19.2.23

ΛΕΣΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Ολόκληρη η ομιλία του Θεοχάρη Μπικηρόπουλου

Στην εμβληματική Λέσχη Θεσσαλονίκης, σε συνδιοργάνωση με τον Όμιλο Πολιτιστικής Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, και τις εκδόσεις «ΜΑΤΙ» πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η παρουσίαση του Βιβλίου ΔΥΠΝΟΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ με ποίηση του Θεοχάρη Μπικηρόπουλου κι έργα κολάζ της Ειρήνης Μητούδη. 
Αν και το θερμόμετρο έδειχνε κοντά στο μηδέν και το κρύο ήταν τσουχτερό, πλήθος φιλότεχνων, βιβλιόφιλων και επώνυμων της συμπρωτεύουσας παρευρέθηκαν το πρωί της Κυριακής 5/2/2023 στην όμορφη εκδήλωση, στην οποία μίλησαν, η κ. ΝΕΛΗ ΖΗΚΑ, Πρόεδρος Συλλόγου Πολιτιστικής Ανάπτυξης Θεσσαλονίκης, η κ ΝΙΚΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Φιλόλογος, Υπεύθυνη Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού της εταιρείας ΑΝΑΚΕΜ ΑΕ.
η κ. ΧΡΥΣΑ ΜΠΑΡΖΟΚΑ, συντονίστρια project εικαστικών «ΕΠΙΜΟΝΗ ΤΕΧΝΗ», η κ.
ΕΙΡΗΝΗ ΜΗΤΟΥΔΗ, εικαστικός, διακοσμήτρια και ο Κατερινιώτης συγγραφέας και ποιητής Θεοχάρης Μπικηρόπουλος. 
Την εκδήλωση διάνθισαν μουσικά οι DIVARCO, με Γαλλική Swing μουσική, ενώ ολόκληρο το Φεβρουάριο θα λειτουργεί (για τους φιλότεχνους) έκθεση έργων κολάζ της κ. Μητούδη, στο χώρο της Λέσχης.

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Θεοχάρη Μπικηρόπουλου:

Αξιότιμες Κυρίες και κύριοι,

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο σε ένα κείμενό του έγραψε μεταξύ άλλων, ότι "πολιτισμός είναι ο χώρος, όπου οι άνθρωποι εκφράζουν μέσα από την τέχνη και τα γράμματα, την ανάγκη για κοινωνική επαφή".
Ένας τέτοιος χώρος είναι η ΛΕΣΧΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, αυτό το εκπληκτικό ιστορικό κτίριο και θέλω να ευχαριστήσω τόσο τον πρόεδρο κ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ όσο και την αντιπρόεδρο κ. ΖΗΚΑ για τη φιλοξενία.

Το βιβλίο «Δύπνοος έκφραση», είναι το 14ο βιβλίο μου, -όσον αφορά τη θεματική του- είναι η 7η ποιητική συλλογή, μετά τους “Έρωτες της Ενδορφίνης” που κυκλοφόρησε στην Ιταλία το 2014 και τα Χαικού (στην αυστηρή Ιαπωνική φόρμα του δεκαεπτασύλλαβου) το 2017.

Στην έκδοση ΔΥΠΝΟΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ περιλαμβάνονται ορισμένα από τα ποιήματα που έχουν εκδοθεί μόνο στην Ιταλία και ποιήματα που δημοσιεύθηκαν σε συλλογικούς τόμους ή περιοδικά στην Ελλάδα και στην Ιταλία επίσης.
Τα υπόλοιπα είναι ποιήματα των τελευταίων 6 ετών, τα οποία επέλεξε η κ Μητούδη.
Ηταν μάλιστα κατά κάποιο τρόπο λυτρωτικό να τα επιλέξει κάποιος άλλος -η κ. Μητούδη εν προκειμένου- , γιατί δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις κάποιο από τα «παιδιά» σου ως καλύτερο.Εμπιστεύτηκα λοιπόν το ένστικτό της, ως αναγνώστριας, καθώς το βιβλίο αποφάσισα να μην είναι μονοθεματικό.
Ήταν έκπληξη γιατί επέλεξε ποιήματα υπαρξιακά, ποιήματα διαμαρτυρίας, ποιήματα ερωτικά, ποιήματα σημειολογικά και κοινωνικά οπότε περιλαμβάνονται ποιήματα από όλο το θεματικό φάσμα αυτών που με εμπνέουν, με απασχολούν και για τα οποία γράφω.

