Γράφει ο Σταμάτης Παγανόπουλος
ΑΠΟΤΙΣΗ ΦΟΡΟΥ ΤΙΜΗΣ ,ΕΠ'ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ,ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΘΕΤΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΜΑΝΤΖΑΡΟ : Η ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ "ΥΜΝΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ"
Εκτός από τους ήρωες ,τους ποιητές (Ρήγας,Σολωμός,Κάλβος ,δημοτικά τραγούδια κ.α) ,τους φιλέλληνες που συνέβαλαν στον αγώνα της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, έχει καί η μουσική τη συμβολή της .Ενα παράδειγμα είναι ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος-Μάντζαρος.
Ο Μάντζαρος υπήρξε από τους πρωτοπόρους του ευρωπαϊκού ρεύματος σύμφωνα με το οποίο οι λαοί για να αναδείξουν την εθνική μουσική τους ταυτότητα έπρεπε να χρησιμοποιούν τη δική τους εθνική γλώσσα. Το ρεύμα του μουσικού εθνικισμού ξεκίνησε από τους Ρώσους και επηρέασε μια ολόκληρη γενιά συνθετών στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη, σας θυμίζω πως μέχρι τότε οι όπερες γράφονταν, κυρίως, στην ιταλική γλώσσα. Στην Ελλάδα εκφράστηκε από τη σχολή των Επτανησίων συνθετών, εν πολλοίς παρεξηγημένων και άγνωστων για λόγους που είναι γνωστοί, κυρίως στους έλληνες μουσικολόγους. Ο Μάντζαρος πρέπει να θεωρηθεί όχι μόνο ως ο εθνικός μας συνθέτης όχι μόνο γιατί είναι ο συνθέτης του εθνικού μας ύμνου, όχι μόνο γιατί μελοποίησε τον Ύμνο στην Ελευθερία, αλλά και γιατί έβαλε τις βάσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής μουσικής, μελοποίησε σπουδαία ποίηση που τραγουδήθηκε από το λαό, αλλά καί ως κορυφαίος έλληνας συνθέτης.
Ο Μάντζαρος έκανε τρείς μελοποιήσεις του Υμνου εις την Ελευθερίαν:
Η πρώτη μελοποίηση, από την οποία προήλθε ο εθνικός μας ύμνος, στα 1828-29 για τετράφωνη χορωδία και πιάνο σε απλό λαϊκό ύφος με στόχο να διαδοθεί το σολωμικό ποίημα. Το ποίημα των 158 στροφών χωρίζεται σε 24 ευκολοτραγούδιστες μελωδίες και ο κόσμος μαθαίνει να τραγουδάει τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία.
Το 1844 συνθέτει και μια Ενδιάμεση μελοποίηση με 39 μέρη σε μεικτό ύφος, ένας συνδυασμός της πολυφωνικής και της πρώτης.
Μόλις τελειώνει, αρχίζει αυτό που είχε σαν ιδανική μουσική στο μυαλό του, την περίφημη Πολυφωνική μελοποίηση, η οποία αναπτύσσεται σε σαρανταέξη μέρη,την οποία δουλεύει για περισσότερο από 30 χρόνια ξετυλίγοντας, όσο ωριμάζει, τη δεινότητά του ως συνθέτης.
Πολλοί λίγοι Ελληνες έχουμε ακούσει αυτή την αριστουργηματική Πολυφωνική Μελοποίηση του Υμνου εις την Ελεθερίαν καί είναι σκόπιμο να διευρυνθεί με εκτελέσεις από τις ελληνικές χορωδίες που απαντούνται σ' όλη την Ελλάδα.Εκτελέστηκε,εξ όσων γνωρίζω,για πρώτη φορά απο το Μείζον Ensemple την 25η Μαρτίου 2021 ,επ' ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του !821 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών καί ακολούθως στο Ναύπλιο, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά (Λόφο του Στράνη) και Καλαμάτα.
Το ανδρικό φωνητικό σύνολο ΜεῙΖοΝ Ensemble δημιουργήθηκε το 2018 από μια μικρή ομάδα φίλων με κοινό ενδιαφέρον για το a cappella χορωδιακό τραγούδι. Συστήθηκε επίσημα για πρώτη φορά στο κοινό σε συναυλία που πραγματοποιήθηκε στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής, 2018). Το σύνολο έχει πραγματοποιήσει συναυλίες σε Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ (ΚΠΙΣΝ), Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης, αρχαιολογικό χώρο Μυστρά και Ιερό Ποσειδώνα στο Σούνιο στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» (2020), καθώς επίσης και στο πρωτοχρονιάτικο γκαλά της ΕΛΣ που παρουσιάστηκε μέσω διαδικτύου (2020). Στόχοι του φωνητικού συνόλου ΜεῙΖοΝ Ensemble είναι η συναυλιακή παρουσίαση και η ηχογράφηση χορωδιακών έργων a cappella από το παγκόσμιο ρεπερτόριο του είδους, αλλά και η ανάδειξη ελληνικών χορωδιακών συνθέσεων.
