Μαρία Ριτζαλέου
Από το 1851 όταν μαρτυρείται η πρώτη βοτανική εξερεύνηση του Ολύμπου από τον Γερμανό βοτανολόγο, Τέοντορ Χέρμαν φον Χέλντραϊχ μέχρι σήμερα, το βουνό των Θεών προσελκύει εκτός από πλήθος ορειβατών και περιπατητών από όλο τον κόσμο, μελετητές της χλωρίδας και ερευνητές της φύσης. Ο Λευτέρης Κηπόπουλος, συνταξιούχος εκπαιδευτικός και ερευνητής της ελληνικής χλωρίδας από την Κατερίνη, είναι ο άνθρωπος που έχει πατήσει κάθε κορυφή και κάθε ξέφωτο, έχει ψάξει σε κάθε βράχο και έχει ανακαλύψει τα πιο σπάνια λουλούδια και φυτά προσφέροντας ένα πανόραμά τους μέσα από το ιστολόγιό του: https://floraolympus.blogspot.com/
«Ο Όλυμπος είναι ένας βοτανικός παράδεισος και βοτανικός προορισμός για ερευνητές, επιστήμονες και φυσιολάτρες, χάρη στην πλούσια χλωρίδα. Η ψηλότερη κορυφή του, ο Μύτικας, με υψόμετρο 2918 μέτρα, απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα σε οριζόντια απόσταση από το Αιγαίο Πέλαγος. Από τους πρόποδες μέχρι τις κορυφές, δημιουργούνται ζώνες βλάστησης όπου φύονται περίπου 1670 είδη φυτών -σχεδόν το 1/4 της χλωρίδας της Ελλάδας. Από αυτά, τα 27 είναι τοπικά ενδημικά και πολλά άλλα ενδημικά φυτά της Βαλκανικής», λέει ο κ. Κηπόπουλος στη Voria.
Τις περισσότερες πληροφορίες για τη βλάστηση του Ολύμπου τις οφείλουμε στον Σουηδό καθηγητή Βοτανικής, Αρνέ Στριντ, του οποίου το ερευνητικό έργο στην εξερεύνηση της χλωρίδας της Ελλάδας περιλαμβάνει πάνω από 150 μονογραφίες και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο 82χρονος Στριντ μελετά τα φυτά του Ολύμπου και ενδεικτικό της αναγνώρισης που λαμβάνει από τη χώρα μας είναι πως έχει αναγορευτεί σε επίτιμο διδάκτορα τόσο του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ, όσο και στις Σχολές Θετικών Επιστημών και Πολυτεχνικής του Πανεπιστημίου Πατρών, μετά από πρόταση των Τμημάτων Βιολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων. O Στριντ έχει εκδώσει τα βιβλία: Τα φυτά του Ολύμπου (1980), 2 τόμους της Mountain flora of Greece (1986, 1991), 2 τόμους Atlas Of The Aegean Flora( 2016) και πρόσφατα το τρίτομο έργο Atlas Of The Hellenic Flora. Το έργο αυτό συνοψίζει περισσότερους από δύο αιώνες χλωριδικής εξερεύνησης της Ελλάδας, στην οποία συμμετείχε ο συγγραφέας τα τελευταία 59 χρόνια. Τον Ιούνιο βρέθηκε σε μια ακόμη ερευνητική αποστολή στον Όλυμπο και ανακάλυψε νέα είδη φυτών, ενώ διαπίστωσε πως αρκετά από τα παλαιότερα εξακολουθούν να φύονται και να πολλαπλασιάζονται.
