πάψει να υφίσταται, τότε με οδυνηρή έκπληξη βλέπουμε ότι πίσω της υπάρχει κάποια άλλη, στην πραγματικότητα μια σειρά από άλλες. Και γι’ αυτό μόλις σταμάτησε το κρύο, το κρύο που σ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα βλέπαμε σαν τον μοναδικό μας εχθρό, αντιληφθήκαμε ότι πεινάμε, και επαναλαμβάνοντας το ίδιο λάθος λέμε: "Αν δεν πεινούσαμε…" Αλλά πώς είναι δυνατόν να σκεφτείς να μην πεινάς; Το στρατόπεδο είναι η πείνα: εμείς είμαστε η πείνα, η ενσάρκωσή της…»
PRIMO LEVI
ΕΑΝ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Μετάφραση: Χαρά Σαρλικιώτη
Εκδόσεις Άγρα