Μπορεί όμως να «απαλλάχτηκα» από τη διαδικασία να επιλέξω τα προς έκδοση ποιήματά μου, δε συνέβη όμως το ίδιο με τα κολάζ, καθώς το βάρος της επιλογής των έργων έπεσε σε μένα! Έπρεπε να επιλέξω 15 και εξώφυλλο από τα κολάζ της κ Μητούδη που θα δημοσιευόταν στο βιβλίο. Το ένα καλύτερο από το άλλο, επέλεξα αυτά που κατά τη δική μου ερμηνεία «ταίριαζαν» με μηνύματα και εικόνες δίπλα σε κάποια ποιήματα: Κολάζ, που η επαναστατική τεχνική τους, έχει ιδιαίτερη σημασία και θέση όχι μόνο μέσα στις σελίδες του βιβλίου αλλά και στη μοντέρνα τέχνη.
Τα έργα της κ Μητούδη, γεμάτα επιβλητικές εικόνες από το παρελθόν και το σήμερα, χρώματα και μηνύματα γεμάτα ευαισθησία και νοσταλγία, μας ταξιδεύουν πλέον χέρι- χέρι με την ποίηση, σε ένα πολύχρωμο κόσμο ονείρων κι αισθημάτων.
Ρεαλιστικές φωτογραφίες που με τη σύνθεσή τους, δημιουργούν εικόνες που μας ταξιδεύουν στον κόσμο του φαντασιακού και αναδεικνύουν το ταλέντο της κ. Μητούδη η οποία αναμφισβήτητα κυριαρχεί στον εικαστικό χώρο με τα σπουδαία έργα της, με το πάθος της για τη ζωγραφική και το κολάζ. Είναι μεγάλη τιμή για μένα η συνεργασία μας σε αυτό το βιβλίο και πιστεύω, αυτό άλλωστε επιβεβαιώνουν ήδη οι κριτικές, ότι θα αποτελέσει ένα βιβλίο, σημείο αναφοράς παρόλη τη δυσκολία του εγχειρήματος αλλά που ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί την ομορφιά του! Όπως και να έχει, ένα βιβλίο με ποίηση και πανέμορφες έγχρωμες εικόνες, κολάζ, είναι ένα ελκυστικό και –κατά τον εκδότη μας κ Προβατίδη, συλλεκτικό βιβλίο.
 

Η πρώτη γλώσσα, που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος στην ανάγκη του να εκφραστεί πληρέστερα ήταν η ζωγραφική όπως αποδεικνύεται από τις πρώτες σπηλαιογραφίες. Ακολούθησε η γραφή. Η γλώσσα.
Και οι εικόνες και η γραφή, είναι τέχνες παράλληλες, με την ιστορία του ανθρώπου. Μέσα στο βιβλίο θα δείτε ξεφυλλίζοντας τις σελίδες, ποιήματα μαζί τα εμπνευσμένα κολάζ της κ. Μητούδη που εκπέμπουν τα δικά της μηνύματα. Κολάζ τα οποία μπορείτε να δείτε γύρω σας στην έκθεση που ξεκινάει από σήμερα εδώ στη Λέσχη.
Ο αρχαίος ποιητής, Σιμωνίδης ο Κείος, (556-468 π.Χ.), είπε ότι:
Η ζωγραφική
είναι ποίηση που σωπαίνει
και η ποίηση
είναι ζωγραφική που μιλάει.
(Την μεν ζωγραφίαν ποίησιν σιωπώσαν, την δε ποίησιν ζωγραφίαν λαλούσαν).
Σε όλες τις ποιητικές μου συλλογές, περιλαμβάνονται είτε στις σελίδες είτε στο εξώφυλλο, ζωγραφιές και σχέδια δικά μου αλλά και φίλων ζωγράφων από την πρώτη συλλογή, ΚΑΤΙ ΣΤΙΓΜΕΣ(1992), συνδέοντας την ποίηση με τη ζωγραφική. Το ίδιο έγινε με το βιβλίο ΔΥΠΝΟΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ όπου έχουμε τη συνύπαρξη λέξεων και εικόνων, αυτή τη φορά με τα κολάζ.
Στις μέρες μας είναι σε εξέλιξη -θα ΄λεγα - μια άνιση μάχη μεταξύ των λέξεων και των φωτογραφιών. Μεγάλος αντίπαλος η εικόνα.
Η συνύπαρξη στην έκδοση αυτή με τα κολάζ κατά κάποιο τρόπο, γεφυρώνει αυτό το χάσμα διεκδικώντας λιγότερες απώλειες των λέξεων από τις εικόνες, κάνοντας και το βιβλίο φυσικά πιο ελκυστικό και κυρίως με εικαστικό ενδιαφέρον !
Ζούμε λοιπόν στην εποχή της εικόνας και εκ του αποτελέσματος το βιβλίο ΔΥΠΝΟOΣ ΕΚΦΡΑΣΗ πετυχαίνει την σύνδεση Ποίησης και τα εντυπωσιακά κολάζ της κ. Μητούδη.
Η τέχνη επίσης είναι μια σημαντική αιτία
αλληλεπιδράσεων και συνδέσεων μεταξύ των ανθρώπων.
Είτε μεταξύ των δημιουργών είτε μεταξύ δημιουργών με το κοινό, τους βιβλιόφιλους αναγνώστες που χαρακτηρίζονται από πολιτιστικές ευαισθησίες και ενδιαφέροντα, -όπως γίνεται σήμερα με όλους εσάς, σε αυτή την ωραία συνάντησή μας, σα μια όμορφη μεγάλη παρέα. Κι όπως λέει ο Διονύσης Σαββόπουλος «οι παρέες γράφουν ιστορία»…
 