«Ο επισκέπτης του Ολύμπου, ειδικός και μη, έχει την ευκαιρία να δει από κοντά και να θαυμάσει, σπάνια αγριολούλουδα πολλά από τα οποία προστατεύονται με νόμο και απαγορεύεται αυστηρά κάθε ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή τους. Ανάλογα με την εποχή βλάστησης μπορεί να συναντήσει ο πεζοπόρος κάποια από τα ενδημικά είδη που φύονται μόνο στον Όλυμπο», αναφέρει ο κ. Κηπόπουλος.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες παρουσιάζει το στενοενδημικό χασμόφυτο Jancaea heldreichii, καθώς αποτελεί φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων και συνιστά το μοναδικό είδος στο γένος του. Φύεται κυρίως κατά μήκος των μεγαλύτερων ρεμάτων, πάνω σε μεγάλους και δυσπρόσιτους βράχους.
Από το 1851 όταν μαρτυρείται η πρώτη βοτανική εξερεύνηση του Ολύμπου από τον Γερμανό βοτανολόγο, Τέοντορ Χέρμαν φον Χέλντραϊχ μέχρι σήμερα, το βουνό των Θεών προσελκύει εκτός από πλήθος ορειβατών και περιπατητών από όλο τον κόσμο, μελετητές της χλωρίδας και ερευνητές της φύσης. Ο Λευτέρης Κηπόπουλος, συνταξιούχος εκπαιδευτικός και ερευνητής της ελληνικής χλωρίδας από την Κατερίνη, είναι ο άνθρωπος που έχει πατήσει κάθε κορυφή και κάθε ξέφωτο, έχει ψάξει σε κάθε βράχο και έχει ανακαλύψει τα πιο σπάνια λουλούδια και φυτά προσφέροντας ένα πανόραμά τους μέσα από το ιστολόγιό του: https://floraolympus.blogspot.com/
«Ο Όλυμπος είναι ένας βοτανικός παράδεισος και βοτανικός προορισμός για ερευνητές, επιστήμονες και φυσιολάτρες, χάρη στην πλούσια χλωρίδα. Η ψηλότερη κορυφή του, ο Μύτικας, με υψόμετρο 2918 μέτρα, απέχει περίπου 20 χιλιόμετρα σε οριζόντια απόσταση από το Αιγαίο Πέλαγος. Από τους πρόποδες μέχρι τις κορυφές, δημιουργούνται ζώνες βλάστησης όπου φύονται περίπου 1670 είδη φυτών -σχεδόν το 1/4 της χλωρίδας της Ελλάδας. Από αυτά, τα 27 είναι τοπικά ενδημικά και πολλά άλλα ενδημικά φυτά της Βαλκανικής», λέει ο κ. Κηπόπουλος στη Voria.
Τις περισσότερες πληροφορίες για τη βλάστηση του Ολύμπου τις οφείλουμε στον Σουηδό καθηγητή Βοτανικής, Αρνέ Στριντ, του οποίου το ερευνητικό έργο στην εξερεύνηση της χλωρίδας της Ελλάδας περιλαμβάνει πάνω από 150 μονογραφίες και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο 82χρονος Στριντ μελετά τα φυτά του Ολύμπου και ενδεικτικό της αναγνώρισης που λαμβάνει από τη χώρα μας είναι πως έχει αναγορευτεί σε επίτιμο διδάκτορα τόσο του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ, όσο και στις Σχολές Θετικών Επιστημών και Πολυτεχνικής του Πανεπιστημίου Πατρών, μετά από πρόταση των Τμημάτων Βιολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων. O Στριντ έχει εκδώσει τα βιβλία: Τα φυτά του Ολύμπου (1980), 2 τόμους της Mountain flora of Greece (1986, 1991), 2 τόμους Atlas Of The Aegean Flora( 2016) και πρόσφατα το τρίτομο έργο Atlas Of The Hellenic Flora. Το έργο αυτό συνοψίζει περισσότερους από δύο αιώνες χλωριδικής εξερεύνησης της Ελλάδας, στην οποία συμμετείχε ο συγγραφέας τα τελευταία 59 χρόνια. Τον Ιούνιο βρέθηκε σε μια ακόμη ερευνητική αποστολή στον Όλυμπο και ανακάλυψε νέα είδη φυτών, ενώ διαπίστωσε πως αρκετά από τα παλαιότερα εξακολουθούν να φύονται και να πολλαπλασιάζονται.
