19.3.25

Ορθόδοξη λατρεία και τεχνολογία. ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΗΜΗΝΑ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ

Ο χαρακτήρας της ορθόδοξης εκκλησιαστικής σύναξης και λατρείας είναι υπερκόσμιος, πνευματικός και μυσταγωγικός και αποβλέπει στην ανύψωση και επικοινωνία του πιστού με τον Θεό. Οι μετέχοντες της θείας λατρείας αποβάλλουν κάθε βιοτική μέριμνα και είναι προσηλωμένοι στα τελούμενα στον ναό συμπροσευχόμενοι με τους ιερείς και τους ιεροψάλτες. Η ουσιαστική συμμετοχή στην κοινή προσευχή και λατρεία προϋποθέτει ένα ήσυχο, υποβλητικό και κατανυκτικό χώρο, που βοηθά στην αυτοσυγκέντρωση και αμεσότερη επικοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό.

Οι ναοί παλιότερα δημιουργούσαν στους πιστούς αυτήν την κατανυκτική ατμόσφαιρα με τον ιλαρό φωτισμό των κεριών και κανδηλιών, την χαμηλόφωνη και υποβλητική εκφώνηση των ευχών και την ταπεινή ψαλμωδία, καθώς και την απέριττη διακόσμηση του ναού με τις βυζαντινές αγιογραφίες, τα κηροπήγια, τα προσκυνητάρια και τους μπρούτζινους με λαμπάδες φωτισμένους πολυελαίους. Το ήθος αυτό διασώζεται ακόμη στις μονές του Αγίου Όρους.

Η ιλιγγιώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας των τελευταίων δεκαετιών εισέβαλε και στον ιερό χώρο της λατρείας και μετέβαλλε ριζικά τον χαρακτήρα και τον προορισμό του. Πέραν των ηλεκτρικών κανδηλιών και πολυελαίων, τοποθετήθηκαν στη οροφή αρκετών ναών τεράστιοι προβολείς, που καθιστούν με τον ενοχλητικό τους φωτισμό δυσχερή την συγκέντρωση των πιστών για προσευχή. Η εγκατάσταση από την άλλη υψηλής ισχύος μεγαφωνικών συστημάτων δημιουργεί κομφούζιο από τα εντός και εκτός του ναού θηριώδη ηχεία αποτρεπτικά της αυτοσυγκέντρωσης και συμμετοχής στην λατρευτική σύναξη. Θεωρώ ότι απάδει προς το ήθος και την ιερότητα της Θειας λατρείας το θέαμα να κρατούν οι λειτουργοί στα χέρια τους ασύρματα μικρόφωνα ή να τα έχουν τοποθετημένα επί της αγίας τραπέζης, όπου υπάρχουν λείψανα αγίων και όπου τελείται η Θεία Ευχαριστία. Πέραν αυτού υπεισέρχονται ακόμη και μέσα το Άγιο Βήμα, κάμερες και κινητά από φωτορεπόρτερ και ενίοτε από κληρικούς για να «αποθανατίσουν» τις ιερότερες στιγμές του τελουμένου υπερβατικού μυστηρίου, αγνοώντας ότι με τις ενέργειες του σκανδαλίζουν τους ευλαβείς πιστούς.

Αυτά εν όψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής την οποία διανύομε και κατά την οποία προσέρχονται στους ναούς οι συνειδητά πιστοί προκειμένου να συγκεντρωθούν πνευματικά και να βιώσουν το βαθύτερο νόημα των ημερών του Θείου δράματος.