Κυρίες και κύριοι, 
εκλεκτοί προσκεκλημένοι
Οι τέχνες μπορούν να εξευμενίσουν, να αφυπνίσουν, να υπενθυμίσουν από πού ερχόμαστε και την ευθύνη μας για το που πάμε, που θα πάμε και που θα οδηγήσουμε τη νέα γενιά.
Ο πολιτισμός δεν κληρονομείται μόνο, αλλά και παράγεται.
Στον πολιτισμό υπάρχει το πριν, το τώρα και το μετά. Άρα υπάρχει συνέχεια.
Με αυτή την έκδοση, ταπεινά, πασχίζουμε να γίνουμε κι εμείς ένας κρίκος της αλυσίδας της πολιτιστικής συνέχειας, στην πατρίδα μας.
Ακούγεται ίσως αλλαζονικό, όταν ο μεγάλος ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, έλεγε «Σκεφτείτε πού έχει φτάσει ο ελληνικός πολιτισμός για να θεωρούμαστε καλοί ποιητές η Δημουλά κι εγώ!», να έχω το θράσος να μιλάω εγώ για πολιτιστική συνέχεια! 
Πρέπει όμως να υπάρχει πολιτιστική συνέχεια. Όλοι να προσπαθήσουμε με τον τρόπο μας μέσα σ΄αυτή τη γενικευμένη παρακμή που ζούμε  κι ας μας κρίνει η ιστορία.

Αναρωτιέμαι όμως πόσο εφικτό είναι αυτό, και δε μπορώ, να μην αναφερθώ σε κάτι που προσωπικά με προβληματίζει και με στενοχωρεί:
στη χώρα του πολιτισμού, με επίσημα στατιστικά στοιχεία του 2022,
διαβάζει μόνο το 8% των Ελλήνων…
Γιατί σε μια χώρα, πατρίδα ενός σπουδαίου πολιτισμού, διαβάζει μόνο το 8% ;
Aρκεί να επικαλούμαστε μόνο, τον πολιτισμό των προγόνων μας;
Το μέλλον του Ελληνισμού είναι ευθύνη των νέων λένε.
Οι νέοι όμως είναι δική μας ευθύνη.
Ο Κομφούκιος είπε: Δε μπορούμε να πείσουμε τον κολυμβητή να κάνει βουτιά στην πισίνα αν δε τη γεμίσουμε με νερό!
Εμείς πρέπει να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις.
Δε μπορούμε να απαιτούμε να διαβάζουν οι νέοι μας αν οι γονείς και δάσκαλοι δεν ωθούν το παιδί προς την ανάγνωση.
Πρέπει να βρούμε κίνητρα για τη φιλαναγνωσία.
Ας αρχίσουμε από το πιο εύκολο: 
να δίνουμε, να δωρίζουμε σε ένα παιδί βιβλία και όχι μόνο iphone, tablet και lap top, να προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την απόλαυση της ανάγνωσης, να τροφοδοτήσουμε τη φαντασία των μαθητών, να καλλιεργήσουμε την κριτική σκέψη και την αισθητική τους αντίληψη. Και όχι μόνο των παιδιών αλλά και των φίλων μας.
ΕΙΤΕ έχει πολλές σελίδες, είτε λίγες, το βιβλίο μπορεί να αλλάξει "σελίδα" στη ζωή μας,
να αναδείξει την απόλαυση της ανάγνωσης, να τροφοδοτήσει τη φαντασία των μαθητών, να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη και την αισθητική τους αντίληψη.