«Ο επισκέπτης του Ολύμπου, ειδικός και μη, έχει την ευκαιρία να δει από κοντά και να θαυμάσει, σπάνια αγριολούλουδα πολλά από τα οποία προστατεύονται με νόμο και απαγορεύεται αυστηρά κάθε ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει την καταστροφή τους. Ανάλογα με την εποχή βλάστησης μπορεί να συναντήσει ο πεζοπόρος κάποια από τα ενδημικά είδη που φύονται μόνο στον Όλυμπο», αναφέρει ο κ. Κηπόπουλος.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες παρουσιάζει το στενοενδημικό χασμόφυτο Jancaea heldreichii, καθώς αποτελεί φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων και συνιστά το μοναδικό είδος στο γένος του. Φύεται κυρίως κατά μήκος των μεγαλύτερων ρεμάτων, πάνω σε μεγάλους και δυσπρόσιτους βράχους.
Lilium chalcedonicum (Κόκκινος Κρίνος)
Το αγριολούλουδο Lilium chalcedonicum, που στα ελληνικά ονομάζεται Κόκκινος Κρίνος ή Λείριο το Χαλκηδονικό (γνωστό και ως Τουρκολούλουδο, ίσως επειδή το σχήμα του θυμίζει τουρμπάνι), ανήκει στην οικογένεια Liliaceae και είναι ενδημικό είδος της Ελλάδας και της Αλβανίας. Η πρώτη καταγραφή του έγινε από τον Σουηδό Carl Linnaeus το 1753 στο Χαλκηδόνιο όρος της Θεσσαλίας.
Είναι φυτό πολυετές και ποώδες, με ύψος συνήθως από 50 μέχρι 120 εκ. Η περίοδος της ανθοφορίας ξεκινάει από τον Ιούνιο και μπορεί να φτάσει μέχρι τον Αύγουστο. Η παλιότερη γνωστή του απεικόνιση (από την Εποχή του Χαλκού) είναι στην τοιχογραφία της «Άνοιξης» που βρέθηκε στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, ενώ σε αυτό κάνει αναφορά και ο Θεόφραστος, με το όνομα «κρίνον το πορφυρούν».
Το αγριολούλουδο Lilium chalcedonicum, που στα ελληνικά ονομάζεται Κόκκινος Κρίνος ή Λείριο το Χαλκηδονικό (γνωστό και ως Τουρκολούλουδο, ίσως επειδή το σχήμα του θυμίζει τουρμπάνι), ανήκει στην οικογένεια Liliaceae και είναι ενδημικό είδος της Ελλάδας και της Αλβανίας. Η πρώτη καταγραφή του έγινε από τον Σουηδό Carl Linnaeus το 1753 στο Χαλκηδόνιο όρος της Θεσσαλίας.
Είναι φυτό πολυετές και ποώδες, με ύψος συνήθως από 50 μέχρι 120 εκ. Η περίοδος της ανθοφορίας ξεκινάει από τον Ιούνιο και μπορεί να φτάσει μέχρι τον Αύγουστο. Η παλιότερη γνωστή του απεικόνιση (από την Εποχή του Χαλκού) είναι στην τοιχογραφία της «Άνοιξης» που βρέθηκε στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, ενώ σε αυτό κάνει αναφορά και ο Θεόφραστος, με το όνομα «κρίνον το πορφυρούν».