Εκτός από τους ήρωες ,τους ποιητές (Ρήγας,Σολωμός,Κάλβος ,δημοτικά τραγούδια κ.α) ,τους φιλέλληνες που συνέβαλαν στον αγώνα της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, έχει καί η μουσική τη συμβολή της .Ενα παράδειγμα είναι ο Νικόλαος Χαλικιόπουλος-Μάντζαρος.
Ο Μάντζαρος υπήρξε από τους πρωτοπόρους του ευρωπαϊκού ρεύματος σύμφωνα με το οποίο οι λαοί για να αναδείξουν την εθνική μουσική τους ταυτότητα έπρεπε να χρησιμοποιούν τη δική τους εθνική γλώσσα. Το ρεύμα του μουσικού εθνικισμού ξεκίνησε από τους Ρώσους και επηρέασε μια ολόκληρη γενιά συνθετών στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη, σας θυμίζω πως μέχρι τότε οι όπερες γράφονταν, κυρίως, στην ιταλική γλώσσα. Στην Ελλάδα εκφράστηκε από τη σχολή των Επτανησίων συνθετών, εν πολλοίς παρεξηγημένων και άγνωστων για λόγους που είναι γνωστοί, κυρίως στους έλληνες μουσικολόγους. Ο Μάντζαρος πρέπει να θεωρηθεί όχι μόνο ως ο εθνικός μας συνθέτης όχι μόνο γιατί είναι ο συνθέτης του εθνικού μας ύμνου, όχι μόνο γιατί μελοποίησε τον Ύμνο στην Ελευθερία, αλλά και γιατί έβαλε τις βάσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής μουσικής, μελοποίησε σπουδαία ποίηση που τραγουδήθηκε από το λαό, αλλά καί ως κορυφαίος έλληνας συνθέτης.
Ο Μάντζαρος έκανε τρείς μελοποιήσεις του Υμνου εις την Ελευθερίαν:
Η πρώτη μελοποίηση, από την οποία προήλθε ο εθνικός μας ύμνος, στα 1828-29 για τετράφωνη χορωδία και πιάνο σε απλό λαϊκό ύφος με στόχο να διαδοθεί το σολωμικό ποίημα. Το ποίημα των 158 στροφών χωρίζεται σε 24 ευκολοτραγούδιστες μελωδίες και ο κόσμος μαθαίνει να τραγουδάει τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία.
Το 1844 συνθέτει και μια Ενδιάμεση μελοποίηση με 39 μέρη σε μεικτό ύφος, ένας συνδυασμός της πολυφωνικής και της πρώτης.
Μόλις τελειώνει, αρχίζει αυτό που είχε σαν ιδανική μουσική στο μυαλό του, την περίφημη Πολυφωνική μελοποίηση, η οποία αναπτύσσεται σε σαρανταέξη μέρη,την οποία δουλεύει για περισσότερο από 30 χρόνια ξετυλίγοντας, όσο ωριμάζει, τη δεινότητά του ως συνθέτης.
Πολλοί λίγοι Ελληνες έχουμε ακούσει αυτή την αριστουργηματική Πολυφωνική Μελοποίηση του Υμνου εις την Ελεθερίαν καί είναι σκόπιμο να διευρυνθεί με εκτελέσεις από τις ελληνικές χορωδίες που απαντούνται σ' όλη την Ελλάδα.Εκτελέστηκε,εξ όσων γνωρίζω,για πρώτη φορά απο το Μείζον Ensemple την 25η Μαρτίου 2021 ,επ' ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του !821 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών καί ακολούθως στο Ναύπλιο, Ζάκυνθο, Κεφαλονιά (Λόφο του Στράνη) και Καλαμάτα.
Το ανδρικό φωνητικό σύνολο ΜεῙΖοΝ Ensemble δημιουργήθηκε το 2018 από μια μικρή ομάδα φίλων με κοινό ενδιαφέρον για το a cappella χορωδιακό τραγούδι. Συστήθηκε επίσημα για πρώτη φορά στο κοινό σε συναυλία που πραγματοποιήθηκε στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Ημέρες Λατρευτικής Μουσικής, 2018). Το σύνολο έχει πραγματοποιήσει συναυλίες σε Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ (ΚΠΙΣΝ), Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης, αρχαιολογικό χώρο Μυστρά και Ιερό Ποσειδώνα στο Σούνιο στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» (2020), καθώς επίσης και στο πρωτοχρονιάτικο γκαλά της ΕΛΣ που παρουσιάστηκε μέσω διαδικτύου (2020). Στόχοι του φωνητικού συνόλου ΜεῙΖοΝ Ensemble είναι η συναυλιακή παρουσίαση και η ηχογράφηση χορωδιακών έργων a cappella από το παγκόσμιο ρεπερτόριο του είδους, αλλά και η ανάδειξη ελληνικών χορωδιακών συνθέσεων.