 |
| Michelangelo Caravaggio |
Κανένας δεν εξαιρείται από την αμαρτία της αυταρέσκειας. Παρ’ όλα αυτά, δεν την έχουν όλοι στον ίδιο βαθμό. Υπάρχουν όμως κάποιοι που την έχουν σε υπερθετικό βαθμό και αυτό οι ψυχολόγοι το ονομάζουν ναρκισσισμό.
Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο ο Νάρκισσος ήταν ένας ωραίος νέος. Κάποια μέρα η Ηχώ, καθώς περιπλανιόταν στα δάση, είδε τον Νάρκισσο και τον ερωτεύτηκε. Προσπάθησε να τον κατακτήσει, αλλά δεν τα κατάφερε, γιατί ο άνδρας ήταν απορροφημένος με τη δική του ομορφιά. Ο Νάρκισσος ήταν τόσο ερωτευμένος με την εικόνα του που καθρεφτιζόταν στο νερό της πηγής, ώστε θέλησε, βυθίζοντας τον βραχίονά του στο νερό, να την αιχμαλωτίσει. Επειδή όμως, παρά τις προσπάθειές του, δεν το κατόρθωνε, παρέμεινε στη θέση αυτή αυτοθαυμαζόμενος μέχρι που μαράζωσε και πέθανε.
Οι ναρκισσιστές συχνά υποφέρουν εξαιτίας της ανάγκης τους για μια συνεχή «δόση» θαυμασμού και προσοχής. Χωρίς αυτά, η αυτοεκτίμησή τους πέφτει και οι αρνητικές σκέψεις τους προκαλούν την κατρακύλα τους.
Ο ναρκισσιστής είναι εγωκεντρικός, αυτάρεσκος, μεγαλομανής... Επιθυμία του είναι να έχει τα «φώτα» της δημοσιότητας πάνω του… Ο ναρκισσισμός δεν περιορίζεται μόνο στους ηθοποιούς και αθλητές κ.ά., αλλά προσβάλλει και την Εκκλησία, τους ηγέτες και τα μέλη, άσχετα σε ποιες χριστιανικές ομολογίες ανήκουν. Ο ναρκισσισμός μπορεί να φέρει πολλά κακά στην Εκκλησία: διαιρέσεις, φατρίες κι άλλες διχαστικές και καταστροφικές καταστάσεις, με αρνητικό αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία.
Πρόσφατα έχει κυκλοφορήσει το βιβλίο του Chuck DeGroat, καθηγητή Ποιμαντικής σε Θεολογικό Σεμινάριο στην Αμερική, «Όταν ο ναρκισσισμός έρχεται στην Εκκλησία». Το περιεχόμενό του είναι κυριολεκτικά ριζοσπαστικό. Έχει γίνει εγχειρίδιο για την αντιμετώπιση αυτής της επικίνδυνης επιδημίας. Ο συγγραφέας προσεγγίζει με σοβαρότητα και κάνει σε βάθος κριτική στο δύσκολο ζήτημα που η Εκκλησία μόλις τώρα αρχίζει να παραδέχεται. Το πρόβλημα όμως δεν είναι καινούργιο, αλλά είναι τόσο παλιό όσο και ο άνθρωπος.