Καμένη Ορχιδέα
Ανήκει στο γένος Neotinea ustulata -το επίθετο ustulate σημαίνει, ελαφρώς καμένο- και πήρε αυτή την ονομασία λόγω του σκούρου κόκκινου χρώματος που έχουν τα άνθη της κορυφής πριν ανοίξουν. Είναι μια ορχιδέα που περιγράφηκε πρώτη φορά το 1753 στη Σουηδία, έχει ευρωπαϊκή εξάπλωση στα βουνά της κεντρικής και νότιας Ευρώπης και είναι λεπτό και χαμηλό φυτό 10-30 εκ. Αναπτύσσεται με δύο υπόγειους σφαιρικούς κονδύλους και παλαιότερες έρευνες θεωρούσαν πως χρειάζεται 10-15 χρόνια να εμφανιστεί το πρώτο φυτό. Επειδή είναι μικρή σε ύψος εμφανίζεται σε λιβαδικές εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση για να ανταγωνιστεί άλλα φυτά για το φως. Αποτελεί τροφή για πρόβατα, κατσίκια, αγελάδες, λαγούς, γυμνοσάλιαγκες και αγριογούρουνα που σκάβουν το χώμα, βρίσκουν τις ρίζες και τις καταναλώνουν. Απαντάται στον Όλυμπο από τα 500-2000 μ.. Ανθίζει από τον Απρίλιο ως τον Αύγουστο ανάλογα με το υψόμετρο. Οι αυτοφυείς ορχιδέες είναι προστατευόμενα από το νόμο είδη και απαγορεύεται η κοπή, συλλογή και εμπορία τους.
Πεσμένο Αστέρι της Βηθλεέμ
Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό είδος της Βαλκανικής χερσονήσου έως την Ανατολία με την ελληνική ονομασία: Ορνιθόγαλον το κύπτον, είναι περισσότερο γνωστό με το αγγλικό του όνομα Drooping Star of Bethlehem- Το πεσμένο αστέρι της Βηθλεέλ. Τα άνθη του είναι λευκά σε σχήμα καμπάνας με πράσινες λωρίδες και στρέφονται με χάρη προς τα κάτω σαν να κρέμονται. Ανθίζει στον Όλυμπο από τα τέλη Απριλίου έως και τον Μάιο. Φύεται σε ανοιχτά λιβάδια με χαμηλή βλάστηση από τα 600-1500 μ.
Κενταύρια του Γκρμπάβακς
Η κενταύρια του Γκρμπάβακς φέρει το δύσκολο όνομα ενός χωριού της Βόρειας Μακεδονίας όπου βρέθηκε πρώτη φορά το 1935. Στη συνέχεια ίδια φυτά έχουν καταγραφεί και στη Βόρεια Ελλάδα. Στον Όλυμπο απαντάται στα 300-1200 μ. και από το 2016 έχουν καταγραφεί φυτά με άνθη στη σπάνια μορφή με κίτρινο χρώμα, καθώς συνήθως το χρώμα τους είναι σκούρο καφέ-μοβ.
Fritillaria macedonica
Είδος που συναντάται στον Όλυμπο σε δάση από 1500-1600 μ, καθώς επίσης σε Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Ανθοφορεί από τα μέσα Απρίλη μέχρι και τον Μάιο μήνα.
Η βιολέτα με τα φύλλα σε σχήμα καρδιάς
Ίον είναι η αρχαιοελληνική λέξη της βιόλας, λέξη από την οποία προέρχεται το ιώδες χρώμα. Τα άνθη είναι γνωστά και με άλλα ονόματα όπως βιόλες, πανσέδες, μενεξέδες ή βιολέτες. Η βιόλα η ριβινιανή (Viola riviniana), είναι πολυετές είδος που φτάνει μέχρι τα 15 εκ. σε ύψος. Τα φύλλα είναι σκούρα πράσινα σε σχήμα καρδιάς. Τα άνθη έχουν πέντε μοβ πέταλα που επικαλύπτονται μεταξύ τους. Βρίσκεται σε δάση και λιβάδια και ανθοφορεί από τον Απρίλιο μήνα. Οι βιολέτες στην ελληνική μυθολογία αναφέρονται ως σύμβολα γονιμότητας και ρομαντισμού.