 |
| A piece of my art : "Η σημασία του να είσαι σοβαρός "(Ακρυλικά,50χ100) |
Το έργο μου αυτό αποτελεί μια απόπειρα να απεικονισθεί το νόημα του έργου του Οσκαρ Ουάϊλντ : "Η σημασία του να είσαι σοβαρός (The Importance of Being Earnest, 1895)", από το οποίο δανείστηκα καί τον τίτλο.
Το έργο αυτό του σπουδαίου Ιρλανδού συγγραφέα αποτελεί αποκορύφωμα της δραματουργικής τέχνης του . Συνιστά ένα φιλοσοφικό και αισθητικό παιχνίδι με τις έννοιες της ταυτότητας, της ηθικής και της κοινωνικής υποκρισίας. Παρότι εμφανίζεται ως ελαφρά κωμωδία ηθών, αποτελεί ουσιαστικά μια αριστοτεχνική σάτιρα της βικτωριανής σοβαροφάνειας και ένα αισθητικό μανιφέστο μεταμφιεσμένο σε θεατρική φάρσα.
Ο Ουάιλντ, ένθερμος υποστηρικτής του Αισθητισμού και του κινήματος "art for art’s sake" (η τέχνη για την τέχνη), ακολουθεί μια γραφή που υπερβαίνει το διδακτικό ή ηθικολογικό ύφος της εποχής του. Αντ’ αυτού, υιοθετεί μια παραδειγματική ελαφρότητα, μέσα από την οποία αποδομεί τις αστικές αξίες με λεπτή ειρωνεία και παιγνιώδη σοφία. Όπως δήλωσε και ο ίδιος στο Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι, «το να είσαι φυσικός είναι μια πόζα, και η πιο ενοχλητική από όλες».
Η σοβαρότητα που σατιρίζει ο Ουάιλντ δεν είναι η βαθύτητα του στοχασμού, αλλά η επιφανειακή επιμονή στη συμβατικότητα. Η κοινωνία του έργου είναι γεμάτη από χαρακτήρες που επιτελούν ρόλους – ένας κόσμος όπου η αλήθεια είναι λιγότερο σημαντική από την καλοδιατυπωμένη πρόφαση. Ο ίδιος ο τίτλος του έργου είναι λογοπαίγνιο ανάμεσα στο Ernest (ως κύριο όνομα) και το earnest (σοβαρός, έντιμος), αποκαλύπτοντας την κενότητα των προσδοκιών που συνδέονται με την αρετή.
Η αισθητική του Ουάιλντ ανήκει στον ευρύτερο Δεκαδεντισμό, κίνημα που γοητεύεται από την παρακμή, το προσωπείο, την τέχνη ως υπέρτατη αξία. Η γλώσσα του έργου είναι γεμάτη οξύνοες αφορισμούς, με πιο γνωστό ίσως:«Η αλήθεια είναι σπάνια αγνή και ποτέ απλή».
Ακολουθώντας τη λογική του αισθητισμού, η αλήθεια δεν έχει καμία ηθική υποχρέωση να είναι ωφέλιμη. Το ψεύδος, οι εναλλαγές ταυτότητας και τα παιχνίδια με το όνομα «Ernest», εκφράζουν τη λατρεία του προσωπείου, μια από τις βασικές θέσεις του αισθητικού μοντερνισμού. Για τον Ουάιλντ, όπως και για τον Μπωντλαίρ ή τον Χουισμάνς, η ζωή οφείλει να μιμείται την τέχνη, όχι το αντίστροφο.
Ο συγγραφέας δεν προτείνει μια ηθική λύση αλλά μια αισθητική απελευθέρωση από τις κοινωνικές νόρμες. Η υποκρισία δεν είναι απλώς κατακριτέα, είναι αισθητικά ενδιαφέρουσα, η σοβαρότητα, αντί να τιμάται, γελοιοποιείται και η αλήθεια χάνει την αίγλη της μπροστά στην γοητεία της επινόησης.