Αναρωτιέμαι επίσης
πως μπορούμε να περιφρονούμε τη γλώσσα μας, την Ελληνική γλώσσα, «όπου άλλο πράγμα είναι
η αγάπη κι άλλο ο έρωτας,
άλλο η επιθυμία άλλο η λαχτάρα,
άλλο η πίκρα άλλο το μαράζι,
άλλο τα σπλάχνα κι άλλο τα σωθικά», όπως είπε ο Ελύτης;
Θα μου πείτε ότι η ποίηση είναι μια τέχνη που δεν μπορεί να προσδιοριστεί και δεν μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτή στην ολότητά της, από όλους.
Δε χρειάζεται να αναλύσουμε ένα ποίημα.
Να το διαβάσουμε χρειάζεται.
Αν μας αγγίξει, αν μας αρέσει θα το νοιώσουμε .
Αν δε μας αρέσει, υπάρχουν χιλιάδες ποιητές, κάπου, σε κάποιον θα βρούμε αυτό που μας αγγίζει.Την αγνή εμπνευσμένη ποίηση.

Αυτό που εγώ προσπαθώ είναι, να είναι η ποίησή μου, κατανοητή από όλους και να αρέσει σε πολλούς και κυρίως να μην παρασυρθώ και μπερδέψω ποτέ, την έμπνευση και το στοχασμό, με τον ναρκισσιστικό εντυπωσιασμό της επιτηδευμένης ποίησης
στην προσπάθεια που κάνουν σήμερα ποιητές, -δικαίωμά τους βέβαια-,
με τον σνομπισμό τους να καινοτομήσουν «απευθυνόμενοι» στους ειδήμονες της ποίησης!!!
Έτσι όμως -πιστεύω- χάνονται αναγνώστες στους ήδη αντιποιητικούς καιρούς!
Έχει γεμίσει ο τόπος ...Έλιοτ. 
Εγώ θα είμαι με τον Καβάφη. 
Με τον Χριστιανόπουλο, τον Πατρίκιο. 
Τον Σκιαθά. Τον Νικηφόρου. 

Ο Αμερικανός ποιητής Ρομπερτ Φροστ, είπε, ότι «ποίηση είναι όταν ένα συναίσθημα έχει βρει τη σκέψη του και η σκέψη έχει βρει τις λέξεις». 
Με τις λέξεις γεμίζουμε τις λευκές σελίδες.
 Οι λέξεις εκφράζουν την έμπνευση.
Προσωπικά πιστεύω ότι ποίηση είναι η έμπνευση της στιγμής. 
Αυτό που αναβλύζει από τα εσώψυχα, αυτό που με κυριεύει τη στιγμή που κάτι χτυπάει δυνατά μέσα μου, αυτό που υπάρχει τριγύρω στη ζωή στο σήμερα, στην εποχή μας και νοιώθω αυθόρμητα ότι κάτι πρέπει να γράψω και να το μοιραστώ με τον κόσμο.
Να μοιραστώ το ωραίο, το όμορφο, το ξεχωριστό, αυτό που στέκεται μπροστά μας και το βλέπουμε χωρίς να το παρατηρούμε, χωρίς να συνειδητοποιούμε τι είναι… και κυρίως την ομορφιά του, την αλήθεια του, πίσω από τη βιτρίνα του. 
 Το αληθινό, πίσω από το δήθεν.
Όταν η Τέχνη είναι αληθινή, δεν κραυγάζει, είναι διαχρονική και κατακτά το υψηλό μέσα από την απόλυτη απλότητα.

Κάθε τέχνη είναι μια πόρτα ανοιχτή κι ο καθένας μπορεί να μπει και να βγει, να περάσει στον κόσμο του ονείρου, της αισθητικής, του ωραίου, όποτε θέλει.

Αν περάσεις την πύλη της ποίησης δε θα βγεις.
Αν μπεις στον κήπο της Εδέμ -των κολάζ της Μητούδη-, θα γοητευτείς. Θα περιφέρεσαι μέσα στον κήπο θαυμάζοντας τις δημιουργίες της.
Μακάρι το βιβλίο μας, ΔΥΠΝΟΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗ να αποτελέσει μια πύλη για ονειρικές αποδράσεις όλων όσων το πάρουν στα χέρια, να μπορέσουν οι εικόνες και οι λέξεις του, να χρωματίσουν τον κόσμο και να γίνει ο κόσμος μας πιο υποφερτός και η ζωή πιο όμορφη.