Μεταξύ άλλων γράφει ότι ο ναρκισσιστής ηγέτης, για να χειραγωγήσει τους ανθρώπους του, χρησιμοποιεί τον Θεό. Μάλιστα αναφέρεται σε παραδείγματα από καταστάσεις που συμβαίνουν από ηγέτες σε εκκλησίες της Δύσης. Ο ηγέτης ναρκισσιστής ή μέλος μιας εκκλησίας υιοθετεί και χρησιμοποιεί πολλές φορές μια στάση «αγιοσύνης». Το λέει ή το δείχνει ότι «είμαι αγιότερος από σένα» (Ησαΐας 65:5). Αποφεύγει να συναναστρέφεται με όσους δεν συμφωνούν μαζί του, επειδή θεωρεί ότι οι απόψεις του είναι οι απόψεις του Θεού! Θεωρεί τον εαυτό του αλάθητο και παντογνώστη
Ο Λόγος του Θεού αναφέρει ότι οι άνθρωποι των εσχάτων ημερών, αλλά και κάθε εποχής, χωρίς να εξαιρούνται οι χριστιανοί, θα είναι «…φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι …τυφλωμένοι από εγωισμό, περισσότερο φιλήδονοι παρά φιλόθεοι…» (Β΄ Τιμόθεο 3:2-5). Ο απ. Παύλος διαπιστώνοντας αυτό το πνεύμα σε μερικούς, γράφει στην προς Ρωμαίους Επιστολή του 12:3: «λέω σε κάθε έναν που είναι ανάμεσά σας, να μη φρονεί ψηλότερα απ’ ό,τι πρέπει να φρονεί». Ο δε ευαγγελιστής Ιωάννης αναφέρεται στον Διοτρεφή, «που του άρεσε να παριστάνει τον αρχηγό» (Γ΄ Ιωάννου, εδ. 9).
Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Βίβλου, η ταπεινοφροσύνη και η αγάπη είναι οι κορυφαίες των αρετών και πρέπει να αποτελούν το στολίδι κάθε χριστιανού και ιδιαίτερα του υπηρέτη του Χριστού. Το πρώτιστο παράδειγμα ταπεινοφροσύνης είναι ο Ιησούς Χριστός, που αν και Θεός, «κένωσε τον εαυτό του και πήρε τη μορφή δούλου… ταπεινώθηκε αυτόβουλα υποτασσόμενος ως το σημείο να δεχθεί ακόμα και να πεθάνει, και μάλιστα να πεθάνει στον σταυρό» (Φιλ. 2:7,8). Και το έδειξε, όταν πήρε τη λεκάνη και την πετσέτα και έπλυνε το πόδια των μαθητών Του (Ιωαν. 13:1-13). Άλλο παράδειγμα είναι ο απόστολος Παύλος. Ο Θεός, κατά θαυμαστό τρόπο, πήρε τον σκληρό διώκτη του Χριστού και τον έκανε ταπεινό δούλο Του. Θεωρούσε τον εαυτό του ως «πρώτο των αμαρτωλών» (Α΄ Τιμ. 1:15) και για ό,τι ήταν και έκανε, έδινε όλην τη δόξα στον Θεό!
Η Βίβλος έχει πολλά εδάφια που προβάλλουν τη σημαντικότητα και το μεγαλείο της ταπεινοφροσύνης. Όλοι οι μεγάλοι άνθρωποι του Θεού, είτε στη Βίβλο είτε στην ιστορία, ήταν ταπεινοί. Ο DeGroat μιλώντας για τη θεραπεία του ναρκισσιστή, γράφει: Η θεραπεία του ναρκισσιστή «περιλαμβάνει τη δημιουργία συνηθειών και κινήτρων, που προωθούν την αυτογνωσία, την αυτορρύθμιση, την ενσυναίσθηση, την κοινωνική νοημοσύνη, τη σαφήνεια της κλήσης και του σκοπού, την υπευθυνότητα και πολλά άλλα. Απαιτείται πιο αυστηρή εκπαίδευση των κληρικών και των ηγετών διαφόρων διακονιών».
Κλείνουμε με ένα εδάφιο της Βίβλου, με την ευχή να είναι το σύνθημα της ζωής μας απ’ εδώ και πέρα: «Μην κάνετε τίποτε κινούμενοι από αντιζηλία ή ματαιοδοξία, αλλά με ταπεινοφροσύνη ο καθένας να βλέπει τον άλλο σαν ανώτερο από τον εαυτό του» (Φιλιπ. 2:3).
Γ.Σ.Κ