Στο έργο αυτό, ο Όσκαρ Ουάιλντ μετατρέπει το θέατρο σε καθρέφτη του κοινωνικού παραλόγου, όπου το προσωπείο γίνεται πιο αληθινό από την ειλικρίνεια και η επιτήδευση αποκτά αισθητική ανωτερότητα από την ηθική. Η σημασία του να είσαι σοβαρός δεν είναι παρά μια ειρωνική επίκληση προς την ελευθερία του προσώπου μέσα από την τέχνη, τη φαντασία και το ύφος.
Ο Ουάιλντ, ένθερμος υποστηρικτής του Αισθητισμού και του κινήματος "art for art’s sake" (η τέχνη για την τέχνη), ακολουθεί μια γραφή που υπερβαίνει το διδακτικό ή ηθικολογικό ύφος της εποχής του. Αντ’ αυτού, υιοθετεί μια παραδειγματική ελαφρότητα, μέσα από την οποία αποδομεί τις αστικές αξίες με λεπτή ειρωνεία και παιγνιώδη σοφία. Όπως δήλωσε και ο ίδιος στο Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι, «το να είσαι φυσικός είναι μια πόζα, και η πιο ενοχλητική από όλες».
Η σοβαρότητα που σατιρίζει ο Ουάιλντ δεν είναι η βαθύτητα του στοχασμού, αλλά η επιφανειακή επιμονή στη συμβατικότητα. Η κοινωνία του έργου είναι γεμάτη από χαρακτήρες που επιτελούν ρόλους – ένας κόσμος όπου η αλήθεια είναι λιγότερο σημαντική από την καλοδιατυπωμένη πρόφαση. Ο ίδιος ο τίτλος του έργου είναι λογοπαίγνιο ανάμεσα στο Ernest (ως κύριο όνομα) και το earnest (σοβαρός, έντιμος), αποκαλύπτοντας την κενότητα των προσδοκιών που συνδέονται με την αρετή.
Η αισθητική του Ουάιλντ ανήκει στον ευρύτερο Δεκαδεντισμό, κίνημα που γοητεύεται από την παρακμή, το προσωπείο, την τέχνη ως υπέρτατη αξία. Η γλώσσα του έργου είναι γεμάτη οξύνοες αφορισμούς, με πιο γνωστό ίσως:«Η αλήθεια είναι σπάνια αγνή και ποτέ απλή».
Ακολουθώντας τη λογική του αισθητισμού, η αλήθεια δεν έχει καμία ηθική υποχρέωση να είναι ωφέλιμη. Το ψεύδος, οι εναλλαγές ταυτότητας και τα παιχνίδια με το όνομα «Ernest», εκφράζουν τη λατρεία του προσωπείου, μια από τις βασικές θέσεις του αισθητικού μοντερνισμού. Για τον Ουάιλντ, όπως και για τον Μπωντλαίρ ή τον Χουισμάνς, η ζωή οφείλει να μιμείται την τέχνη, όχι το αντίστροφο.
Ο συγγραφέας δεν προτείνει μια ηθική λύση αλλά μια αισθητική απελευθέρωση από τις κοινωνικές νόρμες. Η υποκρισία δεν είναι απλώς κατακριτέα, είναι αισθητικά ενδιαφέρουσα, η σοβαρότητα, αντί να τιμάται, γελοιοποιείται και η αλήθεια χάνει την αίγλη της μπροστά στην γοητεία της επινόησης.
Στο έργο αυτό, ο Όσκαρ Ουάιλντ μετατρέπει το θέατρο σε καθρέφτη του κοινωνικού παραλόγου, όπου το προσωπείο γίνεται πιο αληθινό από την ειλικρίνεια και η επιτήδευση αποκτά αισθητική ανωτερότητα από την ηθική. Η σημασία του να είσαι σοβαρός δεν είναι παρά μια ειρωνική επίκληση προς την ελευθερία του προσώπου μέσα από την τέχνη, τη φαντασία και το ύφος.