Όσον αφορά το λόγο, τη λογοτεχνία, για να έχει το ποίημα την αξία του πρέπει να υπερβαίνει το δημιουργό.

Έτσι θα επιβιώσει στο χρόνο.
Κι αυτό είναι το ζητούμενο από τον δημιουργό.
Η διαχρονικότητα.
Το ατομικό βίωμα, η έμπνευση, μέσα από το ποίημα πρέπει να γίνεται καθολικό, συλλογικό, για να ενδιαφέρει και να γίνει διαχρονικό.
Ποιον ενδιαφέρει άλλωστε ένα ατομικό βίωμα;
Αυτό που ενδιαφέρει είναι το μήνυμα, ο κοινός τόπος.
Μέσα από την ποίηση ή το θέατρο ή από τα μυθιστορήματά μου, μπορώ να εκφράζω, να γράφω αυτά που θέλω να πω και συχνά είναι αυτά που θέλουν να πουν και οι αναγνώστες αλλά δεν μπορούν, δεν τολμούν ή δεν πρέπει να εκφράσουν δημόσια οι αναγνώστες.
Είναι σπουδαίο να γίνεσαι εκφραστής της αλήθειας, της δικαιοσύνης, της αγάπης, του έρωτα, των παθών, των ιδεών, των απωθημένων, μέσα από ένα βιβλίο, που μπορεί να φτάσει παντού, σε όλους.
Την ώρα που γράφει και εκφράζεται ο λογοτέχνης, αποτυπώνει μηνύματα, απόψεις, ιδέες, συναισθήματα, κι επίσης μια εποχή, την εποχή του. Με όσα αναφέρει, με όσα περιγράφει. Δε μπορείς να μην επηρεαστείς από όσα συμβαίνουν γύρω σου ως μέλος της κοινωνίας. Μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι λοιπόν, η ταύτιση του δημιουργού με τον αναγνώστη μέσα από το ποίημα, το μυθιστόρημα είναι αυτό που μας μαγνητίζει.
Οι μελέτες λένε ότι μας αρέσουν τα βιβλία, που μας αγγίζουν, αυτά με τα οποία ταυτιζόμαστε, αυτά που νοιώθουμε ότι αφορούν κι εμάς με μια αίσθηση «ντε ζα βου». Ότι τα έχουμε ζήσει κι εμείς. Ότι τα ζούμε κι εμείς.
Τόσο ένα ποίημα όσο κι ένα κολάζ αναδύονται από τα έγκατα της ψυχής και του μυαλού, αναδύονται από τις νίκες, τις ήττες, το φως, τα συναισθήματα, τους έρωτες, τις σκιές, τους φόβους, τις απώλειες, το ανεκπλήρωτο, το απωθημένο, το μυστήριο, τα αναπάντητα ερωτήματα, μέσα από τρομερές διεργασίες, τη στιγμή της δημιουργίας.
Εκείνη τη στιγμή, που μια λέξη, μια εικόνα, ένας άνθρωπος, ένα τοπίο, ένα τραγούδι, οτιδήποτε, προκαλέσουν την έμπνευση σε ένα ποιητή, σε ένα ζωγράφο να δημιουργήσει κανείς δε μπορεί να αντιληφθεί και ο δημιουργός με το πέρασμα του χρόνου ίσως ξεχάσει, τι συμβαίνει, τι είναι αυτό που τον οδηγεί να εκφραστεί.
Τι συνέβη μέσα του, κι έφτασε να γράψει ένα έργο ή να φτιάξει ένα κολάζ.
Ανέξαρτητα του τι συμβαίνει στον δημιουργό, το έργο του μπορεί να αγγίξει τον αναγνώστη που βρίσκει καταφύγιο στην ποίηση, στη λογοτεχνία,  στις τέχνες γενικότερα.
Η τέχνη ενώνει και πρέπει να ενώνει για να γίνει ο κόσμος πιο υποφερτός και η ζωή πιο όμορφη...

Κυρίες και κύριοι, 
Σε αυτή την παγωμένη Κυριακή, εσείς όλοι αψηφώντας τις καιρικές συνθήκες είστε εδώ, δεκάδες Θεσσαλονικείς, για να τιμήσετε την συμπολίτισσα σας εικαστικό Ειρήνη Μητούδη καθώς και όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης,  ανταποκρινόμενοι στην πρόσκλησή της, σας συγχαίρω και σας ευχαριστώ που είχα τη χαρά να μοιραστώ μαζί της κι εγώ αυτή την τιμή, την παρουσία σας.
Καλή χρονιά σε όλους! 
Σας ευχαριστώ...